صندوق بین‌المللی پول در گزارشی تفصیلی با اشاره به رشد دو رقمی دارائی‌های بانكداری اسلامی طی 10 سال گذشته اعلام كرد این نظام با عمر 40 ساله خود به سرعت در حال گسترش نفوذ خود در جهان است.
به گزارش شبكه اجتهاد، صندوق بین المللی پول در گزارشی به قلم پاتریك امام كارشناس ارشد بخش بازارهای پولی و مالی صندوق و كانگنی كپودار اقتصاددان بخش آفریقای صندوق به بررسی ابعاد مختلف بانكداری اسلامی پرداخته است.
در ابتدای این گزارش آمده است گسترش بانكداری اسلامی می تواند موجب ارتقای رشد و رونق اقتصادی كشورهای پر جمعیت مسلمان شود . در بسیاری از كشورهای اسلامی اكثر مسلمانان به علت عدم مطابقت قوانین بانكی با اصول و قوانین شریعت اسلامی از دستیابی به بسیاری از خدمات بانكی محروم هستند . بانكهای اسلامی به دنبال معرفی ابزارهای مالی و پولی مطابق با شریعت اسلامی برای جذب سرمایه گذاران و مشتریان مسلمان هستند . رابطه تنگاتنگ و نزدیكی بین سیستم مالی و ابزارهای مالی و پولی با رشد اقتصادی وجود دارد . كشورهایی كه سیستم مالی آنها ابزارهای مالی مختلفی به مشتریان ارائه می كند و كلیه خدمات بانكی و بیمه ای آنها را انجام دهد با رشد اقتصادی سریع تری روبرو خواهند شد. این گزارش افزوده است: سیستم بانكی و مالی چه اسلامی، چه سنتی و غربی نقش و تاثیر مهمی در افزایش رشد و رونق اقتصادی كشورهای مختلف دارد . سیستم بانكی نقش مهمی در تخصیص بهینه منابع مالی و پولی هر كشوری ایفا می كند . طی ده سال اخیر میزان رشد دارایی های سیستم بانكداری اسلامی دو رقمی شده است و سیستم بانكداری اسلامی به جایگزین مناسبی برای سیستم بانكی رایج غربی در كشورهای اسلامی و كشورهای غیر اسلامی با جمعیت مسلمان زیاد شده است .
این گزارش به بررسی ابعاد مختلف بانكداری اسلامی و راههای گسترش آن پرداخته و نوشته است: چهل سال پیش سیستم بانكداری اسلامی با هدف جبران شكاف در سیستم بانكی رایج غربی و ارائه خدمات به مشتریان مسلمان پا به عرصه وجود گذاشت . دو اتفاق برای رشد و توسعه سیستم بانكداری اسلامی مهم و قابل اهمیت است . نخست اینكه در اوایل دهه 1960 میلادی آغاز فعالیت سیستم بانكداری اسلامی در مناطق روستایی مصر نشان داد این سیستم می تواند به سرعت رشد و گسترش یابد . این تجربه جدید به سرعت در كشورهای اندونزی، مالزی و كشورهای آفریقایی گسترش یافت .
دوم اینكه تاسیس بانك توسعه اسلامی در جده در سال 1975 میلادی مسیر را برای گسترش شبكه سیستم بانكداری اسلامی در جهان بیش از پیش هموار ساخت . در سالهای نخست فعالیت سیستم بانكداری اسلامی بخش زیادی از تلاشها برای گسترش این سیستم به آموزش كارمندان و نیروهای فعال سیستم بانكی برای آشنایی با قوانین و مقررات بانكی مطابق با شریعت اسلامی صرف شده است . طی سالهای اخیر شاهد پیشرفتهای زیادی در زمینه ابزارهای پولی و مالی اسلامی هستیم كه همه این پیشرفتها مرهون آموزش های دقیق و گسترده نیروهای فعال در این بخش بوده است .
گسترش صكوك اوراق قرضه اسلامی تحول و انقلاب بزرگی در سیستم بانكداری اسلامی طی سالهای اخیر به شمار می رود . اسلام با اوراق قرضه غربی كه نرخ بهره ثابت و قطعی را برای سرمایه گذاری تعیین می كند مخالف است . صنعت صكوك اسلامی امروز به یك صنعت چند میلیارد دلاری تبدیل شده است . افزایش قیمت نفت در سال 2000 و افزایش منابع مالی و پولی كشورهای اسلامی نفت خیز تاثیر زیادی در گسترش سیستم بانكداری اسلامی داشته است . طی ده سال گذشته میزان دارایی صنعت بانكداری اسلامی به طور متوسط هر سال بیش از 15 درصد رشد داشته است و میزان دارایی 300 بانك و موسسه مالی اسلامی به بیش از 100 میلیارد دلار رسیده است .
