قتل "میرزا محمدتقی خان امیرکبیر" در کاشان به دستور "ناصرالدین شاه قاجار" (1230ش)

میرزا تقی خان امیرکبیر در حدود سال 1187 ش در روستای هزاوه در اراک به دنیا آمد. وی پس از طی مراحل پیشرفت و ترقّی علمی و سیاسی به صدر اعظمی حکومت ناصرالدین شاه قاجار برگزیده شد و در طول چهار سال صدراعظمی خویش خدمات شایسته و فراوانی به ملت و حکومت نمود. اصلاح امور مالی، سر و سامان دادن به وضع ارتش، تلاش در رواج خودکفایی ملی، گسترش فعالیت‏های علمی و تأسیس مؤسسات آموزشی (مانند دارالفنون تهران) مبارزه با عقاید و انحرافات مذهبی، بی‏اعتنایی به خواسته‏ها و تهدیدات قدرت‏های خارجی و قطع ایادی و جاسوسان استعماری، از جمله فعالیت‏ها و تلاش‏های پیگیر او در این ایام بود. در این حال، درباریان به ویژه مادر ناصرالدین شاه که منافع خود را در خطر می‏دیدند شاه را تحریک کرده که امیرکبیر را از صدر اعظمی خلع نماید. سرانجام با جوّسازی و شایعه‏پراکنی دولت‏های استعماری و ایادی داخلی آنان علیه امیرکبیر، ناصرالدین شاه وی را از صدارت خلع کرده و فقط عنوان فرمانده کل قشون را برای او باقی گذاشت. چند روز بعد او را به حکومت کاشان منصوب کرد و امیرکبیر را به طرف کاشان حرکت دادند که در حقیقت او را تبعید نمودند. آنگاه تمام عناصر مخالف داخلی و خارجی که در زمان صدارت امیرکبیر در کمین نشسته بودند، از ترس تغییر نظر شاه و عفو امیرکبیر، دست به دست هم دادند و حکم قتل او را از شاه گرفتند. سرانجام این صدراعظم لایق و با کفایت، در روز جمعه 18 دی ماه 1230 ش برابر با 18 ربیع الاول 1268 ق در 43 سالگی به قتل رسید و بدنش را در کربلا به خاک سپردند.

ارتحال فقيه بزرگوار آيت‏ اللَّه "سيدمحمد هاشم خوانساري چهارسوقي" (1279ش)

ميرزا محمدهاشم خوانساري چهارسوقي در حدود سال 1199ش (1235ق) در خوانسار و در خانواده‏اي اهل علم و تقوا و فضيلت به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي را در خوانسار فرا گرفت و سپس از محضر پدر نامدارش، ميرزا زين‏العابدين خوانساري بهره‏مند گرديد. وي سپس راهي اصفهان شد و از دروس پرفيض حضرات آيات: شهيد سيدحسن مدرس، سيد صدرالدين عاملي و حاجي كرباسي استفاده نمود. آيت‏اللَّه چهارسوقي پس از اين سال‏ها، از آيت‏اللَّه مدرس، در 26 سالگي اجازه روايت و اجتهاد گرفت. سپس براي تكميل معلومات و اندوخته‏هاي علمي به عراق مهاجرت كرد و با حضور در درس فقيه كامل، شيخ مرتضي انصاري، مفتخر به دريافت اجازه اجتهاد از دست آن بزرگوار گرديد. ميرزا هاشم چهارسوقي از آن پس به اصفهان مراجعت نمود و علاوه بر تشكيل حوزه درسي عظيم، صاحب فتوي و مرجع خاص و عام گرديد و در اصفهان رياست تام يافت. در حلقه درس اين استاد كبير، دانشمندان فرهيخته‏اي حضور داشتند كه بعدها هر يك مدرسي سترگ و فقيهي صاحب نام شدند. در ميان اين شاگردان، حضرات آيات عظام: علامه سيدمحمد كاظم يزدي، شيخ الشريعه اصفهاني، حاج آقا رضا همداني، شيخ هادي تهراني، ميرزا حسن نوري، شيخ محمدباقر اصطهباناتي، سيد حسن صدر و سيد ابوتراب خوانساري از بقيه مشهورترند. همچنين كتب ارزشمندي همچون الاستصحاب، منظومه‏اي در اصول فقه، مباني الاصول، جواهرالعلوم و احكام الايمان و ده‏ها اثر ديگر از اوست. ميرزا محمدهاشم چهارسوقي سرانجام در بيستم دي ماه 1279ش، در هشتاد سالگي بدرود حيات گفت و در وادي‏السلام نجف اشرف به خاك سپرده شد.

