شمس الدين محمد بن مكى ملقب به  شهيد اول در سال ۷۸۶ هجری قمری به شهادت رسید.
ولادت: شهيد اول، محمد بن مكى بن احمد عاملى نبطى جزينى، در سـال ۷۳۴ هجری قمری در يكى از قرا جبل عامل به نام (جزين ) (بر وزن سكين ) ديده به جهان گشود قريه اى كه او در آن به دنيا آمد، يكى از مناطق پر بركت از نظر پرورش فقها و علما مى باشد، بـه حدى كه گفته اند در يك فصل خاص در دوران شهيد ثانى در تشييع جنازه اى، هفتاد مجتهد صاحب فتوى حضور داشته اند و رجال علم و تقواى فراوانى از آن خاك بر خاسته اند كه شهيد اول و دوم، دو فـقيه نامدار و بزرگوار اسلام، از آن منطقه هستند و هنگامى كه در اصطلاح فقها كلمه شهيد بى قرينه ذكر گرديد، مقصود همان شهيد اول مى باشد.

اساتيد و مشايخ روايتى:

از سيد صدر كركى نقل شده اسـت كـه شهيد اول بـيـش از هـزار اجازه روايتى و اجتهادى از اساتيد را با خود همراه داشته است كه در محضر بيشتر آنان تلمذ نموده بود.

۱ ـ فـخـرالمحققين، پسر علا مه حلى .

۲ ـ سيد عميد الدين بن عبدالمطلب حلى .

۳ ـ سيد ضيا الدين عبداللّه حلى.

مشايخ روايتي:

۱ ـ سيد تاج الدين بن معية حسينى .

۲ ـ سيد علا الدين بن زهره حسينى .

۳ ـ شيخ على بن طران مطار آبادى ملقب به (رضى الدين ).

۴ ـ الشيخ رضى الدين على بن احمد مزيدى .

۵ ـ شيخ جلال الدين محمد بن الشيخ شمس الدين حارثى .

۶ ـ شيخ محمد بن جعفر مشهدى .

۷ ـ شـيـخ قطب الدين بويهى رازى .

شاگردان:

حـوزه عـلمى پر بركت شهيد اول بهره وران و شاگردان متعددى را پرورده است كه هر كدام سند اعتبار و حجت وقت در علم و عمل بوده اند.

۱ ـ شيخ مقداد سيورى صاحب كتاب (التنقيح ).

۲ ـ شيخ حسن بن سليمان حلى صاحب كتاب (مختصر بصائر الدرجات ).

۳ ـ سيد بدرالدين حسن بن ايوب مشهور به نجم الدين اعرج الحسينى .

۴ ـ صاحب كتاب المحجة البيضا در طهارت .

۵ ـ شيخ شمس الدين محمد مشهور به ابن عبدالعال كركى عاملى .

۶ ـ شيخ زين الدين على بن خازن حائرى .

تأليفات:

وى در مـدت پنجاه و دو سال عمر پر بركت خويش، با وجود آن همه مسافرتها و مهاجرتها كه ضرورتا پيش مى آمد، باز موفق به تأليف تعداد كثيرى از كتابهاى مفيد واصولى گرديده است كه اسامى و مـحـتـويـات كـتابها نشان دهنده تبحر او در رشته هاى مختلف علوم اسلامى است اينك فهرست تأليفات او از (ريحانة الادب) مرحوم مدرس نقل مى شود.

۱ ـ اختصار الجعفر.

۲ ـ الاربعون حديثا.

۳ ـ الاربعون مساله .

۴ ـ الاعتقاديه .

۵ ـ الالـفـيـة فـى فقه الصلوة .

۶ ـ الباقيات الصالحات .

۷ ـ البيان در فقه (مطبوع ).

۸ ـ التكليف يا تكليفيه .

۹ ـ جامع البين يا الجامع بين شرحى الاخوين.

۱۰ ـ حـاشيه شرح ارشاد علا مه حلى كه نامش (غاية المراد فى شرح نكت الارشاد) مى باشد.

