حرکت منفعلانه روحانيت به دين ضربه خواهد زد ...
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي در اجتماع بسيار عظيم و پرشور علما، فضلا، اساتيد، مديران مدارس و طلاب حوزه علميه قم در سخنان مهمي به تبيين ابعاد مختلف تحول و مديريت تحول در حوزه ها پرداختند .
به گزارش روابط عمومي اداره کل تبليغات اسلامي استان قم، حضرت آيتالله خامنهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي روز پنجشنبه 29 مهرماه در اجتماع بسيار عظيم و پرشور علما، فضلا، اساتيد، مديران مدارس و طلاب حوزه علميه قم در سخنان مهمي به تبيين ابعاد مختلف تحول و مديريت تحول در حوزهها پرداختند و با تشريح مغالطههايي که درباره ارتباط متقابل حوزههاي علميه و نظام اسلامي وجود دارد تاکتيکهاي دشمنان اسلام را براي تضعيف نظام اسلامي و منزوي کردن حوزه ها و روحانيت بيان کردند.
رهبر انقلاب اسلامي در اجتماع عظيم علما، اساتيد، فضلا و طلاب در شبستان امام خميني (ره)، صحن صاحب الزمان – مسجداعظم و صحن اتابکي حرم حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها، شهر مقدس قم را مرکز معرفتي دنياي اسلام خواندند و افزودند: قم امروز هم مانند دوران پس از حضور مبارک حضرت معصومه سلام الله عليها پايگاه اصلي معارف اهل بيت (ع) است و مي تواند مانند قلبي فعال و پرتحرک خون «معرفت و بيداري و بصيرت» را در سراسر پيکر امت اسلامي جاري سازد.
ايشان تلاش و مجاهدت دهها هزار طلبه را در قم براي فراگيري و ترويج معارف اسلام پديده بي نظيري دانستند و با اشاره به توجه «نگاه جهاني» به حوزه علميه قم افزودند: قم هيچ گاه به اندازه امروز در تحولات و سياستهاي بين المللي مؤثر نبوده و به علت همين موقعيت ممتاز هيچگاه به اندازه امروز دوست و دشمن نداشته است.
حضرت آيت الله خامنه اي در همين بحث به مغالطه اي اشاره کردند که ورود حوزه علميه به مسائل سياسي و چالشي را باعث افزايش دشمني ها و کاهش احترام به حوزه، معرفي و تبليغ مي کند.
رهبر انقلاب اسلامي در پاسخ به اين مغالطه به تشريح اين واقعيت پرداختند که هرگز هيچ مجموعه با ارزشي به علت انزوا و گوشه گيري و خنثي حرکت کردن، مورد احترام واقعي قرار نمي گيرد چرا که فقط موجودات زنده، فعال و منشأ اثر هستند که احترام حقيقي دوستان و حتي دشمنان را بر مي انگيزند.
ايشان در ادامه استدلال براي رد مغالطه اي که انزوا و بي تحرکي حوزه علميه قم را دنبال مي کند حاشيه گزيني و انفعال حوزه علميه قم را منجر به حذف تدريجي آن دانستند و خاطرنشان کردند: روحانيت شيعه در کليت خود همواره در متن حوادث اجتماعي و سياسي بوده است و به همين علت داراي عمق و نفوذي است که هيچ مجموعه روحاني اسلامي و غيراسلامي در جهان از آن برخوردار نيست.
رهبر انقلاب اسلامي دومين دليل ضرورت تحرک و پويايي حوزه علميه در مسائل سياسي و جهاني را تقويت دين اسلام برشمردند و افزودند: روحانيت سرباز و خادم دين است و اگر منفعلانه حرکت کند قطعاً دين ضربه خواهد خورد و اين مسئله با فلسفه وجودي روحانيت در تضاد است.
حضرت آيت الله خامنه اي حضور روحانيت در صحنه را موجب تحريک دشمنيها برشمردند اما افزودند: بايد توجه کرد که اين دشمنيها در جمع بندي کلي و در صورتي که ما زنده و آگاه باشيم فرصت آفرين است چرا که انگيزه تحرک نظري و غيرت پاسخگويي به شبهات را تقويت مي کند و به شهادت نمونه هاي فراوان تاريخي، موجب ترويج و تعميق معارف اسلامي مي شود.
ايشان در استدلالي ديگر براي رد مغالطه لزوم دوري حوزه علميه قم از سياست و مسائل جهاني به اين واقعيت اشاره کردند که اين بي تحرکي و خنثي بودن باعث متوقف شدن دشمن نمي شود بلکه او را به تعدي و خصومت بيشتر تشويق مي کند.
