قيام خونين مسجد گوهرشاد مشهد عليه كشف حجاب (1314 ش)

پس از آن كه زمزمه شوم نقشه ننگين رضاخاني جهت به تاراج دادن ارزش‏هاي ديني در قالب كشف حجاب به مردم رسيد اعتراضات سراسري، كشور را فرا گرفت. در اين ميان يكي از علماي مشهد در شوراي مجتهدان شهر، به عنوان نماينده معرفي شد تا با رضاخان مذاكره كند ولي به محض رسيدن به تهران، به دستور رضاخان بازداشت و در ري ممنوع‏الملاقات گرديد. مردم كه در مسجد گوهرشاد مشهد به اين امر اعتراض داشتند، با سخنراني وعاظ، شوري چند برابر يافته و خواهان مراجعت آن عالم شدند. در ادامه اعتراضات، در روز شنبه 21 تيرماه 1314، در مسجد گوهرشاد، شعارهاي ضد سلطنت و ضد حجاب زدايي داده شد و مسجد، يكپارچه سرود مقاومت سر مي‏داد. قواي دولتي كه مقاومت مردم را ديدند به دستور رضاخان به اجتماع آنان يورش برده و در كشتاري خونين و وحشيانه بين 2 تا 5 هزار نفر را كشتند. كاميون‏هاي بسياري، اجساد مبارزين را كه جز سلاح ايمان و شهادت، سلاح ديگري نداشتند جابه‏جا كردند. به گفته شاهدان عيني، ماموران دولتي، شهدا و زخمي‏ها را به وسيله 56 كاميون منتقل كرده و در خندق‏هايي كه در اطراف مشهد پيش‏بيني شده بود دفن نمودند. بدين ترتيب، اين فاجعه هولناك پايان يافت ولي ياد حماسه خونين اين نهضت اسلامي و برخاسته از باورهاي ارزشي مردم، براي هميشه درتاريخ مبارزات اسلامي ملت ما باقي ماند. برخي، اين حادثه را در 31 مرداد ذكر كرده‏اند.

وقوع غزوه‏ي "خندق" معروف به جنگ احزاب در مدينه(5 ق)

آتش افروزان اصلي نبرد احزاب، يهوديان مدينه بودند كه با تحريك قبايل و طوايف قريش از جمله: بني سليم، بني‏اسد، غطفان و...، سپاه متحدي بين 10 هزار تا 24 هزار نفر (بنا به نقل‏هاي مختلف مورخان) جهت هجوم به مدينةالرسول مهيّا نمودند. اين سپاه عظيم، شهر مدينه را به مدت يك ماه در محاصره نگه داشتند. مسلمانان مدينه به فرماندهي پيامبر اسلام(ص) با حفر خندق در دور شهر، از مدينه دفاع كردند. با اين كه جوّسازي منافقان در داخل مدينه به اوج رسيده بود و يهوديان هم پيمان با مسلمانان، پيمان خويش را نقض كردند ولي سپاه سه هزار نفري اسلام، مقاومت سرسختانه‏اي از خود به نمايش گذاشت. سرانجام با كشته شدن "عمرو بن عبدود" شجاع‏ترين و قوي‏ترين نيروي سپاه دشمن به دست امام علي(ع)، مشركان، روحيه‏ي جنگي خود را ازدست داده و پس از مدتي سرگرداني، مفتضحانه شكست را پذيرا شده و به سوي مكه عقب‏نشيني نمودند.

تسخير شهر مرو توسط ابومسلم خراساني(130 ق)

پس از تسخير خراسان توسط اعراب مسلمان در سال 129 ه . ق، ابومسلم خراساني از شهر مرو قيام كرد و سراسر خراسان را تصرف نمود و از آن زمان به ترتيب عباسيان، طاهريان، صفاريان، سامانيان، غزنويان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان بر اين سرزمين حكومت كردند.

