سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر که شامگاه دیشب با برگزاری مراسم افتتاحیه کلید خورد، تا پیش از مواجهه مستقیم با فیلم‌ها از امروز در برج میلاد ـ کاخ اهالی رسانه ـ و پردیس ملت ـ کاخ مردمی ـ و از فردا در سینماهای دیگر، مثل هندوانه‌ای دربسته می‌ماند و هرگونه پیشداوری و قضاوت درباره کیفیت برگزاری و سطح جذابیت و غِنای آن، ممکن است آمیخته با خطا و اشتباه باشد. با این حال با نگاهی اجمالی به فهرست نام فیلم‌ها و کارگردان‌های آنها، می‌توان حدس‌هایی زد و نسبت به شیرین بودن یا شیرین نبودن و قرمز بودن یا نبودن جشنواره، گمانه زنی کرد.

هرچه هست جشنواره فیلم فجر، پس از 34 سال برگزاری مستمر، مهم‌ترین رویداد رقابتی سینمای ایران است و چون بخش مهمی از تولیدات تازه سالیانه در آن رونمایی می‌شود و سهم قابل توجهی از اکران سال بعد را تامین می‌کند، یک ویترین سینمایی است. به همین دلیل اگرچه چند سالی است جشنواره فیلم فجر به جز جرقه‌هایی جذاب، در کلیت ناامیدکننده ظاهر شده، اما باز به دلیل سبقه قابل اعتنایش، قابلیت پیگیری و کنجکاوی لحظه به لحظه را دارد و همیشه آدم علاقه‌مندِ سینما، ته‌دلش امیدوار است هرسال شاهد فیلم‌های خوب و باکیفیتی در جشنواره باشد تا به جای نفرین، اعضای هیات انتخاب را دعا کند.

اما جشنواره سی و پنجم فجر؛ مهم‌ترین اتفاقی که در این جشنواره افتاده، حذف بخش نگاه نو ـ بخش رقابتی فیلمسازان فیلم اولی ـ است. این مساله هم می‌تواند به دلیل درخشش جوان‌ها در دوره‌های اخیر و به ویژه سال گذشته باشد و هم به دلیل درجا زدن برخی از بزرگان و پیشکسوتان فیلمسازی در این سال‌ها. برای همین تصمیم گرفته شد که یک دورهمی ترکیبی در بخش سودای سیمرغ ترتیب داده شود؛ یک دورهمی رقابتی مبتنی بر غافلگیری، حالا این سورپرایز می‌تواند مثل همان پیش‌بینی‌ناپذیر بودنِ هندوانه، از نوع خوب یا بد باشد.

امسال هم مثل هر دوره دیگری، دریغ‌ها و حسرت‌هایی وجود دارد و این‌که باز گفته می‌شود که جای فلان فیلمساز بزرگ یا فلان چهره بازیگری، در جشنواره خالی است و اگر آنها بودند کیفیت جشنواره ارتقا پیدا می‌کرد و... اما این صرفا یک خواسته متکی بر کارنامه غایبانِ محبوب است و دلیل بر این نمی‌شود که آنها به صرف حضور، حتما گلی به سر ما می‌زدند! احترام هر بزرگ و چهره‌ای بر همه واجب، اما بگذارید گاهی به تناوب، غیبت برخی را هم تمرین کنیم و مشقی برای پرکردن جای خالی آنها بنویسیم. به هرحال جشنواره، محدودیت دارد و قرار نیست همه سینمای ایران به عنوان شرکت‌کننده در آن حاضر باشند و اگر نیمه پر لیوان را ببینیم هر دوره، چیزهایی برای امیدواری و لذت دارد.

مورد مهم دیگر، برگزاری جشنواره در 30 استان کشور است و قرار است از 14 بهمن، علاقه‌مندان در شهرستان‌ها هم بتوانند فیلم‌های موردنظر خود را ببینند. این اتفاق می‌تواند وجهی سراسری به جشنواره بدهد و آن را بیش از پیش به یک جشن ملی سینمایی نزدیک کند. این چند روز، با ایجاد شور و نشاطی جمعی می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در آشتی بیشتر مردم با سینما داشته باشد و باعث شود آنها انگیزه بهتری برای سینما رفتن و فیلم دیدن به عنوان تفریحی سالم و فرهنگی پیدا کنند و به اصطلاح، سینما بیش از اینها در سبد خانوار خانواده‌ها قرار بگیرد، به شرطی که خود سینما و فیلم‌ها با کیفیت و مضامین و ساختاری نازل، این ذوق ملی را کور نکنند. هرچه هست، قاچ‌های هندوانه فیلم فجر، از امروز و فردا، میان تماشاگران قسمت خواهد شد و آنها می‌توانند قرمزی و شیرینی آن را قضاوت کنند.

