جام جم آنلاين: هميشه اين سوال مطرح بوده كه چرا پوست اطراف چشم‌ها بيشترين و زودترين تغييرات پوستي را به اشكال چروك، گود افتادگي و تيرگي در مقايسه با ساير نقاط پوست صورت بروز مي‌دهند؟
چرا چشم‌ها و پوست اطراف آن، اولين پايگاه خبري از همه اتفاقات و تغييرات زودرس و ديررس اعم از خستگي، بي‌خوابي، عصبانيت، پيري و حتي بيماري‌هاي داخلي هستند؟ واقعيت اين است چشم‌ها اولين كانون ارتباط بين شخص و محيط اطراف هستند و چه بسا در شرايط ويژه چشم‌ها مجبورند براي راهنمايي و هدايت اعضاي بدن و هماهنگي بيشتر بين آنان با دقت و تمركز بيشتر مسووليت خود را به انجام برسانند.
غم و شادي، خواب و بيداري، گرما و سرما، نور و حرارت، بيماري‌هاي داخلي و مواد شيميايي محيطي، مواد آرايشي و شوينده‌ها، الكل و سيگار و... همه و همه عوامل اجتناب ناپذيري هستند كه چشم‌ها، پلك‌ها و پوست بسيار نازك اطراف آن مجبورند در انجام وظيفه آنها را تحمل كنند و نتيجه آن مي‌شود كه از يك‌سو انقباض و انبساط مستمر عضلات اطراف چشم (به دليل خشم، بيداري، تمركز، نوشتن، خواندن و...) و از سوي ديگر مواد شيميايي، حرارتي و نوري آسيب‌رسان محيطي، بيشترين آثار سوء را بر نازك‌ترين لايه پوستي (پوست اطراف چشم‌ها) داشته باشند. در كنار همه عوامل ذكر شده سابقه فاميلي و ژنتيك را كه مي‌تواند بسيار زودتر، بارز و آشكار شوند را نيز فراموش نكنيم، زيرا بنا به تجربه علمي و درماني ثابت شده است پاسخ درماني در اين افراد ضعيف‌تر و كندتر از ساير افراد است.
اما بروز مشكلات پوستي اطراف چشم به ترتيب شيوع به اشكال تيرگي، چروك، گود افتادگي و پف يا برآمدگي بافت چربي هستند كه تيرگي و چروك مهم‌ترين علت مراجعه بخصوص از دهه دوم تا دهه چهارم زندگي است. هر شخصي با تيرگي اطراف پلك بدون سابقه فاميلي لازم است از جهت مصرف داروها، بيماري‌هاي داخلي غدد، كم‌خوني و آلرژي بررسي شود، زيرا بعضي از داروها مانند كلروكين يا آنتي‌بيوتيك‌ها و بعضي داروهاي اعصاب مي‌توانند بخصوص در مواجهه با نور خورشيد موجب تيرگي دور چشم شوند. اين در حالي است كه بيماري‌هاي غدد تيروئيد و گاهي بيماري‌هاي كليوي و كبدي و حتي بيماري‌هاي سرشتي پوست مانند اگزما و آتوپيك نيز مي‌توانند از علل تشديدكننده اين معضل باشند. محيط‌هاي پرتنش، استرس‌زا و اختلالات خلقي همانند اضطراب و افسردگي از ديگر بيماري‌ها و علل غير جسمي هستند كه پوست اطراف چشم از آسيب آن در امان نخواهد بود.
راه درمان
اكنون با آگاهي از علل و عوامل و رفع آن بايد بدانيم چگونه مي‌توانيم در كاهش تيرگي دور چشم موفق باشيم.
مصرف مواد آرايشي را كه خود حاوي مواد اكسيدان هستند محدود كنيم. الكل و سيگار را ترك نماييم. كرم‌هاي مرطوب‌كننده و نرم‌كننده‌هاي ملايم با ضدآفتاب را در هنگام خروج از منزل فراموش نكنيم. عينك آفتابي صفحه بزرگ و سبك را در روزهاي آفتابي به چشم كنيم. اضطراب و نگراني را كنترل كرده و خود را از خواب شبانه محروم نكنيم. نور صفحه كامپيوتر را كم كرده و طولاني‌مدت در معرض آن نباشيم. افراد حساس بايد از مصرف و تماس با مواد تحريك‌كننده مانند گرد و خاك، گل و گياه، سرما و گرماي شديد اجتناب كنند. مصرف كرم‌هاي دور چشم موجب بهبودي نسبي و كوتاه‌مدت خواهد بود و عود تيرگي ممكن است. مصرف مايعات و آبميوه با مواد آنتي‌اكسيدان مانند ويتامين‌هاي C، K و E را در نظر داشته باشيم.
دكتر بهروز هاشمي
متخصص طب اورژانس