بر اساس این گزارش دو سوم بانكهای اسلامی هم اكنون در خاور میانه و شمال آفریقا فعالیت می كنند و مابقی در جنوب شرقی آسیا و سایر مناطق آفریقا فعال هستند . ولی هنوز در كشورهایی كه سیستم بانكداری اسلامی نفوذ زیادی داشته است سیستم بانكداری رایج غربی مسلط است . در منطقه خلیج فارس بانكداری اسلامی تنها یك چهارم كل دارایی سیستم بانكی منطقه را در اختیار دارد .
تشكیل سیستم بانكداری اسلامی از دو طریق بر رشد و رونق اقتصادی كشورهای مختلف تاثیر گذار بوده است . یكی از مهمترین تاثیرات مثبت سیستم بانكداری اسلامی بر رشد اقتصادی كشورها افزایش مبادلات مالی و ابزارهای مالی بوده است . در كشورهای اسلامی بخش زیادی از جمعیت این كشورها از سیستم بانكی استفاده نمی كنند . جهان اسلام به طور كلی در مقایسه با سایر مناطق جهان پیشرفت كمتری در زمینه توسعه صنعت بانكداری و مالی داشته است . مهمترین علت این مساله این است كه سیستم بانكداری رایج غربی نمی تواند انتظارات مشتریان مسلمان خود را برآورده كند . علاوه بر این به دلیل آنكه سیستم بانكداری اسلامی بر پایه مشاركت سرمایه گذار و عامل در سود و زیان پایه ریزی شده است بنا براین تاثیر زیادی در رشد و رونق اقتصادی كشورهای اسلامی داشته است .
نویسندگان این گزارش در ادامه تاكید كرده اند: كشورهای اسلامی كه عمدتا به نفت وابسته هستند باید تلاش زیادی را برای متنوع سازی اقتصادهای خود و رهایی از اقتصاد تك محصولی آغاز كنند . این كشورها به شدت در برابر نوسانات قیمت نفت آسیب پذیر هستند . كشورهای اسلامی خاور میانه و شمال آفریقا باید با استفاده از قوانین و آموزه های اسلامی در سیستم تعیین نرخ ارز خود نیز تجدید نظر كنند .
بر اساس این گزارش سیستم بانكداری اسلامی به سرعت در حال گسترش و نفوذ در كشورهای مختلف است چرا كه بخش زیادی از جمعیت 1.6 میلیارد نفری مسلمانان هنوز تحت پوشش خدمات بانكی قرار ندارند . با افزایش جمعیت مسلمانان جهان، رشد درآمد سرانه قیمت نفت و ثبات اقتصاد كلان سیستم بانكداری اسلامی به سرعت در سراسر جهان در حال گسترش است . مالزی و بحرین اكنون دو مركز مهم مالی و بانكی اسلامی به شمار می روند . افزایش نرخ بهره بانكی در سیستم بانكداری رایج غربی مهمترین تهدید برای گسترش سیستم بانكداری اسلامی به شمار می رود . سیستم بانكداری اسلامی در كشورهایی كه با سیستم بانكی و سیاستهای پولی و مالی باثباتی روبرو هستند گسترش بیشتری خواهد یافت .
این گزارش در پایان نوشته است: ماهیت قوانین و مقررات بانكداری اسلامی به نوعی است كه امكان پیشرفت و توسعه این سیستم در كشورهای مختلف بسیار زیاد است . كیفیت قوانین حاكم بر سیستم بانكی نیز تاثیر زیادی بر سرعت گسترش سیستم بانكداری اسلامی خواهد داشت . حوادث 11 سپتامبر در آمریكا هیچ تاثیری بر سرعت گسترش و نفوذ بانكداری اسلامی در جهان نداشته است . افزایش قیمت نفت نیز در این سالها تاثیر مثبتی بر گسترش سیستم بانكداری اسلامی داشته است . منبع: خبرگزاری فارس