آباجان

کارگردان: هاتف علیمردانی

بازیگران: فاطمه معتمدآریا، سعید آقاخانی، حمیدرضا آذرنگ، شبنم مقدمی

فیلم، قصه یک خانواده را در زنجانِ سال‌های جنگ روایت می‌کند. علیمردانی دیگر یک پای ثابت جشنواره فجر است، فقط خدا کند آباجان، به فیلم به خاطرپونه‌اش رفته باشد نه مردن به وقت شهریور و حتی کوچه بی‌نامش.

آذر

کارگردان: محمد حمزه‌ای

بازیگران: نیکی کریمی، حمیدرضا آذرنگ

در خلاصه داستان فیلم آمده: «ادامه زندگی بهای سنگینی دارد.» فقط امیدواریم این بهای سنگین را تماشاگران آذر در جشنواره پرداخت نکنند و حمزه‌ای در اولین فیلم سینمایی‌اش سربلند بیرون بیاید. دیدن نیکی کریمی موتورسوار هم کنجکاوی‌برانگیز است!

اسرافیل

کارگردان: آیدا پناهنده

بازیگران: هدیه تهرانی، پژمان بازغی، مریلا زارعی

فیلم اول پناهنده، ناهید با بازتاب‌های خوبی میان برخی تماشاگران و منتقدان روبه‌رو شد و حالا عاشقانه غریبِ اسرافیل می‌تواند مهر تائیدی بر توانایی کارگردانش باشد. البته عکس آن هم می‌تواند باشد و فیلم، همچون اسمش مرده و زنده آدم را جلوی چشمش بیاورد!

انزوا

کارگردان: مرتضی علی‌عباس‌میرزایی

بازیگران: امیرعلی دانایی، بهنوش بختیاری، اندیشه فولادوند، شقایق فراهانی

زنی به نام زهره تحت تعقیب قرار می‌گیرد و در تصادفی کشته می‌شود و همسرش از زندان مرخصی می‌گیرد تا او را به خاک بسپارد. خب، با این خلاصه قصه، اولین فیلم عباس میرزایی آدم را دعوت به تماشا می‌کند.

ائو (خانه)

کارگردان: اصغر یوسفی‌نژاد

بازیگران: رامین ریاضی، محدثه حیرت، غلامرضا باقری

همه چیز به ظرفیت‌های خود این فیلم برمی‌گردد تا خودش را از مهجوری و گمنامی خارج کند. یوسفی‌نژاد، نویسنده و منتقد سینما قصه مردی را روایت می‌کند که وصیت کرده جسد او را در اختیار دانشکده پزشکی قرار دهند.

ایتالیا ایتالیا

کارگردان: کاوه صباغ‌زاده

بازیگران: حامد کمیلی، سارا بهرامی، فرید سجادی حسینی

«من دوستت دارم و این به تو هیچ ربطی نداره!» این خلاصه قصه این فیلم کمدی موزیکال است. اولین فیلم کارگردان اگر خوب ساخته شده باشد، از آثار مفرح جشنواره خواهد بود.

بدون تاریخ بدون امضا

کارگردان: وحید جلیلوند

بازیگران: امیر آقایی، سعید داخ، هدیه تهرانی

دوستداران چهارشنبه 19 اردیبهشت، فیلم اول جلیلوند، بی صبرانه و مشتاقانه منتظر فیلم دوم او هستند. قصه یک دکتر پزشکی قانونی که روزی جسد آشنایی را می‌بیند، می‌تواند پاسخ خوبی به این انتظار باشد.

بیست و یک روز بعد

کارگردان: محمدرضا خردمندان

بازیگران: ساره بیات، حمیدرضا آذرنگ، امیرحسین صدیق، مهدی قربانی

اولین فیلم خردمندان، قصه نوجوانی را به تصویر می‌کشد که در تلاش است تا آرزوی برآورده نشده پدر مرحومش را محقق کند.

