كاشتن اولين بذر توتون سيگار توسط "حكيم فانوس" در رشت (1266ش)

دکتر استپان هاراتونیان که در گیلان معروف به حکیم فانوس بود ، از پزشکان ارامنی مقیم رشت بود. وی علاوه بر پزشکی به کار فلاحت توتون نیز مشغول بود ، اول کسی بود که بذر توتون سیگار را در سال ۱۲۵۳ش از ترکیه به گیلان آورد و در ملک شخصی خویش کاشت. او بود که بذر توتون سیگار را به تنباکوکاران فومن داد تا بکارند و بر اثر مساعی او کشت توتون جانشین تنباکو شد و کارخانه سیگارسازی در رشت به وجود آمد.

تصويب اساسنامه فرهنگستان ايران در هيئت وزيران (1314 ش)

براي حفظ و توسعه و ترقي زبان فارسي، اساسنامه تشكيل فرهنگستان زبان و ادب پارسي در يازدهم خرداد 1314ش در هيئت وزيران به تصويب رسيد و اولين جلسه آن با حضور 24 تن از اديبان كشور فرداي آن روز، در دوازدهم خرداد 1314 برگزار شد. اهمّ وظايف فرهنگستان عبارتند از: اختيار الفاظ و اصطلاحات در هر رشته از رشته‏هاي زندگاني با سعي در اين كه حتي الامكان، فارسي باشند؛ پيراستن زبان فارسي از الفاظ نامناسب؛ تهيه دستور زبان و استخراج و تعيين قواعد براي وضع لغات فارسي و اخذ يا ردّ لغات بيگانه و خارجي؛ جمع آوري لغات، اصطلاحات، اشعار، امثال و نوادر محلي؛ تشويق شعرا و نويسندگان در ايجاد شاهكارهاي ادبي؛ تشويق دانشمندان به تأليف و ترجمه كتب سودمند به فارسي فصيح و مأنوس و مطالعه در اصلاح خط فارسي. فرهنگستان پس از شهريور 1320 به تدريج ضعيف و سپس تعطيل گرديد. پس از آن، كوشش‏هايي براي افتتاح مجدد آن به عمل آمد كه ثمري نبخشيد تا اين كه سرانجام، فرهنگستان زبان ايران، در آبان ماه 1349 ش بنيان نهاده شد.

درگذشت استاد "سيدحسين ميرخاني" خوشنويس برجسته (1361ش)

سيدحسين ميرخاني برادر بزرگتر استاد سيدحسن ميرخاني در سال‏هاي پاياني عمر معروف به سِراجُ الكُتَّاب، در سال 1284 در تهران به دنيا آمد. تعليم خط را از پدر كه از خوشنويسان و شاگردان ميرزا رضا كلهر بود فرا گرفت و طولي نكشيد كه به جرگه خوشنويسان به ويژه در تحرير خط نستعليق درآمد. ميرخاني مدرس خط كلاس عمومي خوشنويسي اداره هنرهاي زيبا بود و مجال كمتري براي كتابت آثار مي‏يافت. از آثار مهم كتابت استاد ميرخاني، دو مجلد قرآن كريم است كه قرآن اول با ترجمه فارسي و قرآن دوم، بدون ترجمه به چاپ رسيدند. سيدحسن ميرخاني موفق به دريافت نشان درجه يك هنر و نشان درجه سه خدمت شد و تقديرنامه‏اي از دانشگاه الزهرا به مناسبت نوشتن اولين قرآن اخذ كرد. از خدمات مهم وي در جهت گسترش هنر خوشنويسي، پايه‏گذاري انجمن خوشنويسان ايران مي‏باشد كه هم اكنون نيز اين انجمن در راستاي اين هنر فعاليت مي‏كند. اين استاد گرانمايه سرانجام در يازدهم خرداد 1361 ش در 77 سالگي درگذشت.

نزول كتاب مقدس تورات بر "حضرت موسي بن عمران" به نقل از نبي اكرم(ص)

