اولتيماتوم چهل و هشت ساعته دولت روس به ايران (1290ش)

در حالي كه اوضاع مالي ايران پس از روي كار آمدن احمد شاه به شدت مختل بود، مجلس شوراي ملي تصميم گرفت تا از آمريكا، كارشناس امور اقتصادي و مالي استخدام نمايد. در نتيجه، علي‏رغم مخالفت روس‏ها، مورگان شوستر به عنوان خزانه‏دار كل كشور استخدام شد. اين امر به مذاق روس‏ها كه گمرك را در اختيار داشتند خوش نيامد از اين‏رو، براي اخراج شوستر و توجه به نظر روس‏ها، به مجلس شوراي ملي اولتيماتوم دادند. پس از اين اولتيماتوم، قواي روسيه به سمت تهران به راه افتادند. در اولتيماتوم دولت روس خواسته شده بود كه دولت ايران موارد سه گانه زير را بپذيرد: 1 - اخراج مورگان شوستر آمريكايي، كارشناس مالي ايران 2 - عدم استخدام هيچ فرد خارجي بدون اجازه دولت روس و انگليس در ايران 3 - پرداخت خسارت لشكركشي روس به ايران از سوي دولت ايران. دولت ايران كه خود را در برابر لشكريان روس ناتوان ديد، به ناچار در برابر خشونت آنان تسليم شد و به خدمت مستشاران آمريكايي پايان داد.

آغاز عمليات بزرگ "طريق القدس" و آزاد سازي بُستان (1360 ش)

عمليات بزرگ طريق القدس از تاريخ هشتم آذر 1360 با رمز يا حسين در منطقه بستان به وسعت 350 كيلومتر مربع، با هدف آزادسازي شهر بُستان، قطع ارتباط دشمن از شمال به جنوب، انهدام نيروهاي دشمن و رسيدن به مرزهاي بين المللي آغاز شد و تا 15 آذر به طول انجاميد. نتايج عمليات بزرگ طريق القدس: تلفات نيروي انساني دشمن: 546 نفر اسير، 3500 نفر كشته و زخمي؛ ساير نتايج: آزاد شدن 650 كيلومتر مربع از جمله شهر بستان؛ تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: 180 دستگاه انهدامي و 170 دستگاه اغتنامي، خودرو: 200 دستگاه انهدامي و 250 دستگاه اغتنامي، هواپيما: 12 فروند انهدامي، هليكوپتر: 4 فروند انهدامي، دستگاه مهندسي: 150 دستگاه اغتنامي، توپ: 9 قبضه اغتنامي.

ارتحال فقيه نامدار معاصر حضرت آيت ‏اللَّه العظمي "محمدعلي اراكي" (1373 ش)

شيخ الفقهاء و المجتهدين حضرت آيت‏اللَّه العظمي شيخ محمدعلي مصلحي اراكي در سال 1273ش (1312 ق) در اراك به دنيا آمد. ايشان از يازده‏سالگي به طور جدي و به شوق فراگيري علوم اسلامي، نزد استادان برجسته عصر خود حاضر شد. اين عالم برجسته از محضر علماي بزرگي همچون آيات عظام؛ سيدعبدالكريم حائري يزدي و محمدتقي خوانساري كسب فيض كرد و سپس خود به تدريس پرداخت. آيت‏اللَّه اراكي در طي 35 سال تدريس، پيچيده‏ترين مباحث علمي را با گفتاري شيوا و بياني رسا مطرح و آنها را به آساني تفهيم مي‏كرد. حضرات آيات محمدتقي ستوده، علي‏پناه اشتهاردي، جلال طاهرشمس گلپايگاني، محسن حرم پناهي، محمدعلي علوي گرگاني، سيد محسن خرازي، علي كريمي جهرمي، رضا استادي، مرتضي مقتدايي، محمدتقي مصباح يزدي و ده‏ها عالم فرزانه ديگر از جمله تربيت يافتگان محفل درس آيت‏اللَّه اراكي بودند. آيت‏اللَّه اراكي همچنين در مراحل مختلف، از انقلاب اسلامي، حمايت و پشتيباني مي‏نمود و علاقه‏اي ويژه به حضرت امام خميني داشت. از اين عالم و فقيه برجسته، آثار بسياري برجاي مانده است كه رساله في الاجتهاد و التقليد و حاشيه بر عروةالوثقي از آن جمله‏اند. سرانجام اين فقيه سترگ در هشتم آذر 1373ش برابر با 25 جمادي الثاني 1415 ق در يكصد سالگي دار فاني را وداع گفت و پس از تشييعي بسيار با شكوه، پيكر ايشان در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) در جوار اساتيدش به خاك سپرده شد.

