جام جم آنلاين: نظربايف رهبر قزاقستان دستور داد، انتخابات رياست جمهوري در اين کشور به طور زودهنگام برگزار گردد. رئيس جمهور ترکمنستان نيز از آزادي احزاب سياسي صحبت مي‌‌کند. آيا امواج حوادث تونس و مصر در شمال آفريقا به آسياي‌ميانه هم رسيده است؟
رئيس جمهور قزاقستان براي جلوگيري از سرايت موج تظاهرات هاي مردمي به کشورش تاريخ سوم ماه آوريل را براي برگزاري انتخابات زودهنگام رياست جمهوري اعلام کرد.

نورسلطان نظربايف در حالي سوم آوريل را براي برگزاري انتخابات زودهنگام اعلام کرده که هنوز 20 ماه از مدت قانوني رياست جمهوري وي باقي مانده است.

5 کشورآسياي‌ميانه و آذربايجان جمهوري‌هاي مسلماني هستند که به لحاظ جغرافيائي فاصله‌ زيادي با کشورهاي عربي شمال آفريقا دارند. اما به عقيد‌ه‌ برخي کارشناسان، نظام و ساختارسياسي اين کشورها شبيه همان کشورهائي هستند که مردم آنها اکنون به خيابان‌ها آمدند و خواستار تغيير شده‌اند.

به دنبال رويدادهاي تونس و مصر و همچنين گسترش دامنه‌ اعتراض‌ها به اردن، الجزاير و يمن اکنون سران کشورهاي آسياي مرکزي با نگراني از سرنوشت خود قصد دارند اصلاحات سياسي و اقتصادي انجام دهند.

حمايت از ديکتاتورها به ضرر اروپا و آمريکا

برخي از کارشناسان امور منطقه از جمله گاليما بخاربايوا روزنامه‌نگار ازبک و سردبير خبرنامه "اوزنيوز" عقيده دارند، حوادث تونس و مصر به آسياي‌ميانه هم تاثير مي‌گذارد.

اين روزنامه‌نگار منتقد ازبک در گفتگو با دويچه‌وله، ازبکستان را با تونس و مصر مقايسه کرده و مي‌گويد: «وضعيت تونس و ازبکستان شباهت دارند. بن‌علي 23 سال حکومت کرد و کريم‌اف هم 23 سال، اما بن‌علي در قياس با کريم‌اف دست به کشتار دسته جمعي نزد. کريم‌اف در انديجان با تانک و سلاح سنگين مردمش را سرکوب کرد. ويژگي ديگر حمايت آمريکا و اروپا از رژيم‌هاي تونس و مصر و ازبکستان هست».

مارکوس بنزمان روزنامه‌نگار آلماني و رئيس گروه گزارشگران دنيا (Weltreport) که خود شاهد سرکوب مردم در انديجان بوده و به دليل گزارش‌هاي خود از ازبکستان اخراج شده در گفتگو با دويچه‌وله خاطرنشان مي‌کند، رهبران آسياي‌ميانه فقط با غارت و سرکوب توانستند نظام‌هاي ديکتاتوري خود را حفظ کنند.

سرنوشت مشترک سران شمال آفريقا و آسياي‌ميانه

بنظر بنزمان روزنامه‌نگار آلماني در آسياي‌ميانه، سرنگوني ديکتاتور تونس و ادامه‌‌ اعتراض‌ها در مصر نشان داد، حکومت‌هاي آسياي ‌ميانه نيز با ادامه سرکوب و خفقان سرنوشتي غير از تونس نخواهند داشت.

هم گالينا بخاربايوا و هم مارکوس بنزمان نتيجه مي‌گيرند که اتحاديه‌ اروپا‌ و آمريکا بايد از تجربه‌ سرنگوني نظام ديکتاتور درتونس درس بگيرند و از ديکتاتورهاي منطقه از جمله کريم‌اف نبايد پشتيباني کنند.

بخاربايوا روزنامه‌نگار منتقد ازبک مي‌گويد، همکاري اتحاديه اروپا با ژريم ديکتاتوري و مستبدي چون اسلام کريم‌اف نه به لحاظ اخلاقي، بلکه به لحاظ استراتژيکي نيز اشتباه است. به نظر بنزمان هم حمايت از اين نظام‌ها در نهايت به ضرر مردم و کشورهاي اروپائي مي‌انجامد.

