در كنار مشكلات خاص زيست محيطي كه سبب مخالفت هاي كشورهاي منطقه و به خصوص ايران با جزاير اماراتي مي شود، اين طرح پيامدهاي خاصي نيز از لحاظ سياسي و ژئوپلتيك در منطقه دارد، كه مهمترين مسئله بر سر تعيين مرزهاي دريايي بين ايران و امارات است.

به گزارش خبرگزاري فارس، در كنار مشكلات خاص زيست محيطي كه سبب مخالفت هاي كشورهاي منطقه و به خصوص ايران با جزاير اماراتي مي شود، اين طرح پيامدهاي خاصي نيز از لحاظ سياسي و ژئوپلتيك در منطقه دارد، كه مهمترين مسئله بر سر تعيين مرزهاي دريايي بين ايران و امارات است.

*پيش روي در خشكي هدف اصلي جزاير امارتي

اگر برنامه‌هاي امارات را در ده سال آينده تعقيب كنيم، متوجه تغييرات عميق در ساختار سواحل دبي كه درست در نقطه مقابل ابوموسي است، مي شويم.
در حقيقت تا 10 سال آينده تمامي نوار كم عمق ساحلي دبي يا جزاير مصنوعي تبديل به محيط تقريبا خشكي مي‌شود و در نتيجه بخش‌هاي دورتر از ساحل نيز كم‌عمق شده و مورفولوژي خليج فارس تغيير مي‌كند.
در كنار اين كه ساخت اين جزاير سبب مي‌شود، جريان‌هاي دريايي كنوني در خلاف جهت عقربه‌هاي ساعت در خليج فارس كه از سمت غرب به شرق هستند و سبب تبادل آب و رسوبات خليج فارس و درياي عمان مي‌شود، دچار اختلال شود، قدرت چانه زني امارات را در تعيين مرزهاي دريايي بالا مي برد.
در حقيقت با توجه به اين كه مرزهاي دريايي بين ايران و امارات هنوز تعيين نشده است، اقدامات شيخ نشين دبي در تغيير مختصات جزاير به نوعي در راستاي بالا بردن سهم اين كشور عربي است. براي درك علاقه امارات به هزينه كردن چنين مبلغي بايد نگاهي به حساس ترين منطقه خليج فارس كه در انحصار ايران قرار دارد، بيندازيم.

*مهم ترين منطقه خليج فارس در انحصار ايران قرار دارد

جزاير تنب و ابوموسي از نظر كشاورزي و معادن و وجود ذخاير نفت در خشكي، فاقد ارزش هستند . البته از اهميت جزيره ابوموسي از نظر حقوق مربوط به حفاري در آب هاي بيرون ساحلي نيز نمي توان چشم پوشي كرد;
اما جزاير تنب بزرگ و كوچك از اين نظر هم فاقد ارزش اند بنابراين سؤالي كه پيش مي آيد اين است كه با توجه به ارزيابي فوق اين جزاير از چه نظر داراي ارزش هستندكه منجر به ادعاهاي امارات درباره تعلق و حاكميت بر آنها شده است؟ جواب صرفا اين مي تواند باشد كه ارزش جزاير تنب و ابوموسي صرفا به دليل موقعيت ژئوپليتيكي و نقش ژئو استراتژيكي آنهاست.

*عبور بخش عمده نفت دنيا از آب هاي ايران

جزاير ابوموسي و تنب تقريبا در وسط آب هاي خليج فارس و در عميق ترين قسمت هاي اين خليج واقع شده اند واز آن جا كه صادرات نفت و 80% تجارت خارجي ايران از طريق خليج فارس و تنگه هرمز صورت مي گيرد، بنابراين نقش اين جزاير در تجارت خارجي ايران و حفظ منافع ملي كشور حائز اهميت است.
بخش عمده اي از نفت خام مورد نياز جهان از ميان اين جزاير عبور مي كندو طبق اصول و مقرارت مربوط به كشتيراني بين المللي نظارت بر كليه عبور و مرورهاي كشتي ها بر عهده دولت ايران است و از آن جا كه طبق قوانين حدود آب هاي ساحلي درياي سرزميني بخشي از سرزمين اصلي محسوب مي شود و اين جزاير نيز بخشي از سرزمين اصلي ايران محسوب مي شوند كه در آب ادامه يافته، لذا كليه كشتي ها موظف به رعايت قوانين و مقررات مربوط به دولت ايران هستند .

*قوس دفاعي ايران در خيلج فارس

از نظر ژئو استراتژيك جزاير، هرمز، هنگام، لارك، قشم، ابوموسي و تنب بزرگ "خط دفاعي قوسي " را در تنگه هرمز تشكيل مي دهند . اگر چه گفته مي شود فاصله 150 كيلومتري ابوموسي تا تنگه هرمز فاقد نقش استراتژيك براي كنترل اين تنگه مي باشد، اما از آن جا كه اين جزاير در خط دفاعي قوسي قرار مي گيرد، تنگه هرمز براي حفظ امنيت آبراه، داراي اهميت است;
در حالي كه براي امارات متحده چنين ارزش و نقشي را ندارد . علاوه بر آن جزيره ابوموسي، غربي ترين جزيره از جزاير شش گانه و جنوبي ترين نقطه خط دفاعي ايران را تشكيل مي دهد; ضمن آن كه جزاير جنوب ايران - حتي جزاير كم وسعت - به عنوان سكوهاي ديده باني و كنترل مطمئن براي سواحل خليج فارس محسوب مي شود و به طور بالقوه مكان هاي مهمي براي استقرار تجهيزات نظامي چه از سوي ايران و چه عليه ايران مي باشند .