رحلت جانسوز پيامبر گرامي اسلام "حضرت محمد (ص)" (11 ق)

پيامبر عظيم الشأن اسلام حضرت محمد(ص) در سن شصت و سه سالگي پس از 23 سال رسالت و نبوت به لقاي معبود شتافت. دين اسلام در مكه به كندي پيش مي‏رفت و آزار مشركان مانع رشد اسلام بود اما درمدينه، تحول بزرگي در نشر اسلام حاصل شد و اسلام، تمام جزيرةالعرب را فرا گرفت. هرچندرسول خدا(ص) تلاش فراواني در حفظ نظم و انضباط ديني مردم انجام دادندولي پس از رحلت آن بزرگوار، مردم به بزرگترين وصيت حضرتش كه پيروي از اميرالمؤمنين(ع) بود، عمل نكردند.


ولد "فردريك اِنْگِلْسْ" فيلسوف سوسياليست آلماني (1820م)
فريدريش اِنْگِلْسْ فيلسوف و نظريه‏پرداز برجسته آلماني در 28 نوامبر 1820م در خانواده‏اي مرفه در آلمان متولد شد. وي فرزند يكي از صنعت‏گران آلماني بود و پس از مرگ پدر وارث ثروت هنگفت او شد. انْگِلْسْ در جواني با كارل ماركس اقتصاددان آلماني آشنايى يافت و مدت 40 سال با كارل ماركس همراه بود و وي را با مسائل و مباني اقتصادي آشنا نمود. آن‏گاه ماركس را مورد حمايت‏هاي مالي قرار داد و به او در ارائه انديشه‏هايش كمك رسانيد. در كنار اين روابط و همكاري، انگلس خود نيز به تدوين و طرح عقايدش مي‏پرداخت. وي در 24 سالگي مقاله "رئوس انتقاد از اقتصاد سياسي" را منتشر نمود و در آن، پس از بررسي و تحليل سرمايه‏داري، به عنوان يك نظام اقتصادي مبتني بر مالكيت خصوصي و كشمكش طبقاتي، تناقضات موجود در نظريات اقتصادي ليبرال را مورد انتقاد قرار داد. همفكري انگلس با ماركس باعث شد تا مرام "سوسياليسم" را به اتفاق يك‏ديگر تبليغ و ترويج نمايند و در نگارش كتاب‏ها و رسالات فلسفي به همراه هم اقدام نمايند. انگلس پس از شركت در اجتماع سوسياليست‏ها در لندن، به همراه ماركس وظيفه يافت كه با نگارش و انتشار بيانيه‏اي، فلسفه و اهداف كمونيست‏ها را تشريح نمايد. اين بيانيه در نهايت در فوريه 1848م با امضاي ماركس و انگلس منتشر شد و پس از چندي، جنجال زيادي به راه انداخت. از ديدگاه انگلْس ايدئولوژي از دو بخش تشكيل يافته است: بحث در علوم فيزيك، شيمي و تكنولوژي و به طور عام، علم و دانش بخش نخست آن را تشكيل مي‏دهد و قسمت دوم از مسائلي چون حقوق، قانون، اخلاقيات، هنر، فلسفه و مذهب تشكيل شده است. از ديدگاه اقتصادي انگلْس جزء اول اهميت ويژه‏اي دارد و ارزشي كه براي بخش دوم مطرح مي‏شود، ناشي از خطاي ذهني است. بايد يادآوري كرد كه بيشتر فرضيه‏هاي علمي كه انگلْس انديشه‏هاي خود را با آن‏ها توجيه مي‏نمايد تا حد زيادي رد شده است. از نظريات مهم وي پايه‏ريزي انديشه ماترياليسم ديالكتيك است. اين انديشه كه توسط فريدريش هِگِل ديگر فيلسوف آلماني مطرح گرديد در تفكرات انگلس جايگاه ويژه‏اي يافت. ماترياليسم به مادي بودن جميع پديده‏ها اعتقاد دارد و ديالكتيك وابستگي پيشرفت و تكامل با كشمكش و نزاع دروني را مدنظر قرار داده است. از نظر انگلس تكامل جهان واقعي، اعم از جامعه و طبيعت، برطبق توالي تضاد و نتيجه انجام مي‏گيرد. وي هم‏چنين كوشيد ماركسيسم را بر يك اساس مبتني بر قواعد علوم طبيعي بسط دهد. انديشه‏هاي انگلس امروزه به عنوان يك نظريه جهت نقد و بررسي مطرح مي‏شود. فريدريش انگلس سرانجام در پنجم اوت 1895م در هفتاد و پنج سالگي درگذشت.

