قيام مردم عراق به رهبري "آيت ‏اللَّه شيرازي" عليه استعمار انگليس (1299 ش)

با شروع جنگ جهاني اول، انگليس به بهانه جلوگيري از نفوذ آلمان، با نيروي نظامي خود از دهانه شطالعرب به عراق كه جزو قلمرو عثماني بود، حمله كرد. مردم مسلمان عراق كه در اين اشغال تحت سلطه اجانب قرار گرفته بودند، با رهبري علماي دين دست به جهاد عليه اشغال‏گران انگليس زدند. در اين حركت علماي عراق نه تنها حكم جهاد صادر كردند، بلكه خود در جبهه‏هاي مختلف شركت كرده، به مقابله با نيروهاي بيگانه پرداختند. از جمله اين رهبران ديني ميرزا محمدتقي شيرازي است كه حكم جهادي وي نيروي مقاومت را در برابر مهاجمان تزريق كرد و همگان را وارد عرصه جهاد نمود. وي روح مبارزه با انگلستان را در كالبد مسلمانان دميد و خود شجاعانه براي به دست آوردن حقوق پايمال شده عراقيان قيام كرد. ايشان، فتواي تاريخي و حماسي خويش را كه غيرت وطني و ديني مردم عراق را به جوش آورد، در نهم تيرماه 1299 صادر كرد و مردم عراق را براي جهاد مقدس در مقابل بريتانياي تجاوزگر مهيا ساخت. در پي صدور اين فتوا، انقلابي ملي و اسلامي معروف به انقلاب 1920 عراق تبلور يافت كه سرانجام به رهايي عراق از تسلط انگلستان منجر شد.

درگذشت "سيداحمد پيشاوري" اديب و شاعر (1309 ش)

سيد احمد اديب پيشاوري در سال 1223 ش (1260 ق) در پيشاور پاكستان چشم به جهان گشود. او از سلسله سادات معروف به اجاق بود كه نَسَب آنان در سير و سلوك به سهرورديه مي‏رسيد. اديب مدتي در افغانستان و خراسان به تحصيل علوم معقول و منقول اشتغال داشت و در همه آنها سرآمد معاصران خود گشت. اديب در سبزوار به مدت دو سال از محضر فيلسوف كبير حاج ملاهادي سبزواري و نيز آخوند ملامحمد، فرزند وي، و آخوند ملا اسماعيل استفاده كرد و سپس در مشهد ساكن شده، به اديب پيشاوري يا اديب هندي مشهور گشت. وي علاوه بر فنون ادبي و عربي و حفظ اشعار و نحو و لغت و حكمت و رياضيات، در حسن خط نيز استاد بود. اديب در چهل سالگي به تهران هجرت كرد و تا پايان عمر، در آنجا ماند. او در سخن، روش استادان قديم را با موفقيت تمام دنبال مي‏كرد و كثرت اطلاع او از فرهنگ اسلامي و علوم مختلف قديم و تبحرش در لغت پارسي و تازي، باعث شد كه شعرش بيش از حد معمول با اطلاعات وسيعش آميخته شود و به همان نسبت از الطاف و حال و اشتغال بر عواطف رقيق شاعرانه دور افتد. اديب پيشاوري، تمامي عمر خود را وقف تحصيل فضايل و تزكيه نفس كرد و از زخارف دنيوي و علايق مادي آزاد بود و از مال دنيا، جز چند جلد كتاب نداشت. سيد احمد پيشاوري در طول ساليان متمادي تدريس، شاگردان متعددي را پرورش داد كه بعدها هر كدام به مدارج علمي و ادبي دست يافتند. از اديب آثاري به جاي مانده كه ديوان اشعار، تصحيح ديوان ناصرخسرو و تعليقات بر تاريخ بيهقي از آن جمله‏اند. اديب پيشاوري سرانجام در نهم تيرماه 1309 ش برابر با سوم صفر 1349 ق در 86 سالگي در تهران درگذشت و در امامزاده عبداللَّه تهران مدفون شد.