مرگ "الكساندر هميلتون" سياست‏مدار و نظريه‏پرداز امريكايي (1804م)

الكساندر هميلتون سياست‏مدار و نظريه‏پرداز سياسي امريكا در سال 1757 متولد گرديد و در 15 سالگي به كلمبيا رفت. وي طرفدار خواسته‏هاي ميهن پرستان بود و از مبارزان انقلاب امريكا به شمار مي‏رفت. در انديشه سياسي هميلتون يك حكومت مقتدر داراي جايگاه ويژه‏اي است در حالي كه او به عقل سليم، استدلال و حسن نيت توده‏هاي مردم به هيچ وجه اعتقاد و اعتماد نداشت. به نظر وي فقط قدرت و منافع شخصي، محرك اعمال افراد است. وي بر اين عقيده بود كه اگر حكومت در دست عده قليلي باشد به افراد اكثريتْ ظلم و استبداد روا خواهد داشت. لذا قدرت بايد در دست هر دو طرف باشد. هميلتون تاكيد مي‏نمود كه اقليت و اكثريت بايد كاملاً از يك‏ديگر متمايز بمانند. با اين حال، وي در جايگاه رهبري ثروت‏مندان، سرمايه‏داران و فئودال‏ها از هيچ تلاشي براي اعمال نفوذ در دولت و به دست گرفتن رهبري امريكا، خودداري نمي‏كرد. هميلتون معتقد بود فدراليست‏ها همواره بايد بر دولت و سياست‏هاي امريكا مسلط باشند. وي از برقراري نظام سرمايه‏داري و طبقاتي اشرافي به سبك انگليس حمايت مي‏كرد. هميلتون و همفكرانش پس از استقلال امريكا ده‏ها مقاله با نام‏هاي گوناگون منتشر كردند و از نظام سرمايه‏داري و فوايد حكومت سلطنتي حمايت نمودند. هميلتون به عنوان يك فيلسوف سياسي نظرات خود را از طريق انتشار مقالاتي در روزنامه فدراليست منتشر مي‏ساخت. اين روزنامه از سوي حزب فدراليست انتشار مي‏يافت كه از رهبران آن به شمار مي‏رفت. تلاش هميلتون در تشريح قانون اساسي امريكا باعث شد تا تمامي ايالات 13 گانه در آن زمان اين قانون را پذيرا شوند. به نظر هميلتون هيچ قانوني به اندازه قانون اساسي امريكا قابل توجيه و شايسته دفاع نيست. در رؤياي هميلتون، امريكاي آينده يك سرزمين ثروت‏مند و صنعتي بود كه بعدها جامه عمل پوشيد. هميلتون در سياست خارجي معتقد به گرايش امريكا به سوي انگلستان بود و توانست جان آدامز دومين رئيس جمهور امريكا را به امضاي پيمان اتحاد با انگلستان وادار نمايد. اين پيمان كه به نقض قرارداد امريكا و فرانسه منجر گرديد، باعث بروز اختلاف ميان دو كشور و در نتيجه به جنگ امريكا و فرانسه انجاميد. وقوع اين جنگ و پيروزي فرانسه، شكست فدراليست‏ها به رهبري هميلتون در جريان انتخابات رياست جمهوري را در پي داشت. الكساندر هميلتون در 12 ژوئيه 1804 در جريان يك دوئل در 47 سالگي كشته شد.

تولد "هنري ديويد ثورو" فيلسوف و طبيعي ‏دان امريكايي (1817م)