نگراني نظربايف از سرنوشت خود

پارلمان قزاقستان نيز اخيرا به ادامه‌ رياست جمهوري نورسطان نظربايف تا سال 2020 راي داد. آمريکا و اتحاديه اروپا با تمديد مهلت رياست جمهوري نظربايف بدون برگزاري انتخابات مخالفت کردند. نطربايف 70 سال دارد و 22 سال است که در قزاقستان حکومت مي‌کند. وي در سخنراني هفته پيش خود رسما اعلام کرد "تا زماني که توان جسماني‌اش به او اجازه دهد در قدرت باقي خواهد ماند".

اما کارشناسان مي‌گويند نظربايف اکنون مجبور شده است، دستور برگزاري زودهنگام انتخابات را صادر کند. دليل اين اقدام نظربايف را اين کارشناسان نگراني و وحشت رئيس جمهور قزاقستان از رسيدن موج اعتراض‌هاي کشورهاي عربي به قزاقستان ارزيابي کردند.

آلتين ماگاوينا يک روزنامه‌نگار ترکمن که با وضعيت قزاقستان آشنائي دارد، در گفتگو با دويچه‌وله توضيح مي‌دهد، جوانان قزاقستان در وبلاگ‌ها و سايت‌هاي اينترنتي خود انتخابات زودهنگام رياست جمهوري در قزاقستان را تحت تاثير رويدادهاي تونس و مصر دانستند.

وي به دويچه‌وله مي‌گويد: «در يک نظرسنجي اينترنتي که اخيرا انجام گرفت، بيش از 64 درصد از شرکت کنندگان تائيد کردند، رويدادهاي تونس و مصر بر تصميم رئيس جمهور قزاقستان تاثير داشته است».

ارتباط دادن مسائل شمال آفريقا و آسياي ميانه نادرست است

آلتين ماگاوينا به مخالفت آمريکا و غرب هم اشاره مي‌کند و بر اين باور است، فشاراتحاديه اروپا نيز باعث تغيير تصميم نظربايف شده است. وي همچنين مي‌گويد، نظربايف براي حفظ اعتبار خود رهبران سياسي سابق کشورهاي اروپائي از جمله صدراعظم سابق اتريش را به عنوان مشاور خود به قزاقستان دعوت کرده و سعي مي‌کند از اين طريق هم نظر اروپائي‌ها را جلب کند.

اين نظر ماگاوينا را هر چند ميشائل لاوبش رئيس "بنياد مدافع آزادي و حقوق شهروندي در آسياي مرکزي" تائيد مي‌کند، اما وي ارتباط دادن حوداث تونس و مصر با رويدادهاي آسياي‌ميانه را اشتباه مي‌داند: «حوادث شمال آفريقا در تونس و مصر تاثير مستقيمي در قزاقستان و ديگر کشورهاي آسياي مرکزي ندارد. رژيم‌هاي مستبد و خودکامه را نمي‌توان گلوبال مقايسه کرد. نبايد فراموش کرد، در تونس و مصر جامعه‌ مدني در قياس با نظام‌هاي ديکتاتوري آسياي‌ مرکزي ساختاري بسيار قوي دارند و ارتباط شهروندان اين کشورها با غرب نيز بيشتر هست».

بنظر لاوبش تفاوت ديگر اين هست که ارتش از نظام‌هاي ديکتاتوري آسياي ‌مرکزي چون ازبکستان و ترکمنستان قويا حمايت مي‌کند.

تجديدنظر روابط غرب با ديکتاتورها؟

رئيس بنياد مدافع آزادي و حقوق شهروندي در آسياي مرکزي تائيد مي‌کند، شهروندان کشورهاي آسياي مرکزي اکنون به دقت اعتراض‌هاي خياباني در تونس و مصر را دنبال مي‌کنند.وي نتيجه مي‌گيرد، حوادث تونس و مصر در سياست‌گذاري اتحايه اروپا و آمريکا در قبال نظام‌هاي ديکتاتور در آسياي مرکزي تاثير خواهد گذاشت.

بنياد او که در رابطه با آسياي مرکزي فعاليت مي‌کند ازاتحاديه اروپا و آمريکا درخواست مي‌کند، در روابط خود با ديکتاتورهاي آسياي‌ميانه تجديد نظرکنند.

دويچه وله