جام جم آنلاين: اگر شما هم براي بيدار شدن از خواب و شروع يك روز كاري، به مصرف كافئين احتياج داريد و آن را تنها راهحل ميدانيد، بدانيد كه شما تنها فردي نيستيد كه اين عادت را دارد.
كافئين باعث كاهش خستگي شده، هوشياري و بيداري را افزايش ميدهد و تمركز را نيز بهبود ميبخشد اما همانطور كه مصرف كافي آن فوايدي در بر دارد، افراط در مصرف آن ميتواند مشكلاتي را نيز ايجاد كند بنابراين بهتر است بدانيد مصرف چه مقدار كافئين زياد و بيش از حد به حساب ميآيد و چه زماني بايد به فكر راهحلي منطقي براي قطع يا كاهش مصرف آن باشيد.
محدود كردن مصرف كافئين
براي بيشتر افراد بزرگسالي كه از نظر سلامتي نيز مشكلي ندارند، به طور متوسط مصرف روزانه 200 تا 300 ميليگرم يعني 2 تا 4 فنجان قهوه دمكرده خطري ندارد و مشكلي ايجاد نميكند، اما در برخي شرايط و موقعيتهاي خاص، لازم است مصرف كافئين محدود شده يا حتي به طور كامل قطع شود.
اگرچه مصرف متعادل كافئين هيچگونه مشكلي براي فرد ايجاد نخواهد كرد، اما مصرف بيش از حد آن ميتواند علائم و عوارض ناخوشايندي داشته و سبب بروز مشكلاتي جدي شود.
بنا بر نظر متخصصان، مصرف بيش از حد كافئين ـ بيش از 500 يا 600 ميليگرم در روز ـ ميتواند باعث بيخوابي، عصبانيت، كجخلقي، بيقراري، بروز ناراحتيها و مشكلات گوارشي و افزايش سرعت ضربان قلب شود.
البته توجه داشته باشيد كه اين مقادير و عوارض در مورد افراد مختلف، متفاوت است. بعضي از افراد نسبت به كافئين حساسيت بيشتري داشته و بيشتر تحت تاثير قرار ميگيرند بنابراين اگر شما هم مستعد تجربه كردن چنين علائمي هستيد، به خاطر داشته باشيد كه مقدار بسيار كمي از كافئين ـ يك فنجان چاي يا قهوه در روز ـ نيز ميتواند سبب بروز اثراتي مانند بيخوابي و بيقراري بشود.
واكنش و اثرات مصرف كافئين، به عادت فرد نيز بستگي دارد. به همين دليل معمولا افرادي كه به مصرف كافئين عادت ندارند، حساسيت بيشتري نشان داده و اثرات منفي آن نيز برايشان بيشتر از ديگران است. البته سن، جنسيت و استفاده از داروهايي خاص نيز در اين زمينه موثر است.
خواب كافي و مصرف كافئين
اغلب بزرگسالان به طور متوسط به 7 تا 8 ساعت خواب شبانه احتياج دارند. اما مصرف بيش از حد كافئين ميتواند با اين ميزان خواب تداخل پيدا كند بنابراين خوب است دقت داشته باشيد كه كمخوابي مزمن به هر دليلي كه ايجاد شود ـ فشار عصبي ، كار ، سفر يا مصرف كافئين بيش از حد ـ ميتواند باعث بيخوابي شده و در نتيجه مشكلاتي جدي و اساسي براي فرد ايجاد كند البته گاهي افراد با استفاده از كافئين و نوشيدن قهوه سعي ميكنند بيخوابي خود را مخفي كنند؛ در حالي كه اين كار سبب ايجاد چرخهاي معيوب شده و مشكلات را افزايش ميدهد.
مصرف داروها و مكملها
مصرف برخي داروها و مكملهاي گياهي نيز با كافئين تداخل دارد. به عنوان مثال مصرف برخي داروها ميتواند سبب شود كه كافئين مدت زمان بيشتري در بدن فرد باقي بماند.
در نتيجه اثرات نامطلوب آن نيز افزايش مييابد. بنابراين به خاطر داشته باشيد كه در چنين شرايطي بهترين كار مشورت با پزشك يا داروساز است تا در مورد مصرف و تداخل كافئين و داروها اطلاع پيدا كنيد.
قطع مصرف كافئين
اگر براي شما هم در نتيجه مصرف كافئين مشكلاتي ايجاد شده يا تنها ميخواهيد از نظر مالي كمي صرفهجويي كنيد ، مطمئن باشيد قطع كافئين كار سادهاي نخواهد بود.
كاهش ناگهاني كافئين ميتواند سبب بروز حالات و عوارضي مانند سردرد، خستگي، تحريكپذيري و عصبانيت شود ، البته خوشبختانه اين علائم خفيف بوده و پس از چند روز برطرف ميشوند. ولي بهتر است اگر تصميم به قطع مصرف كافئين گرفتهايد، اين كار را بتدريج و آهسته انجام دهيد تا عوارض و مشكلات آن نيز به حداقل برسد.
Mayoclinic
مترجم: نيلوفر اسعدي بيگي