رهایی از بهشت

کارگردان: علی نوری‌اسکویی

این انیمیشن ایده خوبی دارد و قصه نویسنده داستان‌های کمیک را روایت می‌کند که متوجه می‌شود شخصیت اصلی آثارش، ارتباطی غریب با دنیای واقعی و زندگی شخصی او دارد. اگر فیلمنامه و پرداخت هم همپای ایده خوب باشد، از افزایش تعداد آثار پویانمایی سینمایی کشور خشنود می‌شویم.

پشت دیوار سکوت

کارگردان: مسعود جعفری‌جوزانی

بازیگر: سحر جعفری‌جوزانی

سحر جعفری‌جوزانی در این فیلم نقش یک دختر جوان مبتلا به بیماری ایدز را بازی می‌کند و تلاش دارد که کم نیاورد. کاش بشود با این فیلم، ایران برگرِ عموجان ـ لقب جعفری‌جوزانی در سینما ـ را فراموش کنیم.

تابستان داغ

کارگردان: ابراهیم ایرج‌زاد

بازیگران: علی مصفا، پریناز ایزدیار، مینا ساداتی، صابر ابر

از این فیلم اولی خبرهای خوبی به گوش می‌رسد و باتوجه به حضور بازیگران نام آشنا و تهیه‌کننده‌ای چون جواد نوروزبیگی، می‌توان به اثر خوش‌بین بود. قصه درباره زنی است که به دلیل شرایط دشوار زندگی، مجبور می‌شود با دختر خردسالش از خانه شوهر فرار کند.

چراغ‌های ناتمام

کارگردان: مصطفی سلطانی

بازیگران: مجید صالحی، شقایق فراهانی، حسین مهری، داریوش ارجمند

این فیلم که در فضای دفاع مقدس می‌گذرد، قصه یک نویسنده مذهبی و معتقد را به تصویر می‌کشد که دنبال خلق اثری متناسب با باورها و اعتقاداتش است.

خفه‌گی

کارگردان: فریدون جیرانی

بازیگران: نوید محمدزاده، الناز شاکردوست، پردیس احمدیه، ماهایا پطروسیان

«خفه شدم، ولی خفه‌ش نمی‌کنم؛ دوستش دارم»! خب، از این خلاصه قصه که قاعدتا چیزی نباید دستگیرمان شود، اما به هرحال جیرانی فیلم‌های خوبی در کارنامه دارد؛ آثاری ملتهب آغشته به عشق و خون. به نظر شما این بار مشرقی جیرانی کیست؟

خوب بد جلف

کارگردان: پیمان قاسمخانی

بازیگران: حمید فرخ‌نژاد، پژمان جمشیدی، سام درخشانی

پیمان قاسمخانی پس از تجربیات بانمکی در فیلمنامه‌نویسی و بازیگری، بالاخره تصمیم گرفت پشت دوربین هم قرار بگیرد. ترکیب بازیگران به ویژه حضور زوج جمشیدی و درخشانی، وامدار و یادآور سریال پژمان است و می‌توان انتظار فیلمی شوخ و شنگ را داشت.

رگ خواب

کارگردان: حمید نعمت‌الله

بازیگران: لیلا حاتمی، کورش تهامی، حمیدرضا آذرنگ

از حمید نعمت‌الله خاطرات سینمایی خوبی داریم؛ از بوتیک تا بی‌پولی و آرایش غلیظ. به دلیل همین پیشینه ذهنی، با خیال راحت به تماشای فیلم تازه‌اش می‌نشینیم و رگ خوابمان را به دستش می‌دهیم. پس قصه فروپاشی یک زن با بازی حاتمی را از دست ندهید.

زیر سقف دودی

کارگردان: پوران درخشنده

بازیگران: فرهاد اصلانی، مریلا زارعی، بهنوش طباطبایی، شهرام حقیقت‌دوست

فیلم قبلی پوران درخشنده، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند در جشنواره فیلم فجر با استقبال خوب مردم روبه‌رو شد و عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به دست آورد. زیر سقف دودی هم با موضوع طلاق عاطفی زوج‌ها ظرفیت اقبال و توجه را دارد.

سارا و آیدا

کارگردان: مازیار میری

بازیگران: غزل شاکری، پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، سعید چنگیزیان

همه امیدوارند مازیار میری فیلمی در حد و اندازه‌های سعادت‌آباد ساخته باشد؛ اثری تاثیرگذار و جذاب. سارا و آیدا با این ترکیب بازیگران و قصه دوستانی صمیمی که رفاقتشان بر اثر اتفاقی محک می‌خورد، امیدوارکننده به نظر می‌رسد.