آغاز عمليات بزرگ كربلاي 1(1365ش)

رژيم عراق پس از ناكامي در باز پس‏گيري فاو و براي جلوگيري از حملات گسترده ايران، طي يك استراتژي جديد، اقدام به انجام چند حمله كرد كه در اين ميان، شهر مهران را به تصرف درآوَرَد و با هياهو، آن را به رخ جهانيان كشيد. رزمندگان اسلام، در برابر ادعاهاي بيهوده رژيم بغداد، خود را آماده كردند تا جواب محكم و قاطعي به عراق بدهند. شش هفته پس از اشغال مهران توسط دشمن، زمينه مساعد مي‏شود تا اين شهر، باز پس گرفته شده و استراتژي جديد بعثيان دفع گردد. سرانجام عمليات بزرگ كربلاي يك در ساعات اوليه نهم تير 1365 با رمز يا اباالفضل العباس ادركني در منطقه جبهه مياني در مهران و با هدف آزاد سازي اين شهر و ارتفاعات مهم منطقه در مساحتي به وسعت 320 كيلومتر مربع آغاز و تا 19 تير ماه ادامه يافت. نتايج عمليات بزرگ كربلاي 1: تلفات نيروي انساني دشمن: اسير 1400 نفر؛ كشته و زخمي بيش از 9000 نفر؛ آزاد شدن شهر مهران و ارتفاعات اطراف و خطوط مرزي آن؛ تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: 110 دستگاه انهدامي و 69 دستگاه اغتنامي؛ خودرو: صدها دستگاه انهدامي و 100 دستگاه اغتنامي، سلاح نيمه سنگين: مقدار زيادي انهدامي و 61 دستگاه اغتنامي، وسايل مهندسي: 10 دستگاه اغتنامي. عمليات موفق كربلاي يك، پاياني بود بر استراتژي دفاع متحرك عراق و نيز نقطه شروع اميدوار كننده‏اي براي نيروهاي خودي جهت انجام عمليات‏هاي محدود ايذايي. سرعت عمل، اعتقاد يگان‏ها، حفاظت عمليات، فريب دشمن، تناسب سازمان رزم با طرح مانور و انجام كارهاي مهندسي لازم، از جمله عوامل بارز و مؤثر در اين عمليات بود.

ورود "مسلم بن عقيل" نماينده‏ي امام حسين(ع) به كوفه(60 ق)

مسلم بن عقيل، نماينده و پسر عموي امام حسين(ع) به منظور دعوت ازمردم كوفه و آگاهي از ميزان وفاداري آنان به امام، وارد اين شهر شد. مردم كوفه، قبلاً با ارسال نامه‏هاي فراوان، خواستار عزيمت امام به اين شهر و رهبري آنان براي مبارزه با حكومت ستمكار اموي شده بودند. در بدو ورود مسلم به كوفه، وي نامه‏ي امام را كه حاكي از دعوت مردم كوفه به قيام بود، براي آنان قرائت كرد و دراندك زماني، حدود 18 هزار نفر با وي بيعت كردند. پس از آن، مسلم، بيعت گسترده‏ي اهالي كوفه را به اطلاع امام رساند. اما اندكي بعد، مردم كوفه تحت تأثير تبليغات و تهديد و تطميع ابن زياد، حاكم جديدِ كوفه، بيعت خود را با امام حسين(ع) ناديده گرفتند. آن‏ها حتي پا را فراتر گذاردند و گروهي از آن‏ها عازم جنگ با امام شدند. مسلم بن عقيل هم كه در كوفه تنها مانده بود، به دست ماموران اموي اسير شد و به شهادت رسيد.