تورات، لفظ عربي شده کلمه «تورا» به زبان عبري است که به‌معناي تعليم و آموزش يا ارشاد است، يهوديان آن را ناموس، شريعت و قانون مي‌دانند، اما «تورات» در متداول‌ترين کاربرد، نام پنج سفر کتاب اول عهد عتيق (تورات) و از کتاب مقدس يهوديان است که به "اسفار خمسه" نيز مشهور است. واژه تورات، گاه بر کل "عهد عتيق" اطلاق مي‌شود. اين تورات را به عقيده يهوديان، خداوند از طريق موسي کليم‌الله، يکي از پيامبران اولوالعزم (صاحب کتاب) در کوه سينا به بني اسرائيل در پنج کتاب (سفر) ابلاغ کرده است. از همين‌رو، اعتقاد به آسماني بودن تورات از ضروريات دين يهود است. بيش‌تر يهوديان معتقد هستند که تورات به دو صورت کتبي و شفاهي، در مدت چهل سال اقامت بني اسرائيل در بيابان بر موسي نازل شد و او آن را بر قوم خود آموخت و اين مطالب بر سطح دو لوح سنگي بود. در اين کتاب (تورات) که دستورات اصلي مربوط به راه و رسم زندگي اخلاقي و جسماني آمده است، از ابتداي آفرينش شروع و با بيان مرگ حضرت موسي (ع)، قبل از تسخير کنعان توسط بني اسرائيل، تمام شده است. بايد گفت که يکي از مجموعه کتاب‌هاي ديني يهوديان که به اختصار «تنخ» مي گويند، "تورا" يا "اسفار خمسه" معروف به شريعت حضرت موسي است. • اين پنج سفر کتاب اول يا اين پنج کتاب سفر از کتاب مقدس عبارت‌اند از: ۱- سفر تکوين يا پيدايش؛ در اينجا داستان آفرينش جهان و سلسلةالنسب انسان، سرگذشتي از آدم و حوا، نوح، ابراهيم، لوط، اسماعيل، اسحاق، يعقوب و فرزندان اوست و با سرگذشت مرگ حضرت يوسف عليه‌السلام به پايان مي‌رسد. ۲- سفر خروج؛ در اينجا مطالبي چون ماجراي بردگي بني اسرائيل در مصر، تولد و پيامبري حضرت موسي (ع)، خروج بني اسرائيل از مصر و سرگرداني آن‌ها در بيابان است. در اين سفر خروج، احکام بسياري گفته شده و اعطاي ده فرمان يا «احکام عشره» به حضرت موسي (ع) در همين بخش است. ۳- سفر لاويان؛ شامل احکام ديني و شرعي و آداب و قواعدي است که درواقع به‌منزله کتاب راهنماي کاهنان بني اسرائيل از «سبط لاوي» و آداب عبادت در معبد و حدود طهارت و پاکي و نهي از زنا با محارم و ساير روابط جنسي و اوقات مقدس و اعياد خاص است. ۴- سفر اعداد؛ شامل مسافرت بني اسرائيل در دشت (بيابان) و حوادثي که بين راه مصر و سرزمين موعود بر اين قوم گذشت و فتح اراضي کنعان است. ۵- سفر تثنيه؛ تکرار شرايع و مقررات و فرمان‌هاي اسفار قبلي از زبان حضرت موسي (ع) خطاب به بني اسرائيل به‌طور اختصار و تعيين يوشع به‌عنوان رهبر بني اسرائيل و درنهايت، درگذشت حضرت موسي (ع) پيغمبر است و چون تکرار احکام و گزارش‌هاي قبلي است، گاه آن را «تکرار تورات» يا «تورات مکرر» گويند. در سنت يهوديت و مسيحيت، تورات را به موسي (ع) نسبت مي‌دهند ولي چنين برداشتي ندارند که عين الفاظ تورات، وحي الهي است. لذا از اين نظر با مسلمانان فرق دارند، زيرا مسلمين تورات تحريف نشده را عين وحي الهي مي‌دانند. • کلمه تورات ۱۸ بار و عناوين ديگري از آن مانند کتاب صحف موسي (ع) و... در قرآن ذکر شده است. قرآن کريم تصريح دارد که خداوند تورات را به‌وسيله وحي بر موسي عليه‌السلام نازل کرده، سوره‌هاي آل‌عمران آيه ۳، سوره مائده آيه ۴۴ در قرآن گفته شده که حضرت عيسي مسيح (ع) و پيامبر اسلام (ص) تصديق‌کننده آن هستند. سوره‌هاي مائده آيه ۴۶ و سوره صف آيه ۶۱ و در آيه ۵ سوره جمعه آمده است: کساني که تورات بر آن‌ها عرضه شده و سپس حق را چنان‌که بايد و شايد به‌جاي نمي‌آورند، مانند درازگوشي هستند که کتاب‌هائي حمل مي‌کنند و نکته مهم که در قرآن اشاره شده اين‌که يهوديان انتظار پيغمبر آخرالزمان حضرت محمد (ص) را داشته و وصف او را در تورات داشتند. (سوره اعراف آيه ۱۵۷) • تحريف يا تغيير و در لغت به معني گردانيدن سخن و خصوصاً درمورد تغيير دادن کتاب است. تحريف در تورات، ريشه در قرآن کريم دارد که تأکيد شده است که کتاب‌هاي آسماني يهوديان و مسيحيان (تورات و انجيل) تحريف شده است. آيه ۷۵ سوره بقره: گروهي از يهوديان کلام خدا را مي‌شنوند و به‌رغم اين‌که آن را مي‌فهمند، تحريفش مي‌کنند. آيه ۷۹ سوره بقره، آيه ۷۸ سوره آل‌عمران، همين معنا را دارد که کساني به دست خود، کتابي مي‌نويسند و مي‌گويند که از جانب خداست. آيه ۴۶ سوره نساء و آيه ۱۳ سوره مائده، به مسئله تحريف کلام از جانب اهل کتاب اشاره دارد. آيه ۴۱ سوره مائده، باز همين نکته را با تعبير ديگري آورده است. در مصاديق اين تحريف به موضوعات مختلفي اشاره شده که بايد در قسمت مربوطه مطالعه شود. فقط يک موضوع تحريف شده مهم را در اينجا بيان مي‌کنيم و آن، وصف پيغمبر اسلام (ص) و بشارت به پيامبري اوست. همچنان‌که در قرآن هم بيان شده، در تورات و انجيل هم آمده ولي يهود و نصارا، آن را تحريف کردند. بنا به نظر علامه طباطبايي رحمةالله عليه: از آيه ۴۳ سوره آل‌عمران اين‌طور برمي آيد که توراتي که اينک در دست يهوديان است، شامل بخشي از تورات واقعي است که بر موسي (ع) نازل شده و بخشي از آن هم دچار تحريف و تغيير شده است.