آغاز نخستين كنفرانس سران متفقين در تهران (1943م)

يكي از وقايع مهم و با اهميت دوران جنگ جهاني دوم، تشكيل كنفرانس عالي سران سه كشور متفقين در تهران است كه بي‏شك در تعيين سرنوشت جنگ جهاني دوم و سرنوشت سياسي ايران حائز اهميت بسيار مي‏باشد. در روز 28 نوامبر 1943م، استالين، چرچيل و روزوِلْت، سران سه كشور شوروي، انگلستان و امريكا براي اولين بار با يك‏ديگر ملاقات كردند. در اين كنفرانس كه تا روز اول دسامبر به طول انجاميد، طرح عمليات نهايى براي در هم شكستن نيروي مقاومت آلماني‏ها كه متضمن گشودن جبهه دوم در غرب اروپا و حمله بزرگ ارتش شوروي در جبهه شرق بود تهيه شد. هم‏چنين استالين در اين كنفرانس، موضوع منابع نفتي ايران و كشورهاي ساحلي خليج فارس را نيز مطرح كرد و خواستار توافقي درباره تقسيم اين منابع در آينده شد. اما بزرگ‏ترين موفقيتي كه در كنفرانس تهران نصيب استالين شد، نزديكي به روزولت و جلب اعتماد او بود كه نتايج خود را در مدت باقي‏مانده جنگ و كنفرانس يالتا نشان داد. البته تشكيل كنفرانس سران سه كشور بزرگ در تهران براي ايران هم سودمند بود، زيرا استالين و چرچيل و روزولت با صدور اعلاميه‏اي، استقلال و تماميت ارضي ايران را تضمين كردند و تعهد قبلي انگلستان وشوروي درباره تخليه ايران به فاصله شش ماه پس از پايان جنگ را مورد تاييد قرار دادند. اين در حالي بود كه ايران كمي قبل از تشكيل كنفرانس سران تهران، با فشار غرب، در روز نهم سپتامبر 1943م، رسماً به آلمان اعلان جنگ داده و به جرگه متفقين پيوسته بود. با اين حال علي‏رغم تعهد متفقين براي خروج از ايران، اين نيروها تا مدت‏ها پس از جنگ، از تخليه كشور امتناع مي‏كردند تا اين‏كه پس ازشكايت ايران به مجامع جهاني، اين نيروها خاك ايران را ترك نمودند.