رحلت "سيدجمال‏الدين حسيني اسدآبادي" متفكر و مصلح بزرگ جهان اسلام(1314 ق)

سيدمحمد بن سيد صفدر معروف به سيدجمال، انديشمند انقلابي، سخنور و از رهبران ضداستعماري ملل اسلامي است كه بنا به گفته‏ي بسياري از تاريخ‏نگاران، وي شيعه و ايراني و در سال 1254 قمري در اسدآباد همدان چشم به جهان گشود. پدرش او را به كابل برد و به تحصيل علوم متنوع از جمله: تاريخ، فقه، ادبيات، منطق، حكمت و رياضيات پرداخت. در 18 سالگي در بسياري از علوم متداوله به مقام عالي رسيد. سيدجمال‏الدين از آن پس، به هندوستان و حجاز و مكه مسافرت كرد. سپس به مصر رفت و در دانشگاه الازهر به تدريس منطق و فلسفه پرداخت و شيخ محمد عبده از محضر او استفاده نمود. از آن جا كه سيد، خود بنيانگذار اتحاد ملل اسلامي و وحدت شيعه و سني بود، تعمّداً مليت خود را مخفي نگه مي‏داشت. سيد با مسافرت به اكثر كشورهاي عربي و اسلامي و با ايراد خطابه‏هاي پرشور، از مسلمانان مي‏خواست با اتحاد و همبستگي در برابر مفاسد و حاكميت دست نشانده و استعماري اروپاييان ايستادگي كنند. در نتيجه، دولت‏هاي دست نشانده، تحمل چنين انديشه‏اي را در جامعه‏ي خويش نداشتند و چندين بار او را به هند، پاريس و لندن تبعيد كردند. سيدجمال‏الدين با همياري محمد عبده، 18 شماره از روزنامه‏ي عروةالوثقي را در پاريس منتشر كرد، ولي با كارشكني مقامات انگليسي، اين نشريه تعطيل شد. وي هم‏چنين به ايران و عثماني سفر كرد و ملاقات‏هايى با سران كشورهاي اسلامي از جمله ناصرالدين شاه قاجار داشت، تا بلكه حركت و رشد مسلمانانِ سرزمين‏هاي اسلامي را فراهم نمايد. اما دول استعماري سخت با او مخالفت كردند. پس از آن راهي استامبول شد و چون ناصرالدين شاه قاجار، توسط يكي از ياران سيد در شهر ري به قتل رسيد، امپراتور عثماني او را تحت نظر گرفت. سرانجام سيدجمال‏الدين اسدآبادي در پنجم شوال 1314 قمري مصادف با 18 اسفند 1275 در 60 سالگي ديده از جهان فرو بست و در گورستان شيخلَر تركيه به خاك سپرده شد.

كشف عناصر راديواكتيو اورانيوم توسط "هانْري بكْرِلْ" فرانسوي (1896م)

هانري بِكْرِل فيزيك‏دان برجسته فرانسوي در نيمه دسامبر 1852م متولد گرديد. پدر و برادرش از فيزيك‏دانان معروف بودند. بنابراين وي نيز به اين رشته علاقه‏مند گرديد. پس از كشف اشعه ايكس توسط رونتْگِن دانشمند آلماني، بكرل درصدد كشف اجسامي برآمد كه از خود، اشعه ايكس را ساطع مي‏كنند. وي تحقيقات خود بر روي خاصيت تشعشع راديواكتيو متمركز و آن را در 2 مارس 1896م كشف نمود و چند ماه بعد در 30 ژوئن همان سال عناصر راديواكتيو اورانيوم را كشف نمود. كارها و تحقيقات بكرل باعث شد تا به همراه دو نفر از شاگردانش به نام‏هاي مادام و پيِر كوري زوج دانشمند فرانسوي، در سال 1903م برنده جايزه نوبل در فيزيك شود. نتيجه تلاش‏هاي بِكرِل به آغاز عصر تازه‏اي به نام "عصر اتم" انجاميد و به همين سبب او را "پدر علم فيزيك جديد" مي‏دانند. هانري بكرل سرانجام پس از 56 سال تلاش و تحقيق، در 25 اوت 1908م درگذشت. (ر.ك: 15 دسامبر)