۱۱ ـ حاشيه قواعد علا مه .

۱۲ ـ خلاصة الاعتبار فى الحج و الاعتمار.

۱۳ ـ الدروس الشرعيه فى فقه الاماميه (مطبوع ).

۱۴ ـ الذكرى در فقه اماميه (مطبوع ).

۱۵ ـ الـقـواعد الكليه فى الاصول و الفروع، كه به (قواعد شهيد) معروف است .

۱۶ ـ الـلمعة الدمشقيه كه جز كتابهاى درسى حوزه علميه است .

۱۷ ـ مجاميع ثلثه در سه مجلد.

۱۸ ـ النفليه كه با الفوائد المكيه كه شرح شهيد ثانى بر همان كتاب مى باشد.

۱۹ ـ المزار.

۲۰ ـ المسائل، كه به (مسائل ابن مكى ) معروف است .

خاندان :

شـهـيد اول در خانواده علم و فضيلت رشد و نما يافته بود پدر، جد، تا چندين پشت از علما و فقها بـوده انـد، آنچنان كه فرزندان و خاندان او اعم از پسر و دختر، از دانشمندان و اهل كمال و معرفت بـوده انـد و از او سـه پـسر مجتهد و عالم و يك همسر فقيهه و يك دختر عالمه و فاضله به يادگار مانده است.

شهيد و شهادت:

واژه شـهـيـد و نـيـز واژه هـاى هـم خـانواده آن، آن چنان مفاهيم بلند و با شكوه را از اعماق كلام بـر مى تابانند و نورى گرم و گرماى نورانى را در جان دل روشن و شعله ور مى سازند كه انسان را مـجـذوب عـظـمـتـها و اوج گيريهاى خويش مى سازند و تاريخ را مبهوت و حيران در نگرش آن مى نمايند، و فقيه بزرگوار شهيد اول، فقيه نامدار قرن هشتم، از خيل انبوه اين كاروان نور بوده و هـسـت، ولـى تنها شهيد اين مكتب نبوده و نيست، آنچنان كه آخرين آنان نيز نخواهد بود چـون فـراوانـنـد مردان با فضيلت و بزرگوارى از هم عقيده ها و هم مكتبهاى او، كه در برابر بساط ظـلـم و جـهـل و عـناد و تعصب و ضلالت، دچار امواج فتنه ها و طوفانها شده اند و عاملان خود را گـرفـتـار وبـال اعـمـال خـويـش نـموده و خود را به فوز عظيم و كاميابى از شهد شـيـريـن شـهـادت رسـانـده انـد موسوعه بزرگ علا مه امينى (شهدا الفضيلة ) آلبومى است از اين شهيدان، و تابلويى است از اين بزرگان كه شهد شهادت بر آنان گوارا و مبارك باد!.

وفات (شهادت):

عـامـل شهادت را سعايت و پرونده سازى در مورد تشيع او و ابراز برخى از مقالات بر ضد معتقدات گروههاى اسلامى بوده است كه نقل و بازگويى آنها ما را با جهانى از قساوت و عناد و جهل رو به رو مـى سـازد چـه بـهـتـر قضاوت و حكم او را به خداوند احكم الحاكمين واگذار نماييم تفصيل شـهـادت آن فـقـيـه بزرگوار را مى توان از نوشته شيخ حر عاملى و روضات الجنات، ج ۷، ص ۱۲ استفاده نمود. شهادت او در روز پنجشنبه نهم جمادى الاولى سال ۷۸۶ هجری قمری در عـهد سلطنت يرقوق، با فتواى قاضى مالكى و شافعى، پس از تـحـمـل يـك سال حبس و زندان در قلعه شام، در دمشق صورت گرفت و با كينه ها و عداوتهاى ديرينه اى كه از او داشتند، بدن شريفش را به دار كشيده و سنگسار كرده و مورد اهانت ها قرار دادند.