سد معبر

کارگردان: محسن قرایی

بازیگران: حامد بهداد، باران کوثری، محسن کیایی، نادر فلاح

سد معبر فیلمی اجتماعی درباره یک کارمند اداره سد معبر شهرداری است که می‌خواهد وضع زندگی اش را بهتر کند. بیشتر از فیلم، خیلی‌ها می‌خواهند با فیلمنامه آن مواجه شوند؛ چون نویسنده آن سعید روستایی، نویسنده و کارگردان- ابد و یک روز است.

سوفی و دیوانه

کارگردان: مهدی کرم‌پور

بازیگران: امیر جعفری، به آفرید غفاریان، محمدرضا شریفی‌نیا، سیامک صفری

«من مست و تو دیوانه / ما را که برد خانه / صد بار تو را گفتم / کم خور دو سه پیمانه». این البته شعر معروفی بود که تقدیم حضور شما شد، اما باور بفرمایید خلاصه قصه فیلم هم هست! با این حال ظاهرا قرار است منتظر فیلم غریب عارفانه و چه بسا عاشقانه‌ای باشیم.

شماره 17 سهیلا

کارگردان: محمود غفاری

بازیگران: زهرا داودنژاد، بابک حمیدیان، مهرداد صدیقیان، احسان امانی

بالا رفتن سن ازدواج در کشور به ویژه در خانم‌ها، معضل مهمی است که دلایل مختلفی دارد. سینما به عنوان مدیومی تاثیرگذار، می‌تواند با روایت جذاب چنین موضوعاتی، طرح مساله کند و ظرافتمندانه به مسئولان هشدار بدهد.

فصل نرگس

کارگردان: نگار آذربایجانی

بازیگران: ریما رامین‌فر، یکتا ناصر، امیر آقایی، پژمان بازغی

فیلم اول نگار آذربایجانی، آینه‌های روبه‌رو درباره مشکلات افراد ترنس بود؛ اثری تلخ که با تحسین در داخل و خارج روبه‌رو شد. ظاهرا این بار کارگردان، فضای امیدوارکننده‌تری را برای روایت انتخاب کرده و میزان انسان‌دوستی فیلم بالاتر از اثر قبلی اوست.

فِراری

کارگردان: علیرضا داودنژاد

بازیگران: محسن تنابنده، محمدرضا داودنژاد، رضا داودنژاد

خوشبختانه داودنژاد همچنان سرحال و قبراق است و با رصد درست جامعه، گرفتار بیماری درجا زدن برخی همنسلانش در کارگردانی نشده. قصه دختری که به عشق عکس گرفتن با فِراری هشت میلیاردی به تهران می‌آید، گواه این ادعاست.

قاتل اهلی

کارگردان: مسعود کیمیایی

بازیگران: پرویز پرستویی، پگاه آهنگرانی، پولاد کیمیایی

فیلم با همه حاشیه‌ها و اختلاف تهیه‌کننده و کارگردان، آماده نمایش شد و آقای کیمیایی با سیما و سینمای آشنایش آمد. خیلی‌ها مثل هربار، امیدوارند زخم کمتری به خاطرات خوبشان وارد شود. فیلم، قصه حاج آقا دکتر جلال سروش است.

کارگر ساده نیازمندیم

کارگردان: منوچهر هادی

بازیگران: آتیلا پسیانی، یکتا ناصر، سحر قریشی

فیلم قصه یک آگهی برای جذب کارگر ساده است. هادی به این بهانه، نقبی به اجتماع خشن و تلخ و وحشی می‌زند. خاطرات خوبی با یکی می‌خواد باهات حرف بزنه و زندگی جای دیگری است داریم و امیدواریم این فیلم، من سالوادور نیستم را بشورد و با خودش ببرد!

کمدی انسانی

کارگردان: محمدهادی کریمی

بازیگران: علیرضا شجاع‌نوری، هومن سیدی، لیلا زارع

عکس‌های منتشر شده از فیلم نشان می‌دهد قرار است قصه نامتعارفی ببینیم. کمدی انسانی که اسمش یادآور کمدی الهی دانته است، بین سال‌های 30 تا 60 روایت می‌شود. دوست داریم کریمی به خوبی از پسِ این فیلم پربازیگر و غریب برآمده باشد.