 

مرگ "جان ديْويي" روانشناس و فيلسوف معروف امريكايي (1952م)

جان ديويى روان‏شناس، مربي و فيلسوف امريكايى در 20 اكتبر 1859م در وِرمونْتْ امريكا به دنيا آمد و تحصيلات اوليه را در روستاي محل تولدش فرا گرفت. او قبل از بيست سالگي در رشته فلسفه دانشگاه ورمونت فارغ التحصيل شد و پس از اخذ دكتراي فلسفه، در دانشگاه كلمبيا به تدريس پرداخت. ديويى مدتي در چين به سربرد و به مردم آن سرزمين، طريقه تعليم و تربيت جديد آموخت. زماني نيز در تركيه حضور داشت تا گزارشي از وضع تعليم و تربيت را جمع‏آوري كند. جان ديويى فيلسوفي بود كه پشتكار سستي‏ناپذير يك كشاورز را با شوق يك آزادي‏خواه بي‏مبالات در هم آميخته و در راه دگرگون كردن سياست و فرهنگ متاخّر امريكايى، به ويژه آموزش و پرورش نوين، تلاش مي‏نمود. از اين‏روست كه مردم، او را به عنوان بنيان‏گذار آموزش و پرورش مترقي مي‏شناسند. وي اعتقاد داشت كه فلسفه، مشتي انتزاعات نيست كه از ذهنيت محض سرچشمه گرفته باشد بلكه بنياني اجتماعي دارد، بنابراين نيرويى اجتماعي است. فلسفه ديويى به اصالت وسيله موسوم است. در اين فلسفه، وجوه و صورت‏هاي فعاليت‏هاي انساني، وسايلي هستند كه انسان براي حل مسائل نفساني و اجتماعي خود برانگيخته است. چون اين مسائل همواره در تغييرند، وسايلي كه در حل آن‏ها نيز به كار مي‏روند بايد تغيير كنند. ديويى آموزش از راه تجربه و عمل، به مقتضاي احتياجات، محصّل را جانشين روش تعبّدي و توسّل به حافظه مي‏دانست. نوشته‏هاي ديويى مصداق پيروزي معنا بر سبك است. عبارت‏هاي آن پيچيده و تكراري است و جمله‏هايش ناهموار و بيانش خشك و سخت است. ليكن زير اين ظاهر نااميد كننده، نه تنها دريايى از تفكرات بنيادي، بلكه گنجينه‏اي از اعتقادات تند نهفته است. به اعتقاد ديويى، وظيفه فلسفه در آينده اين است كه ذهن انسان‏ها را در مورد تضادها و منازعات زمان خود روشن سازد. هدف اين فلسفه آن است كه تا آن‏جا كه در حيطه امكان انساني است، به وسيله‏اي براي پرداختن به اين تضادها بدل شود. ديويى بر اين عقيده بود كه كمال، هدف غايى نيست بلكه فرايند مستمر كامل شدن، بالغ گرديدن و تهذيب يافتن، هدف زندگي است. از ديويي آثار متعددي برجاي مانده كه طرح يك نظريه انتقادي در اخلاق، مطالعاتي در نظريه منطقي، دموكراسي و تعليم و تربيت، تجربه و طبيعت و در جستجوي يقين از آن جمله است. جان ديويي سرانجام در اول ژوئن 1952م در 93 سالگي درگذشت. (ر.ك: 30 اكتبر)