آيت‌الله سيد محمدتقي حكيم با تحليل و پژوهش درباره عوامل اختلافات فقهي، عرصه را براي دامنه اختلاف تنگ كرد . وي معتقد بود مسائل فرعي آنقدر زياد نيست كه موجب تفرقه شود.
به گزارش خبرنگار آئين و انديشه باشگاه خبري فارس «توانا»، يكي از راه‌هاي قدرتمندي اسلام كه مي‌تواند به عنوان قطب‌هاي جامعه بين‌الملل مطرح شود، همدلي و وحدت ميان مذاهب مختلف اسلامي است، عوامل مختلفي براي تقريب مسلمين وجود دارد كه يكي از شاخصه‌هاي مهم آن حضور و فعاليت علماي طراز اول فرق مختلف اسلامي در راه تقريب جامعه اسلامي است.
با آشنايي طلايه‌داران تقريب و علمايي كه سعي كردند، همواره در طول تاريخ به ريسمان الهي چنگ زنند، چراغ هدايت براي مسليمن اعم از شيعه و سني روشن مي شود تا در اين شرايط كه از گوشه و كنار خاورميانه فرياد الله اكبر و لا اله الا الله طنين‌انداز است، اميد كافران و استكبار جهاني به ياس تبديل شود و امت اسلامي زير پرچم وحدت بتواند به رشد و سعادت دنيوي و اخروي خود برسد.
تقريب مذاهب اسلامي نه يك شعار بلكه يك واقعيت اجتماعي ـ سياسي و علمي است كه انديشمندان دلسوز مسلمان بر ضرورت آن تأكيد ميكنند. يكي از معاصران پيشگام تقريب آيت‌الله سيد محمدتقي حكيم است كه از دريچه تحليل و پژوهش علمي، مسئله تقريب مذاهب اسلامي را پيگيري كرده و با ارايه راهحلهاي علمي، گامي مؤثر در اين مسير برداشته است.
* آيت‌الله سيد محمد تقي حكيم محقق و پژوهشگري تقريب‌گرا بود
سيد محمدتقي حكيم در سال ۱۹۲۱ ميلادي در نجف اشرف در خانوادهاي مذهبي و اهل علم چشم به جهان گشود، ايشان تحصيلات ابتدايي خود را نزد پدربزگوارش سيد سعيد حكيم گذراند و دروس علوم عربي، منطق، بلاغت، اصول فقه، فلسفه و تاريخ را نزد اساتيد بزرگواري همانند؛ برادرش سيد محمدحسين حكيم، شيخ نورالدين جزائري، سيد صادق سيد ياسين، و شيخ علي ثامر، سيد يوسف حكيم، سيد حسن حكيم، سيد محمدعلي حكيم، شيخ محمدرضا مظفر فرا گرفت.
آيت‌الله سيد محمدتقي حكيم پس از اتمام تحصيل به تدرس سطوح عالي فقه و اصول در حوزه علميه نجف اشرف پرداخت، از ويژگي ديگر علمي سيد تدريس علم اصول فقه مقارن براي طلاب بحث خارج بوده است كه آراي ائمه مذاهب اربعه را ذكر ميكرد و برخي از دانشپژوهان آن را تقرير كردهاند.
* شركت گسترده در فعاليت هاي علمي و ديني
از فعاليت‌هاي ديگر ايشان در حوزه علوم ديني مي توان به تاسيس «جمعية منتدي النشر» و تدريس در آنجا، عضويت در تأسيس «المجمع الثقافي لمنتدي النشر» در سال ۱۹۴۳ ميلادي، مشاركت در تأسيس دانشكده فقه «كلية الفقه» در سال ۱۹۸۵ نام برد.
از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ ميلادي اصول فقه مقارن را در بخش «معهد الدراسات الإسلامية العلياء» در دانشگاه بغداد تدريس كرد و در سال ۱۹۶۴ ميلادي درجه استادي را از دانشگاه بغداد دريافت نمود و در همين سال به عضويت «المجمع العلمي العراقي» درآمد. وي از آن پس، در كنفرانسهاي متعدد علمي داخل و خارج كشور عراق شركت جسته و به عضويت چند مجمع علمي مصر، سوريه و اردن درآمد.
برخي از تأليفات استاد عبارتند از: مالك الاشتر، شاعر العقيدة (السيد الحميري)، الاصول العامة للفقه المقارن، الزواج المؤقت و دوره في حل مشكلات الجنس، فكرة التقريب بين المذاهب، مناهج البحث في التاريخ، تاريخ التشريع الاسلامي، من تجارب الاصوليين في المجالات اللغوية؛ ۹. عبدالله بن عباس... حياته و سيرته، شخصيته و آثاره.
* كتاب الاصول العامة للفقه المقارن ستاره بي‌بديل تقريبي جهان اسلام
همانطور كه گفته شد آيت‌الله حكيم با پژوهش‌هاي علمي خود در موضوع تقريب مذاهب اسلامي گام ، ايشان پس از چاپ و نشر كتاب «الاصول العامة للفقه المقارن» در سال ۱۳۸۳ هجري قمري در بيروت، دانشگاه بغداد با تشكيل هيئتي از اساتيد، به بررسي اين كتاب پرداخت و آن را به عنوان رساله دكتري برگزيد و بر اساس آن مدرك دكتري افتخاري ـ بدون نياز به برگزاري جلسه دفاعيه ـ به وي اعطا كرد و آيت الله حكيم را به عنوان استاد در دانشكده ادبيات دانشگاه بغداد انتخاب نمود.
ايشان در اين كتاب سعي نمود با ارائه نظرات مقارن تقريب و تبيين عوامل تفرقه انداز، عالمان ديني را با اين مسائل آشنا سازند و با اين اقدام توطئه دشمنان را براي تفرقه انداختن ميان مسلمين خنثي نمايند.
* آيت‌الله حكيم با پژوهش تقريبي فقهي، عرصه را براي دامنه اختلافات تنگ كرد
همچنين با تحليل و پژوهش درباره عوامل اختلاف فقهي عرصه را براي دامنه اختلاف تنگ كرد و نزديك كردن تقريب مذاهب فقهي موجب شد، با طرح مسئله تحريف قرآن، كه شبهه آن از سوي مذاهب اسلامي متوجه مذاهب اماميه است يكي ديگر از مباني تقريبي را رقم زد.
آيت‌الله سيد محمدتقي حكيم بر استدلال به قرآن كريم از سوي امت اسلامي تأكيد نموده و ميگويد مذهب اماميه همانند ساير مذاهب بر اين اصل تأكيد كرده و اصولاً هر روايتي را كه با قرآن كريم معارض باشد طرد ميكند. با وجود چنين ديدگاهي است كه همه مذاهب اسلامي بايد بر اصل رجوع و استدلال به قرآن اهتمام داشته باشند و به اين وسيله به تقريب آرا و نظراتشان دست يابند.
* مسائل فرعي آنقدر زياد نيست كه موجب تفرقه شود
ايشان پرداختن به مسائل فرعي در اصول و قواعد را كه گاهي اختلاف آميز است مانند؛ قياس، استحسان، مصالح مرسله، سدّ الذرايع و غيره را آنقدر وسيع نمي دانند كه موجبات تقريب را شامل نشود.
آيت‌الله سيد محمدتقي حكيم پس از سپري شدن ۸۱ بهار از عمر شريفش كه عمده آن صرف تحصيل، تحقيق و تأليف به همراه تقوا، ورع و عبادت شد، در صبحدم شانزدهم ماه صفر ۱۴۲۳ هجري قمري به ديار باقي شتافت.