هنري ديويد ثورو، طبيعي‏دان و فيلسوف امريكايى، در 12 ژوئيه 1817م در ايالت ماساچوست امريكا به دنيا آمد. وي در 16 سالگي وارد دانشگاه هاروارد شد و پس از فراغت از تحصيل به كار پرداخت. اما در همه جا و همه حال در جستجوي خدا بود. وي مي‏گفت: چون در ميان يك ميليون مردم نيويورك، يك انسان هم پيدا نكرد، از زندگي اجتماعي فاصله گرفت و مدت 2 سال در يك جنگل، درون كلبه‏اي كوچك به زندگي پرداخت و توانست ثابت كند كه انسان وقتي خوش‏بخت است كه كاملا به قدرت و نيروي خود زندگي كند. وي به عنوان يك نصيحت نوشت: تا مي‏تواني بر ديگران متكي نباش. در اين زمان، مردم به ديدار وي مي‏رفتند و او را شاگرد جديد مسيح(ع) مي‏ناميدند. مردم، او را مردي مي‏يافتند كه با اندك مالي كه دارد، كاملا خرسند و راضي است. زندگي او سرشار از شگفتي و شادي بود. مناظر و صداهاي طبيعت به او شادماني مي‏داد. ثورو احساس مي‏كرد كه جهان، سراسر يك نغمه ابدي است. بخشي از اعتقادات وي را مي‏توان چنين برشمرد: انسان جزئي از طبيعت است اما نه مهم‏ترين آن؛ دنياي بزرگ براي شادي و سرورِ كوچك‏ترين موجودات خلقت، هستي يافته است؛ ما در اين خاكدان، اقامت كرده و بهشت را از ياد برده‏ايم؛ با ثروت زائد، تنها چيزهاي زائد مي‏توان خريد؛ تقريبا تمامي راه‏هايى كه براي كسب پول پيموده مي‏شود به انحطاط مي‏رود. ثورو معتقد بود: بزرگ‏ترين لعنتي كه دامنگير ماست، حرص ما براي كسب موفقيت است. زندگي ما در شماره كردن چيزهايى كه خيال مي‏كنيم بدان‏ها نيازمنديم، تلف مي‏شود. ثورو از جمله مردان معدودي است كه به تعليم فلسفه نپرداخت، بلكه مطابق فلسفه زندگي كرد. وي بر اين اعتقاد بود كه فيلسوف بودن تنها بدان نيست كه آدمي، انديشه‏هاي باريك بينانه بپرورد يا حتي مكتبي بنيان نهد، فيلسوف بودن آن است كه آدمي، حكمت را چنان دوست بدارد كه ساده، آزاده، مستغني و با اطمينان زندگي كند. ثورو همه اين افكار و بيشتر از آن را درمنظومه منثور خويش به نام والدِن بيان كرده است. علاوه بر والدن، ثورو نزديك به چهل كتاب ديگر هم نوشت كه بيشتر آنها بعد از مرگش انتشار يافتند ازجمله: گردش در مزرعه و جنگل، تابستان، زمستان و آغاز بهار در ماساچوست. چكيده فلسفه ثورو، چنان كه از همه آثار او برمي‏آيد اين دو كلمه است، قناعت و سادگي. بغرنجي‏ها و تعصّبات اجتماع را كنار بگذار و خودت باش. عظمت و حقارت خويش را بشناس. تو جزئي از طبيعتي، اما نه مهم‏ترين جزء. تو مركز و هسته زمين نيستي، همچنان كه زمين مركز عالم نيست. ثورو عشقي بي‏كران براي مخلوقات خدا داشت و همه جانداران در نظر او عالي بودند. علاقه و بستگي ثورو با همه موجودات زنده، زاده اعتقاد او به اين اصل بود كه هر يك از موجودات، هر چند كوچك و ناچيز باشد، جزئي از مظهر ذات لايتناهي و ابدي جهان است. بنابراين اگر انسان را به طور مجزّا مورد نظر قرار دهيم، وجود عالي‏ترين انسان، حادثه ناچيزي بيش نيست. اما اگر انسان را به عنوان جزئي از كل در نظر آوريم، حتي پست‏ترين انسان، حلقه ضروري و لازمي در طرح شادي‏بخش زندگي است. هر يك از ما ساخته آن مغز جهاني است كه آن هنگام كه ما در خواب هستيم، او مشغول انديشه و تفكر است. هنري ديويد ثورو تا آخر عمرش از لحاظ مالي فقير و از لحاظ روحي غني باقي ماند تا اينكه در ششم مه 1862م در 45 سالگي بر اثر ابتلا به بيماري سل، درگذشت.