همشهری آنلاین: علامه شیخ محمدجواد بلاغی از یگانگی و بی‌نظیر بودن سبک و اسلوب قرآن کریم و اعجاز زبانی و بلاغی این کتاب الهی برای اثبات عدم تحریف در آیات و پاسخ به شبهات مغرضانِ قائل به تحریف در قرآن بهره برد.

حجت‌الاسلام و‌المسلمین «حسین صالح العایش»، استاد فقه و اصول حوزه علمیه احساء در عربستان و امام جماعت مسجد امام علی(ع) این شهر، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) در این باره گفت: علامه بلاغی تأکید داشت که اسلوب و سبک قرآن کریم یگانه و بی‌نظیر است و کلام بشر و حتی احادیث نبی اکرم(ص) قابل قیاس با آیات قرآن نیست و تأکید داشت که قرآن کریم نسبت به سایر کتب امتیازاتی دارد که هرگز دچار تحریف نمی‌شود؛ چنانچه خداوند متعال در آیه 82 سوره نساء می‌فرماید «أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا» (آیا در [معانى] قرآن نمى‏اندیشند اگر از جانب غیر خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسیارى مى‏یافتند).

وی افزود: مرحوم بلاغی زبان و بلاغت قرآن را نیز ابزاری برای پاسخ به شبهات وارده به قرآن و اثبات عدم تحریف در این کتاب الهی می‌دانست و تأکید داشت که زبان قرآن مطمئناً با زبان شعر عربی و متون نثر و نظم عرب فرق دارد و ممکن نیست که قرآن را شعر بنامیم، همچنانکه نمی‌توان آن را همچون سایر نثرها دانست، به اعتبار این که واژگان قرآن کریم دارای متانت، استواری و بلاغت خاصی هستند که با شعر و نثر عرب قابل قیاس نیست و ایشان تلاش کردند از طریق تبیین اعجاز بلاغی آیات و زبان این کتاب الهی، به شبهات وارده در زمینه معرفی‌کردن قرآن به عنوان نثر قوی عرب پاسخ دهد.

حسین صالح العایش در تشریح دیدگاه علامه بلاغی مبنی بر این که «برخی از روایات موجود در زمینه تحریف قرآن، ضعیف است» گفت: این دیدگاه علامه بلاغی، نگرش صحیحی است و ایشان با استدلال و برهان، عدم تحریف در قرآن را اثبات کرده و مطابق با واقعیت است، به اعتبار این که این روایات ضعیف هستند و ممکن نیست که در مسئله مهمی چون تحریف قرآن، به روایات ضعیف استدلال کرد.

وی اضافه کرد: علامه بلاغی بر این نکته تأکید داشت که روایاتی که در زمینه تحریف قرآن وجود دارد، از دو طرف شیعه و سنی وارد شده که برخی از آنان قائل به نقص و کاستی و برخی قائل به زیادت در قرآن هستند، اما این روایات کاملا مخالف با متن قرآن کریم است، زیرا خداوند در آیه 9 سوره الحجر می‌فرماید «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ»،(بی‏تردید ما این قرآن را به تدریج نازل کرده‏ایم و قطعا نگهبان آن خواهیم بود).

این استاد حوزه علمیه احساء ‌عربستان در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: علامه بلاغی همچنین، برخی از روایات‌ موجود در زمینه تحریف در قرآن کریم را آشفته می‌داند که کاربردهای مختلفی دارند و مضامین این روایات در کاربردهای مختلف فرق می‌کند که این اختلاف معنا، دلالت بر سستی و ضعف این آیات و جعلی بودن آنان می‌کند.