رحلت عالم مجاهد، آيت ‏اللَّه "سيد ابوالحسن انگجي تبريزي" مجتهد و فقيه اصولي (1317 ش)

آيت‏اللَّه سيد ابوالحسن انگجي تبريزي در حدود سال 1243 ش (1282ق) در اَنگج، يكي از محلات تبريز به دنيا آمد. وي ادبيات فارسي و عربي، نجوم، حساب و فقه و اصول را در تبريز خواند و سپس در 22 سالگي براي ادامه تحصيلات عازم نجف اشرف شد. آيت‏اللَّه انگجي در آنجا از حوزه درس استدلالي فقهي و اصولي آيات عظام شيخ محمدحسن مامقاني، ملامحمد فاضل ايرواني و ميرزا حبيب اللَّه رشتي بهره جست و به درجه اجتهاد نائل آمد. ايشان سپس به تبريز بازگشت و به تحقيق، تأليف، تدريس و ارشاد مردم همت گماشت. آيت‏اللَّه انگجي تبريزي از همان هنگام كه فرمانده قواي رضاخان پهلوي در تبريز شئون اسلامي را زير پا نهاد با مردم تبريز هم صدا شد و نسبت به آنان اعتراض كرد. همچنين ايشان در جريان كشف حجاب و تغيير لباس، عليه رضاخان موضع‏گيري كرد كه منجر به دستگيري و تبعيد او به سمنان شد. وي پس از بازگشت از تبعيد، به حوزه درس خود پرداخت و كتاب‏هايي نيز در زمينه فقه و اصول تأليف كرد كه برخي از آنها بدين قرارند: رساله سؤال و جواب، حاشيه وسايل شيخ انصاري، حاشيه بر مكاسب و كتاب ارث. اين عالم رباني سرانجام در 20 دي 1317ش برابر با 18 ذي‏قعده 1357ق در 74 سالگي رحلت كرد.

وفات كريمه‏ ي اهل‏بيت، حضرت فاطمه‏ ي معصومه(س) در قم (201 ق)

حضرت فاطمه‏ي معصومه(س)، خواهر گرامي امام رضا(ع) در سال 173 ق در مدينه به دنيا آمد. ايشان بانويى سخنور، معلمي توانا و در زهد و تقوا برجسته بود. حضرت معصومه(س) يك سال پس از ورود برادرش به خراسان به قصد ديدار وي از مدينه به سمت خراسان حركت كرد، اما پس از حوادثي كه در شهر ساوه براي آن حضرت پيش آمد، بيمار شد. چون حضرت معصومه در شرافت و فضيلت شهر قم احاديثي را از پدران خود شنيده بود، عزم اين شهر كرد و پس از هفده روز توقف در قم، به ملكوت اعلي پيوست. آن حضرت در قم مدفون است و آرامگاه با شكوه دختر امام موسي كاظم(ع) در قم، محفل و زيارتگاه مردم ودانشمندان با فضيلت است. همچنين حوزه‏ي مهم علمي و ديني قم در كنار حرم ايشان شكل گرفته است.

امضاء قرارداد "ياشي" بين عثماني و روسيه و پايان جنگ‏هاي قرن 18 اروپا (1792م)

جنگ‏هاي بين امپراتوري عثماني و روسيه تزاري از سلسله جنگ‏هايى است كه در چند قرن منتهي به قرن بيستم ميلادي به وقوع پيوست. از دلايل عمده اين جنگ‏ها، كوشش روسيه جهت كشورگشايى و تسلط بر درياي سياه و نيز رقابت پنهان دول اروپايى با روسيه بود كه به تحريك عثماني مي‏پرداختند. عمده‏ترين جنگ اين دو كشور در زمان كاترين دوم، امپراتوريس روسيه در نيمه قرن هجدهم شكل گرفت كه به استقلال شبه جزيره كريمه و دستيابي روسيه به سرزمين‏هاي وسيعي منجر گرديد. با اين حال بار ديگر آتش جنگ اين دو كشور در سال‏هاي پاياني اين قرن، فروزان گرديد و به دنبال جنگ بين دولت عثماني و روسيه كه از سال 1787 آغاز شده بود، درگيري‏هاي خونيني در اروپا روي داد. در اين ميان با اينكه چندين بار مذاكرات صلح صورت گرفت اما نتيجه‏اي از مذاكرات به دست نيامد. در نهايت پيشنهاد صلحي از جانب امپراتوري عثماني مطرح شد و مذاكرات صلح بار ديگر از سرگرفته شد تا اينكه در اوت 1791م، روسيه متاركه جنگ به مدت هشت ماه را به صورت مشروط پذيرفت. پس از آن، اين مذاكرات ادامه يافت. و پس از پانزده جلسه، در نهايت در نهم ژانويه 1792م پيمان صلح "ياشي" بين عثماني و روسيه امضا شد كه به تبع آن دولت عثماني سرزمين‏هاي وسيعي را از دست داد. با امضاي اين قرارداد، جنگ‏هاي اروپا در قرن هجدهم ميلادي خاتمه يافت.