مرحوم علامه طباطبایى در توضیح منافع حج چنین مى‏نگارند:

«منافع دو گونه است: دنیوى و اُخروى.
منافع دنیوى عبارت است از آنچه سرمایه تعالى حیات اجتماعى انسان باشد و زندگى را رونق دهد و حوائج گوناگون را برآورده سازد و کاستى‏هاى مختلف در زمینه تجارت، سیاست، ولایت، مدیریت، و آداب و رسوم و سنت‏ها و عادات و همکاری‌هاى مختلف و همیارى اجتماعى و نظایر آن را جبران کند.

هر گاه گروهها و اجتماعاتى از مناطق مختلف زمین، با نژادها و رنگ‌ها و با آداب گوناگون که دارند، گرد آیند و یکدیگر را بازشناسند در حالى که همه بر یک سخن، که سخن حق است، متفق‏اند و پروردگار یگانه را بپرستند و به سوى یک قبله رو کنند، این وحدت روحانى، آنان را به اتحاد ظاهرى نیز فرا مى‏خواند.

همانگونه که گفتارشان یکى است عملشان را نیز همگون ساخته و از صمیم جان به تبادل امکانات و همیارى در حلّ مشکلات خود خواهند پرداخت و از آنچه در توان دارند در تعاون به یکدیگر بهره خواهند گرفت بدینسان هر جامعه کوچکى به جامعه‏اى بزرگ تبدیل مى‏شود و گروهها به یکدیگر مى‏پیوندند و توده‏اى عظیم تشکیل داده و نیرو و توان و امکانات خود را بر یکدیگر مى‏افزایند، بدانگونه که کوه‏هاى سر به فلک کشیده در برابر آن تاب مقاومت نخواهند داشت.

هیچ قدرت اهریمنى بر آنها فائق نخواهد آمد و بدیهى است که هیچ عاملى چون اتحاد و همبستگى، براى حل مشکلات کارآیى ندارد و دستیابى به وحدت و همبستگى جز از طریق تفاهم میسر نیست و براى تفاهم هیچ چیز مانند دین و ایمان نقش نخواهد داشت.

اما منافع اُخروى؛ عبارت است از تقرّب به خدا و به آنچه عبودیت انسان را در قالب گفتار و عمل متبلور مى‏سازد. اعمال و مناسک حج در بردارنده انواع عبادات است؛ چون توجه به خدا و ترک لذائذ مادى و مشاغل زندگى و پیمایش طریق عبودیت با تحمل سختى‏ها و طواف خانه خدا و نماز و قربانى و انفاق و روزه و امثال آنها ... .

عمل حج با ارکان و اجزایى که دارد، نمودار کاملى است از آنچه ابراهیم خلیل (علیه‏السلام) در مراحل توحید و نفى شرک و اخلاص بندگى . بدین ترتیب تأسى به حضرت ابراهیم (علیه السلام) و آمدن مردم به زیارت خانه خدا این منافع اُخروى و دنیوى را در بَردارد و چون این منافع را دریافتند بدان چنگ خواهند زد، زیرا انسان بدینگونه سرشته شده که خیر و منفعت خود را دوست بدارد و در طلب آن باشد.»

منبع:
برگرفته از تفسیر المیزان، ج ۱۴، صص ۴۰۶ ـ 405 .