کوپال

کارگردان: کاظم ملایی

بازیگران: لوون هفتوان، نازنین فراهانی، پوریا رحیمی‌سام، حسین شمس‌آبادی

لوون هفتوان حالا به شمایلی پرکار در سینما تبدیل شده؛ البته مسیر این پرکاری همچنان در محدوده فیلم‌های خاص‌تر و به اصطلاح هنری‌تر است. کوپال هم قصه و فضای غریبی دارد و درباره یک شکارچی و یک تاکسیدرمیست است.

گشت ارشاد 2

کارگردان: سعید سهیلی

بازیگران: حمید فرخ‌نژاد، ساعد سهیلی، پولاد کیمیایی

مثلث گشت ارشاد 2 دوباره با ماجراهای تازه‌ای برمی‌گردند، سهیلی حتی عطا را که ظاهرا آخر قصه اول مرده بود، دوباره زنده می‌کند تا عباس و حسن تنها نباشند. گشت ارشاد 2 می‌تواند حکم تنفسی مفرح در میان فیلم‌های احتمالا اغلب تلخ و عبوس جشنواره را داشته باشد.

ماجرای نیمروز

کارگردان: محمدحسین مهدویان

بازیگر: هادی حجازی‌فر

این فیلم حکم دفاع از عنوان قهرمانی را برای محمدحسین مهدویان دارد، چرا که فیلم اولش، ایستاده در غبار سال گذشته سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره را به دست آورد. مهدویان اینجا سراغ فضای متعارف داستانی رفته و قصه گروهک ترویستی منافقین را روایت می‌کند.

مادری

کارگردان: رقیه توکلی

بازیگران: نازنین بیاتی، هانیه توسلی، هومن سیدی، ملیسا ذاکری

قصه فیلم درباره دو خواهر است که یکی او عشقش را ترک کرده و دیگری عشقش او را تنها گذاشته. این قرینه مغایر با حضور بازیگرانی چون نازنین بیاتی– بازیگر دربند و فرشته‌ها با هم می‌آیند – و هانیه توسلی، ارزش تماشا را دارد.

ماه‌گرفتگی

کارگردان: سید مسعود اطیابی

بازیگران: کامبیز دیرباز، شهرام عبدلی، سارا خوئینی‌ها، قاسم زارع

رفتن سراغ موضوع ملتهب حوادث پس از انتخابات سال 88 دل شیر می‌خواهد که اطیابی آن را دارد و ظاهرا هم فیلمی گرم و جذاب و مبتنی بر واقعیت‌ها ساخته است. ماه‌گرفتگی احتمالا یکی از پرسروصداترین فیلم‌های امسال جشنواره است.

نگار

کارگردان: رامبد جوان

بازیگران: نگار جواهریان، علیرضا شجاع‌نوری، محمدرضا فروتن

رامبد جوان این سال‌ها و این شب‌های خندوانه و بازیگر خندان فیلم‌های کمدی و کارگردان آثار مفرحی چون ورود آقایان ممنوع و پسر آدم دختر حوا را فراموش کنید و منتظر یک غافلگیری بزرگ باشید؛ آن هم با قصه زنی جوان و تشنه انتقامِ مرگ پدرش.

ویلایی‌ها

کارگردان: منیر قیدی

بازیگران: طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، آناهیتا افشار، علی شادمان

قصه این فیلم دفاع مقدسی در سال‌های جنگ تحمیلی و در اندیمشک می‌گذرد. ویلایی‌ها با این‌که اولین فیلم سازنده‌اش است، اما از آن به عنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های جشنواره نام می‌برند. بخشی از این تاثیر و امیدواری ماحصل حضور سعید ملکان، به عنوان تهیه‌کننده است.

یک روز بخصوص

کارگردان: همایون اسعدیان

بازیگران: مصطفی زمانی، فرهاد اصلانی، پریناز ایزدیار، محسن کیایی

همایون اسعدیان را با فیلم‌های آرام و البته تاثیرگذاری چون بوسیدن روی ماه و طلا و مس به یاد می‌آوریم، اما او در فیلم جدیدش سراغ موضوعی حساس به نام قاچاق اعضای بدن انسان رفته و آن را به فضایی احساسی پیوند زده است.

علی رستگار

سینما