سخنان رهبر انقلاب اسلامي در اجتماع بسيار عظيم علما، فضلا و طلاب قم با تبيين ضرورت هوشياري در مقابل دو مفهوم غلط و انحرافي يعني «حکومت آخوندي» و نيز «تقسيم روحانيت به آخوند حکومتي و غيرحکومتي» ادامه يافت.
ايشان در تشريح اهداف دشمنان اسلام و نظام در تبليغ و پيگيري اين دو مفهوم انحرافي تأکيد کردند: آنها مي خواهند نظام را از پشتوانه عظيم فکري، عقلي و استدلالي علما محروم کنند و به خيال خود روحانيت انقلابي و حاضر در صحنه را منزوي و بدنام سازند که بايد با اين اهداف، هوشيارانه مقابله کرد.
حضرت آيت الله خامنه اي براي روشن شدن ابعاد تاکتيک دشمن در طرح اين دو مفهوم انحرافي به تشريح نسبت متقابل روحانيت و نظام اسلامي پرداختند و تأکيد کردند: نسبت حوزه هاي علميه با نظام اسلامي، «حمايت و نصيحت» و«دفاع در کنار اصلاح» است.
ايشان در همين بحث نسبت دادن حکومت آخوندي به جمهوري اسلامي را تهمت و دروغي آشکار دانستند و افزودند: نظام اسلامي حکومت دين و ارزشهاي ديني است نه حکومت افراد روحاني.
رهبر انقلاب اسلامي افزودند: در نظام اسلامي صرف روحاني بودن براي به دست گرفتن مسئوليتهاي حکومتي کافي نيست چرا که «روحاني بودن» به تنهايي صلاحيت آور نيست همچنان که موجب سلب صلاحيت هم نمي شود.
رهبر انقلاب اسلامي تقسيم روحانيت به آخوند حکومتي و غيرحکومتي را غلطي فاحش دانستند و خاطرنشان کردند: رفتن به سمت حکومت و مسئوليتهاي حکومتي مانند هر هدف ديگر اگر براي مسائل دنيوي و هواي نفس باشد مردود است اما اگر يک روحاني با اهداف معنوي و الهي از نظام حمايت و يا مسئوليتهاي حکومتي قبول کند اين کار از برترين مصاديق امر به معروف و نهي از منکر و مصداق بارز مجاهدت في سبيل الله است.
سخنان مهم حضرت آيت الله خامنه اي، در اين اجتماع عظيم با تبيين «دو مفهوم و حقيقت ارزش آفرين» يعني «تکيه نظري و علمي نظام به حوزه هاي علميه» و «عدم بي تفاوتي حوزه و روحانيت در قبال نظام» ادامه يافت.
ايشان در باب نکته اول خاطرنشان کردند: نظام اسلامي به لحاظ نظري و علمي محتاج علماي دين و حوزه هاي علميه است و به تلاشهاي آنها مستظهر و پشت گرم است.
رهبر انقلاب در تشريح بيشتر اين حقيقت افزودند: به علت ذات و ماهيت ديني جمهوري اسلامي نظريه پردازي در همه عرصه‌ها از جمله سياست، اقتصاد – مديريت، مسائل تربيتي و ديگر مسائل مطرح در اداره کشور، بر عهده علماي دين يعني کساني است که اسلام را مي شناسند و متخصص اين امر هستند.
حضرت آيت الله خامنه اي خلاء نظريه پردازي ديني در عرصه هاي مختلف اداره کشور و جامعه را موجب نفوذ و جايگزيني نظريه هاي غربي و غيرديني دانستند و خاطرنشان کردند: تأکيد مکرر اينجانب بر ضرورت توجه به علوم انساني در دانشگاهها ناشي از همين واقعيت است.
ايشان افزودند: علوم انساني رايج متکي بر جهان بيني ديگري غير از جهان بيني الهي است و مديران آينده کشور را بر اساس اهداف جهان بيني غربي و مادي تربيت مي کند که لازم است حوزه هاي علميه و علماي دين براي جلوگيري از اين انحراف، نظريه هاي اسلامي را در زمينه هاي مختلف مشخص و براي برنامه ريزي در اختيار مسئولان بگذارند.
رهبر انقلاب اسلامي، پاسخگويي حوزه هاي علميه به شبهات مختلف را از ديگر مصاديق تکيه نظام اسلامي بر علماي دين خواندند و افزودند: هدف دشمنان نظام از تزريق مستمر شبهات گوناگون ديني، سياسي و اعتقادي به جامعه، مخدوش کردن مباني نظام اسلامي است لذا اقدام علما و فضلاي حوزه ها در برطرف کردن اين شبهات غبارانگيز از ذهن جامعه کمک به نظام اسلامي است و نظام در واقع از اين زاويه نيز به حوزه ها، متکي است.
