كمبود كلسيم در پوكي استخوان باعث می‌شود که بخش داخلي استخوان‌ها متخلخل ‌شود. این حالت را از دست رفتن توده استخوانی می‌نامند.

این عارضه در طول زمان باعث ضعیف‌شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی در آنها می‌شود.

 پوكي استخوان بيشتر در بين زنان رايج است تا مردان. به اين دليل كه حجم استخوان در زنان كمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بيشتر و مصرف كلسيم در آنها كمتر است، و براي قوي نگهداشتن استخوانهاي‌شان به هورمون زنانه استروزن نيز دارند.

اگر عمر مردان آنقدر زياد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوكي استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.

هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی‌ به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از  35 سال به بعد شروع به از  دست دادن توده استخوانی می‌کنند.
 
در  زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پيدا مي كند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده ا ستخوانی افزوده می‌شود.

علائم پوكي استخوان چيست؟

ممكن نيست بدانيد پوكي استخوان داريد تا وقتي كه علائم جدي آن را احساس كنيد. علائم اين بيماري  شامل شكستگي استخوان، كمر درد يا قوز  پشت است.

همچنين ممكن است قد شما در طول زمان كوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌هاي ستون فقرات شما) شود.
اين مشكلات معمولا پس از آنكه مقدار زیادی از  كلسيم موجود در استخوان از بين رود  اتفاق مي‌افتد.

آیا خطر پوكي استخوان براي من وجود دارد؟

عوامل خطر ابتلاء به پوكي استخوان این‌ها هستند:

• يائسگي قبل از 48 سال.
• جراحي برداشتن تخمدان‌ها قبل از يائسگي.
• كمبود كلسيم دریافتی.
• ورزش نكردن به قدر كفايت.
• استعمال دخانيات.
• سابقه پوكي استخوان در خانواده.
• مصرف مواد مخدر.
• بدن لاغر و هيكل استخواني كوچكتژ
• پوست روشن (سفيد پوست یا نژاد آسيايي)
• پركاري تيروئيد
• استفاده طولاني مدت از داروهای استروئيدی خوراکی.

موارد فوق فهرستي از چیزهایی است که  احتمال پوكي استخوان را افزایش می‌دهند. در اين زمينه با دكتر خانوادگي خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت كنيد.

آيا نياز به تراكم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟

با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوكي استخوان (يا خطر بروز آن)را مي‌توان بدون آزمايش تشخيص داد. وقتي انجام آزمایش لازم باشد، پزشكان با استفاده از تجهيزات عكسبرداري از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.

كالسيتونين چيست؟

 calcitonin (با نام‌هاي تجاري: calcimar, miacalcin) هورموني است كه به پيشگيري از بين رفتن مجدد استخوان و كاهش درد در افراد مبتلا به پوكي استخوان كمك مي‌كند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.

ايباندرونيت سديم چيست؟

 Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروي جديدي است كه فقط يكبار در ماه بكار مي‌رود. اين دارو هورمون نيست، اما بطور تدريجي از بين رفتن استخوان را كم و تراكم استخوان را زياد مي‌كند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتي معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.

آلندرونيت و ريسدرونيت چيست؟

داروهای  Alendronaten (نام تجاري:fosamax) و risdronate (نام تجاري:actonel) اين داروها هورمون نيستند اما براي كمك به پيشگيري و درمان پوكي استخوان استفاده مي‌شوند. انها داروهايي هستند كه به كاهش خطر شكستگي استخوان و كاهش سرعت از بين رفتن استخوان كمك مي‌كنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتي معده است.

ريلوكسيفين چيست؟

 Reloxifene (نام تجاري:eviste ) دارويي است که براي پيشگيري و درمان پوكي استخوان با افزايش تراكم استخوان استفاده مي‌شود.

اين دارو هورمون نيست اما برخي از تاثيرات آن به تقليد از هورمون جنسي استروژن است. گرماي ناگهاني بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبي اين دارو است. 

تریپاراتید چیست؟

Teriparatide (نام تجاري :forteo ) تری‌پاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است كه براي درمان پوكي استخوان يكبار در روز استفاده مي شود. اين دارو سبب رشد استخوان جديد مي‌شود. عوارض جانبي آن حالت تهوع ، سرگيجه و گرفتگي عضلات ران است.

چه مقدار كلسيم نياز دارم؟

شما قبل از يائسگي هر روز به 1000 ميلي گرم كلسيم نياز داريد. بعد از يائسگي اگر استروژن مصرف مي‌كنيد هر روز  به 1000 ميلي گرم كلسيم نياز داريد. اگر استروژن مصرف نمي‌كنيد هر روز  به 1500 ميلي گرم كلسيم نياز داريد.

معمولا بزرگترين حجم گرفتن كلسيم از غذا است. منابع خوب كلسيم، فرآورده‌هاي لبني بدون چربي و كم چرب هستند. از ديگر منابع كلسيم شامل باقلا خشكيده، ماهي ريز(ساردين) و كلم بروكلي است.

 در هر يك از موارد ذيل در حدود 300 ميلي گرم كلسيم  وجود دارد:

• يك فنجان شير يا ماست،2 پيمانه  كلم بروكلي، يا 6 تا 7 ماهي ريز (ساردين).

اگرشما با خوردن غذا كلسيم كافي را نگيريد. ممكن است پزشك به شما قرص كلسيم پيشنهاد كند. آن را در بين وعده هاي غذايي يا با شير مصرف كنيد. ويتامين D و لاكتوز (قند طبيعي شير) به بدن شما در جذب كلسيم كمك مي‌كند.

روش‌هاي قوي نگه داشتن استخوان‌ها

• ورزش
• رژیم غذایی متعادل که دست كم  روزانه حاوی 1000 ميلي گرم كلسيم باشد.
•  ترك سيگار. كشيدن سيگار باعث تشديد پوكي استخوان مي‌شود.
• با پزشك خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
   يا داروهاي پيشگيري و درمان ‌کننده  پوكي استخوان مشورت کنید
• همشهري آنلاين- ترجمه زهرا جباري اميري