حسین صالح العایش خاطرنشان کرد: علامه بلاغی همچنین، این مسئله را تبیین می‌کند که برخی از این روایات که به تحریف در قرآن اشاره دارند، قائل به تحریف در خود وا‍ژگان قرآن نیستند، بلکه آنان تحریف را در کاربردی کردن مفاهیم و معانی قرآن می‌دانند، به معنای این که قرآن کاربردها و مصادیقی دارد و اگر آیه قرآن بر غیر مصداق آن تطبیق داده شود، این امر، تحریف در تفسیر شمرده می‌شود؛ بنابراین برخی از روایات، مفهوم آیه را بر غیرمصداق آن تطبیق داده‌ و قائل به تحریف در قرآن هستند که در این روایات، آیه قرآن بر غیر معنای مورد نظر حمل شده است و شاهد در این زمینه، روایاتی از امام محمد باقر(ع) است که می‌فرماید «و کان من نبذهم الکتاب ان اقاموا حروفه و حرفوا حدوده»(یک نمونه از پشت سر افکندن قرآن، آن بود که حروف و کلمات آن را استوار، ولی حدود و احکام آن را تحریف کردند) مبنی این که قوم مذکور، الفاظ قرآن را تغییر ندادند، بلکه حمل قرآن بر غیر معنا کردند.

امام جماعت مسجد امام علی(ع) شهر احساء عربستان در بخش دیگری از این گفت‌وگو به مقایسه مبانی قرآن و مبانی کتب مقدس از دیدگاه علامه بلاغی در تفسیر آْلاءالرحمن و تلاش ایشان برای اثبات عدم تحریف قرآن اشاره کرد و گفت: شیوه مقایسه از مهم‌ترین شیوه‌هایی است که مفسر از طریق آن به حقانیت رأی و اندیشه می‌رسد، زیرا قرآن شامل مسایل مختلف تاریخی، عقایدی، احکام و غیره است و اگر یکی از واژگان قرآن را مورد بررسی قرار دهیم، درمی‌یابیم آن‌چه که در کتب عهدین از برخی عقاید درباره خداوند و انبیا آمده، منافی آموزه‌های قرآنی است و این دلالت بر حقانیت قرآن نسبت به سایر کتب آسمانی می‌کند، با وجود این‌که ما مسلمانان ایمان داریم که قرآن، کتاب‌های آسمانی را تصدیق کرده و این کتب مقدس بر حضرت عیسی(ع) و حضرت موسی(ع) نازل شده است، اما علامه بلاغی با شواهد و استدلال اثبات می‌کند که قرآن کریم حق و مصون از تحریف است و تورات و انجیل دستخوش تحریف شده‌اند.

این نویسنده شیعی عربستان در پایان گفت‌وگو در پاسخ به پرسشی درباره این‌که علامه بلاغی چگونه از طریق عقلانیت و استدلال‌های مستند به قرآن و حدیث، به اثبات عدم تحریف در قرآن پرداخت، گفت: مرحوم بلاغی قرآن را معیار و میزان صحت احادیث قرار داد و برای اثبات حقانیت قرآن و عدم تحریف در این کتاب الهی‌ به احادیث متواتر زیادی استناد کرد و بر این نکته تأکید داشت که احادیث ضعیف که به وجود نقص و زیادت و تحریف در قرآن اشاره دارد، بیانگر ضعف و آشفتگی آن بوده و بر این مسئله تأکید داشت که ما نمی‌توانیم این احادیث را اصل قرار دهیم و معتقد است که قرآن خود حقانیتش را اثبات می‌کند به اعتبار این که مشابهی مانند آن از نظر اسلوب و معنا وجود ندارد.

شیخ حسین صالح‌العایش اندیشمند شیعی متولد «هفوف» عربستان سعودی است که در سال 1399 هجری قمری وارد شهر مقدس قم شد و تمامی مباحث مقدماتی، سطوح و بحث خارج فقه را در حوزه علمیه این شهر آموخت. وی هم‌اکنون به تدریس در حوزه علمیه «احساء» مشغول است و از برجسته‌ترین اساتید در زمینه مباحث فلسفه اسلامی شمرده می‌شود.

مباحث فلسفی وی در شرح نهایة الحکمة در سه جلد قطور به چاپ رسیده است و «شواهد اخلاقیة»، «اسرار و حکم الحج» از دیگر آثار وی به شمار می‌آید، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین صالح العایش هم‌اکنون در حال نگارش تفسیر قرآن کریم براساس شیوه اخلاقی است.