جام جم آنلاين: به طور حتم شما هم در مورد واريس مطالبي شنيده‌ايد يا افراد زيادي را ديده‌ايد كه از اين بيماري رنج مي‌برند. واريس نوعي بيماري است كه به صورت پيچ در پيچ شدن، برجسته شدن و بيرون زدن وريدها تظاهر كرده و ممكن است در اعضاي مختلف بدن ديده شود، ولي عموما واريس را به عنوان درگيري عروق اندام تحتاني مي‌شناسند.
ضعف عضلات ساق پا و اختلال عملكرد دريچه‌هاي موسوم به دريچه لانه كبوتري نيز ازجمله دلايلي هستند كه موجب بروز اين بيماري مي‌شود.
سياهرگ‌هاي بدن وظيفه دارند خون بدون اكسيژن را از اعضاي مختلف بدن گرفته و به قلب بازگردانند. حال مشخص است كه براي اين كار فشار بيشتري به وريدهاي ساق پا وارد شده و مشكلاتي را ايجاد مي‌كند، چراكه وريدهاي ساق پا بايد خون را در مسيري طولاني‌تر و برخلاف جاذبه زمين انتقال دهند؛ البته در وريدها دريچه‌هايي يكطرفه براي پيشگيرى از بازگشت خون قرار دارد؛ حال اگر اين دريچه‌ها كار خود را به‌خوبى انجام ندهند، خون بازگشته و با تجمع در وريدها موجب تورم آنها مي‌شوند.
دكتر ايرج فاضل، استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در اين باره مي‌گويد: «واريس شايع‌ترين بيماري عروقي است، به طوري كه يك نفر از هر 5 نفر به درجاتي از واريس مبتلاست؛ البته زنان 5 برابر بيشتر از مردان دچار واريس مي‌شوند.»
دلايل ايجاد واريس
واريس مي‌تواند به علل متفاوتي ايجاد شود. عموما اين بيماري در افرادي كه مشاغلشان مستلزم ايستادن يا نشستن‌هاي طولاني مدت بوده يا بلند كردن اجسام سنگين بخشي از آن است، شيوع فراواني دارد.
اما در كنار اين مورد، عواملي مثل وراثت و چاقي هم در بروز آن تاثير مي‌گذارد؛ به طوري كه گروهي از بيماران سابقه خانوادگي ابتلا به واريس دارند. اضافه وزن نيز با فشاري كه بر وريدهاي ساق پا وارد مي‌كند، مي‌تواند موجب بروز اين بيماري شود.
سن فرد نيز عامل مهمي است كه بايد در نظر داشت. در حقيقت با افزايش سن، خطر ابتلا به واريس بيشتر مي‌شود. به طوري كه حدود كمتر از 10 درصد زنان زير 30 سال و بيش از 75 درصد زنان بالاى 70 سال با اين مشكل روبه‌رو هستند.
بارداري نيز احتمال وقوع بيماري را افزايش مي‌دهد و به همين دليل زنان بيش از مردان در معرض اين بيماري قرار دارند.
نشانه‌هاي بيماري
ايجاد ظاهري نازيبا كمترين مشكلي است كه اين بيماري ايجاد مي‌كند. دكتر فاضل توضيح مي‌دهد: «واريس با علائمي همچون خستگي، ناراحتي و احساس سنگيني در ناحيه ساق پا همراه است؛ البته اين شرايط و دردها بخصوص در دوران قاعدگي آزاردهنده‌تر نيز مي‌شود.»
وجود وريدهاي متسع و پيچ در پيچ در اندام تحتاني و ايجاد زخم زير پوست ساق پا از ديگر علائم باليني اين بيماري هستند.
دكتر فاضل با اشاره به اين مورد كه گاه در رگ‌هاي واريس، لخته ايجاد مي‌شود كه به آن فلبيت سطحي مي‌گويند، توضيح مي‌دهد: «ايجاد لخته سبب قرمزي، تورم، درد و حساسيت نسبتا زيادي مي‌شود، ولي برعكس فليبت عمقي بروز لخته در رگ‌هاي سطحي كه قابل لمس هستند، خطري نداشته و تنها با ايجاد درد موضعي باعث ناراحتي بيمار مي‌شود.»
اين متخصص و جراح عروق درخصوص واريس‌هاي پيشرفته مي‌گويد: «در واريس‌هاي پيشرفته، پوست قسمت پايين و داخلي ساق، درست در قسمت بالاي قوزك داخلي به تدريج تغيير رنگ داده و ضخيم مي‌شود. در نهايت نيز زخم‌هايي به اسم زخم واريسي بروز مي‌كند.»
به گفته وي تغيير رنگ پوست، زخم و بخصوص ورم اندام، نشانه پيشرفتگي واريس است.
پيشگيري و درمان
بيماراني كه گرفتار آثار مختصر واريس شده‌اند يا در سابقه خانوادگي آنان ابتلا به واريس وجود دارد، بخصوص اگر وضعيت شغلي آنها مطابق با شرايطي باشد كه ذكر شد يا خانم‌هايي كه در ابتداي دوران بارداري هستند بايد اقداماتي را جهت پيشگيري و درمان بيماري انجام دهند.
پوشيدن جوراب‌هاي الاستيك تا ناحيه زير زانو مي‌تواند براي اين كار موثر باشد. بهتر است اين جوراب‌ها را فقط هنگام استراحت دربياوريد. همچنين خوب است پاها را چنددقيقه در روز و هنگام استراحت بالا نگه داريد.
ماساژ نيز از ديگر شيوه‌هايي است كه براي بهبود علائم واريس استفاده مي‌شود؛ البته هيچ وقت خودسرانه براي درمان از ماساژ استفاده نكرده و از فردي متخصص در اين زمينه كمك بخواهيد.
انجام دادن حركات ورزشي مناسب، استفاده از شيوه‌هاي متفاوت درماني با نظر پزشك و آب‌درماني نيز مي‌تواند در كاهش و بهبود علائم به بيماران كمك كند. متخصصان توصيه مي‌كنند بيماران پس از مشورت با پزشك بهتر است، هفته‌اي 3 جلسه آب‌درماني و شنا را داشته باشند. شناي كرال سينه و پشت نيز از بهترين ورزش‌هاي موثر براي درمان اين بيماري است.
دكتر فاضل با تاكيد بر اين كه كمتر از 10 درصد بيماران مبتلا به واريس، نياز به عمل جراحي پيدا مي‌كنند، مي‌گويد: «پوشيدن جوراب واريس كمك زيادي به تسكين علائم مي‌كند.»
در نهايت به خاطر داشته باشيد با بروز علائم واريس، مراجعه به پزشك را ناديده نگيريد.
نيلوفر اسعدي بيگي / گروه سلامت