*قانوني براي تعيين مرزهاي دريايي

مرز ميان دو كشور مجاور معمولا با ترسيم خط منصف تعيين مي شود . اگر خط ساحل بين دو كشور مستقيم و بدون بريدگي باشد، خطي كه عمود بر ساحل است، قلمرو دريايي دو كشور را افراز خواهد كرد ولي در خصوص سواحلي كه بريدگي دارند، ترسيم خط منصف پيچيده مي شود .
در كنار اين در صورت وجود جزيره هاي كوچك و بزرگ نزديك ساحل، مسأله تعيين مرز دريايي بين دو كشور مشكل تر ميشود ، دراين حالت، بايد ابتدا حق مالكيت بر جزيره ها را توسط دو كشور را تعيين نمود.
گرچه در قوانين بين المللي جزيره هاي مصنوعي ملاكي براي تعيين مرز محسوب نمي شوند، اما به طور حتم قضيه در مورد پيشروي ساحل فرق مي كند، در حقيقت با پيش روي ساحل يكي از دو كشور توانايي چانه زني امارات براي تعيين مرزها افزايش مي يابد.

*افزايش بيست براي سواحل امارات با طرح هاي جزيره سازي

طبق تعاريف سيساي، "آب‌هاي تحت حاكميت " 12 مايل و "آب‌هاي تحت صلاحيت " 200 مايل از مرز خاكي هر كشور فاصله دارد. بدين ترتيب اگر كشورهاي عربي با ساخت جزاير مصنوعي بر بخش خشكي كشور خود اضافه كنند، هيچ بعيد نيست كه در سال‌‌هاي آينده بيشتر از آنچه حق واقعي خودشان است، طلب كنند.
هرچند كه مسئولان وزارت امور خارجه كشور معتقدند كه "خط منصف " و مرزهاي اين كشورهاي عربي مان مرزهاي قبلي است. با اين حال، با اتمام طرح ساخت جزاير، طول سواحل دبي 20 برابر خواهد شد و ظرفيت اسكان يك ميليون نفر را خواهد داشت. "
طبق اخبار منتشر شده قطر، عمان و بحرين نيز طرح‌هاي مشابهي را براي اجرا مورد بررسي قرار داده‌اند كه در اين صورت شاهد افزايش سيطره آنان بر سواحل خليج فارس خواهيم بود. "

*راه هاي مقابله با اقدام اماراتي ها

از نظر حقوقي هرچند هركدام از دولت‌هاي ساحلي خليج فارس مي‌توانند در محدوده آب‌هاي سرزميني خود اقدام به ساخت جزاير مصنوعي كنند، اما با توجه به ماده 123 كنوانسيون 1982 سازمان ملل در خصوص حقوق درياها، راجع به درياهاي بسته يا نيمه بسته (خليج فارس يك درياي نيمه بسته به شمار مي‌آيد) دولت‌هاي ساحلي بايد در امور مختلف مربوط به بهره‌برداري از حقوق و انجام تكاليف خود با يكديگر همكاري كنند و به همين سبب مي‌توان گفت اقدام هركدام از دولت‌هاي ساحلي براي ايجاد جزاير مصنوعي بايد با اطلاع و هماهنگي ساير دولت‌هاي ساحلي و با توجه به تمام آثار زيست محيطي آن انجام شود.

*بين المللي موضوع، بهترين راه مقابله با اقدام اماراتي ها

در اين زمينه بهترين راه، بين‌المللي كردن قضيه مي‌باشد و بايد هرچه سريع‌تر در مورد احداث اين سه جزيره مصنوعي اقداماتي اعمال شود. در وهله اول بايد اين قضيه به سازمان ملل متحد ارجاع شود و با ارسال مكرر شكوائيه به دادگاه‌هاي بين‌المللي اين كشور تحت فشار قرار گيرد.
- سازمان‌هاي مردمي، احزاب و ... نيز به راحتي مي‌توانند با رسانه‌اي كردن اين مسئله، جهان و حاميان بين‌المللي محيط زيست را مطلع نمايند و بدين ترتيب امارات متعدد تحت فشار قرار گيرد و حداقل شاهد اين مسئله باشيم كه ساخت چنين پروژه‌هايي از طرف ديگر كشورها صورت نگيرد.
در عين حال كشورهاي منطقه نيز مي‌توانند براي جلوگيري از اجراي چنين پروژه‌ها و ايجاد نوعي اهرم فشار، خود طرح ساخت جزيره مصنوعي را در ابعاد بسيار وسيع اعلام كنند.