بررسی سنی جمعیت بیکار کشور نشان می‌دهد که بخش عمده افزایش نرخ بیکاری، ناشی از افزایش بیکاری جوانان بوده است.

اين درحالي است كه طبق نتايج سرشماري نفوس و مسكن ميانگين سني جمعيت در سال95 نسبت به سال90، 1.3سال افزايش يافته و به 31.3سال رسيده است. ميانگين سني نسبت به سال‌85 نيز6.4درصد افزايش يافته است.

براساس آخرين گزارش مركز آمار ايران از وضعيت بازار كار، نرخ بيكاري سال95 در حالي با 1.4درصد افزايش نسبت به سال94 به عدد 12.4درصد رسيده است كه در همين دوره زماني، نرخ بيكاري جوانان 15تا 24سال 3.1درصد افزايش داشته و رقم 29.2درصد را ثبت كرده است. نرخ بيكاري جوانان 15تا29سال نيز با 2.6درصد افزايش به25.9درصد رسيده است.

طبق آمار سرشماري نفوس و مسكن سهم جوانان 15تا29سال از جمعيت كشور در سال95 معادل 25.1درصد است. اين سهم در سال90 معادل 31.5درصد بوده است.
براساس اين آمارها در شرايطي كه سن كشور به‌طور ميانگين افزايش و سهم جمعيت جوان از كل جمعيت كاهش يافته، نرخ بيكاري در جوانان رو به رشد بوده است.

اكبر تركان، مشاور رئيس جمهور مي گويد: سال گذشته 700 هزار شغل ايجاد شد. اما به دليل اينكه ورودی بازار کار بیش از یک میلیون نفر بود، عملا باز هم به تعداد بیکاران اضافه شده است. او معتقد است: زور و ظرفيت اقتصاد كشور همين حد است و براي افزايش ظرفيت تولید شغل، باید سرمایه گذاری های جدید اتفاق بیفتد تا ظرفیت اقتصاد افزایش پيدا كند.

    ضرورت ايجاد اشتغال‌ براي جوانان

بر اين اساس مي‌توان گفت متوقف كردن افزايش نرخ بيكاري و كاهش اين شاخص در گام بعدي، جز از مسير ايجاد اشتغال براي جوانان ميسر نخواهد بود چراكه علاوه بر جمعيت جوان و بيكار فعلي، سالانه حدود يك ميليون فارغ‌التحصيل نيز از نظام آموزشي خارج خواهند شد كه بخش عمده آنها به بازار كار سرازير مي‌شوند. در حقيقت در سال‌هاي پيش رو جمعيتي به بازار كار هجوم مي‌آورند كه به‌گفته علي ربيعي، وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي ذائقه آنها نيز به‌دليل تحصيل، تغيير كرده و با واقعيت مشاغل در بازار كار همخواني ندارد.

به‌نظر مي‌رسد در شرايطي كه آخرين آمارها نشانگر بي‌شغل بودن 3ميليون و 203هزار نفر از جمعيت فعال كشور در سال95 است و در سال‌هاي آتي نيز به‌طور متوسط بالاي يك ميليون نفر نيروي تازه‌نفس به جرگه متقاضيان كار خواهند پيوست، مسئولان اقتصادي و متوليان حوزه كار كشور، كار سختي در پيش داشته باشند.

مسعود نيلي، مشاور اقتصادي رئيس‌جمهور نيز ورود متقاضيان جديد بازار كار را كه در سال‌هاي گذشته مشغول تحصيل بوده‌اند و اينك با شتابي كم‌سابقه در حال ورود به بازار كار هستند چالش اقتصاد ايران مي‌داند. در حقيقت، معضل بيكاري مدت‌هاست به‌عنوان يكي از چالش‌هاي اساسي اقتصاد ايران مطرح شده و با راهكارهاي گوناگون براي رفع آن تلاش مي‌شود اما نه طرح‌هايي كه با هدف خوداشتغالي بيكاران انجام شده و نه سياست‌هايي كه قرار بود به راه‌اندازي بنگاه‌هاي زودبازده و ايجاد اشتغال از اين مسير منجر شود هرگز نتوانست گرهي از كار جمعيت بيكار كشور باز كند.

در اين ميان، افزايش نرخ مشاركت اقتصادي در سال‌هاي اخير نيز باعث شتاب گرفتن رشد نرخ بيكاري شده است؛ به‌گونه‌اي كه ورود سالانه بيش از يك ميليون نفر به بازار كار، توانسته است اشتغال‌زايي 600تا 700هزار نفري مورد ادعاي دولت را خنثي كند و زمينه‌ساز افزايش نرخ بيكاري باشد.

    جمعيت داراي اشتغال ناقص در كمين كار

بررسي نرخ مشاركت اقتصادي در سال95 نشان مي‌دهد كه 39.4درصد جمعيت در سن كار (10ساله و بيشتر) از نظر اقتصادي فعال بوده‌اند و در گروه شاغلان يا بيكاران قرار گرفته‌اند كه 12.4درصد از اين جمعيت در جرگه بيكاران قرار مي‌گيرند. علاوه بر اين، طبق نتايج منتشر شده از سوي مركز آمار ايران، 10.3درصد از جمعيت فعال شاغل نيز داراي اشتغال ناقص هستند كه صرفا براساس تعريف يك ساعت كار در هفته، جزو شاغلان محسوب مي‌شوند و چنانچه وضعيت بازار كار بهبود يابد بخش عمده‌ آنها متقاضي شغل خواهند بود.

حسين راغفر، عضو هيأت علمي دانشگاه الزهرا، نيز با بيان اينكه نرخ بيكاري، فقط نشان‌دهنده ميزان بيكاري مطلق در كشور است، مي‌گويد: در اين محاسبات افراد زيادي كه داراي اشتغال ناقص هستند، جزو بيكاران محسوب نمي‌شوند كه اگر آنها را نيز به ميزان جمعيت بيكاران مطلق اضافه كنيم، نرخ بيكاري واقعي رقمي بالاتر را نشان خواهد داد.