جام جم آنلاين: محققان دانشگاه مريلند در بالتيمور بتازگي طي تحقيقاتي به اين نتيجه رسيده‌اند كه گيرنده‌هاي رسپتور ـ مزه تلخي ـ نه‌تنها در دهان بلكه در ريه‌هاي انسان نيز وجود دارند. آنچه محققان در رابطه با نقش اين دريافت‌كننده‌ها ياد گرفته‌اند مي‌تواند انقلابي در درمان آسم و ديگر بيماري‌هاي مسدودكننده ريه به وجود آورد.
كشف گيرنده‌هاي چشايي روي عضلات صاف نايژه در ريه آنقدر غيرمنتظره بود كه در ابتدا خود محققان كاملا متعجب شده و با اين موضوع با شك و ترديد برخورد كردند.
دكتر «ليگت» يكي از اعضاي تيم تحقيق و متخصص ريه مي‌گويد كشف اين گيرنده‌ها به شكل تصادفي و در جريان مطالعات اوليه و نامرتبط با موضوع كه روي گيرنده‌هاي عضلات ريه انسان كه سفت و شل شدن مسير جريان هوا در ريه را تنظيم مي‌كنند به وقوع پيوست.
مسيرهاي جريان هوا گذرگاه‌هايي هستند كه جابه‌جايي جريان هوا به داخل و خارج ريه را به عهده دارند. اين مرحله يكي از چند مرحله مهم فرآيند تحويل اكسيژن به سلول‌هاي داخل بدن است.
در افراد مبتلا به آسم ماهيچه صاف مسيرهاي جريان هوا سفت يا منقبض شده و مانع از جريان هوا مي‌شوند، در نتيجه تنفس با خس‌خس انجام شده و مدت زمان تنفس كوتاه‌تر از حالت عادي مي‌شود.
دريافت‌كننده‌هاي چشايي در ريه‌ها همان‌هايي هستند كه روي زبان وجود دارند. اين دريافت‌كننده‌ها در قسمت‌هايي به نام جوانه‌هاي چشايي (پرزهاي چشايي) روي زبان تجمع كرده‌اند و سيگنال‌هايي را به مغز ارسال مي‌كنند. در ريه اين دريافت‌كننده‌ها تجمع جوانه‌‌اي نداشته و سيگنالي به مغز نمي‌فرستند، اما در مواجهه با موادي كه مزه تلخ دارند واكنش نشان مي‌دهند.
اكثر سموم گياهي مزه‌اي تلخ دارند. بنابراين محققان فكر كردند كه هدف از گيرنده‌هاي چشايي ريه شبيه به خويشاوندانشان در زبان و هشداردادن در مورد سموم است.
دكتر ليگت و همكارانش در ابتدا معتقد بودند كه گيرنده‌هاي چشايي ريه در واكنش به استنشاق مضر باعث سفت شدن و تنگي سينه و سرفه كردن شده و در نهايت سبب ترك كردن محيط سمي توسط فرد مي‌شود. اما آنچه در اين مطالعات مشخص شد چيز ديگري بود. هزاران تركيب وجود دارد كه باعث فعال شدن گيرنده‌هاي مزه تلخ در بدن انسان مي‌شود، اما ميزان سمي بودن آنها آنقدر بالا نيست.
بسياري از اين تركيبات مصنوعي هستند كه جهت مقاصد مختلف توليد مي‌شوند و بقيه داراي منشأ طبيعي هستند مانند درختان، گل‌ها، سبزيجات خاص و بعضي دانه‌ها.
محققان تعدادي از نمونه‌هاي استاندارد را به منظور تحريك كردن اين گيرنده‌ها مورد آزمايش قرار دادند. آزمايش نشان داد اين تركيبات درست در جهت عكس تفكر ما عمل مي‌كنند. تمامي اين تركيبات مجاري هوا را بيشتر از هر نوع دارويي كه براي بيماري‌هاي ريوي و آسم مزمن به كار مي‌رود باز مي‌كند.
امروزه نياز به داروهاي جديدتري براي درمان آسم، برونشيت مزمن و آمفيزم است و مي‌توان با اين روش داروهاي موجود را ارتقا داده و يا جايگزين مناسبي براي آنها ارائه داد.
Quinine و chloroquine كه براي درمان بيماري‌هاي كاملا متفاوت مانند مالاريا به كار مي‌رفتند و بسيار تلخ هستند. در آزمايش‌ها كاملا مسير جريان هوا را بازي مي‌كردند. حتي ساخارين كه بعد از چشيدن كمي تلخ مزه است در تحريك اين گيرنده‌ها موثر است.
آزمايش‌ها روي موش نشان داد كه حتي شكل اسپري تركيبات تلخ باعث شل شدن مجاري هوا شده و مي‌تواند به صورت بالقوه به عنوان درماني براي آسم تلقي شود.
بايد در نظر داشت كه خوردن تركيبات يا غذاهاي تلخ نمي‌تواند كمكي به درمان آسم بكند.
محققان معتقدند براساس تحقيقات انجام شده بهترين دارو شكل شيميايي تغيير يافته تركيبات تلخ مي‌تواند باشد كه پس از اسپري كردن آن و افشاندن آن به داخل ريه‌ها توسط يك استنشاق‌كننده اثر خود را نشان دهد.
كار انجام گرفته توسط محققان با مثال نشان مي‌دهد كه چگونه مي‌توان براي درمان بيماري‌هاي مشخص داروهاي بهتري يافت؟
آيا محققان مي‌توانند پس از كشف اين دريافت‌كننده‌ها روش‌هاي درماني جديدي ابداع كنند؟
Physorg
آتنا حسن‌آبادي