حضرت آيت الله خامنه اي در تشريح يک حقيقت ديگر يعني بي اعتنا نبودن حوزه هاي علميه به نظام اسلامي، روحانيت و حوزه‌ها به خصوص حوزه علميه قم را «مادر و به وجود آورنده» نظام خواندند و بر اين نکته تأکيد کردند که يک مادر هرگز نمي تواند نسبت به فرزند خود غافل و بي تفاوت باشد و يا در هنگام لزوم از او دفاع نکند.
ايشان در جمع بندي اين بخش از سخنانشان خاطرنشان کردند: نسبت حوزه هاي علميه و نظام، «حمايت، همکاري و کمک متقابل» است.
مسئله «استقلال حوزه ها» از ديگر نکاتي بود که حضرت آيت الله خامنه اي با طرح يک سئوال به تبيين ابعاد مختلف آن پرداختند: آيا حمايت نظام از حوزه هاي علميه به استقلال آنها خللي و لطمه اي وارد مي کند يا نه؟
رهبر انقلاب اسلامي براي پاسخگويي به اين سئوال به حفظ استقلال تاريخي حوزه ها چه در دوران حکومتهاي معارض با دين و چه در زمان حکومتهاي شيعي اشاره کردند و افزودند: علماي دين حتي هنگامي که به برخي حکومتهاي شيعه کمک مي کردند هرگز در قبضه حکومتها قرار نگرفتند و روحانيت شيعه همچنان که در تاريخ خود مستقل بوده امروز ودر آينده نيز به فضل الهي مستقل خواهد بود.
ايشان ضمن تأکيد بر استقلال حوزه ها هوشياري در مقابل برخي تلاشها براي ايجاد مغالطه در اين زمينه را ضروري خواندند و افزودند: عده اي مي خواهند به نام «استقلال» رابطه حوزه ها را با نظام قطع کنند اما واضح است که وابستگي غير از حمايت و همکاري است و مي توان در عين استقلال، به همکاري متقابل نيز پرداخت.
حضرت آيت الله خامنه اي نظام اسلامي را مديون حوزه ها دانستند و افزودند: نظام موظف است بدون اينکه در مسائل حوزه ها دخالتي کند به آنها کمک نمايد چرا که مسائلي در اين مجموعه ها وجود دارد که جز با کمک بيت المال حل آنها ممکن نيست.
ايشان موضوع معيشت طلاب را از کمکهاي نظام به حوزه ها جدا دانستند و تأکيد کردند: معيشت طلاب بايد براساس همان سنت پرمعناي حوزه ها از طريق وجوهات مردم اداره شود چرا که اين مسئله يکي از رموز ارتباط دلنشين و مستحکم مردم با حوزه‌هاست.
رهبر انقلاب اسلامي حمايتهاي گوناگون نظام اسلامي از حوزه ها را فقط به کمکهاي مالي محدود نکردند و خاطرنشان کردند: امروز به فضل الهي و با حمايت نظام مهمترين و عمومي ترين تريبونهاي ملي در اختيار علما و مراجع معظم است و افزايش پشتيبانيهاي مختلف از نظام وظيفه همه دولتهاست.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به لزوم مرزبندي مسئله «استقلال» با «ارتباط متقابل نظام و حوزه ها» خاطرنشان کردند: نظام اسلامي و در دل آن حوزه هاي علميه دو جريان عظيمي هستند که از زوايا و ابعاد فراوان به هم مرتبط و متصلند و در واقع سرنوشت آنها يکي است.
ايشان خاطرنشان کردند: اگرچه هرگونه ضربه به نظام اسلامي موجب لطمه شديد به حوزه ها و اهل دين خواهد بود اما نظام اسلامي زنده و قوي است و مطمئناً بر همه چالشهاي پيش رو پيروز خواهد شد.
حضرت آيت الله خامنه اي در آخرين بخش از سخنانشان در جمع علما، اساتيد، فضلا و طلاب قم به تبيين موضوع مهم «تحول در حوزه هاي علميه» پرداختند.
ايشان در تشريح تفاوتهاي اساسي «تحول صحيح و مثبت» با «تحول غلط و انحرافي» به بعضي مصداقهاي روشن اشاره کردند و افزودند: اگر تحول را به معناي تغيير خطوط اصلي حوزه ها مثلاً تغيير متد اجتهاد بدانيم اين برداشت کاملاً انحرافي است و تحولي به سمت سقوط خواهد بود.
رهبر انقلاب اسلامي شيوه رايج اجتهاد در حوزه را از قويترين و منطقي ترين شيوه ها خواندند و تأکيد کردند: امروز هر کسي و تحت هر نامي اگر در اجتهاد، به شيوه هاي غيراصولي و غيرمتعارف روي آورد کار او غلط و مردود است.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به برخي افراد که براي رعايت پسند وعرف عمدتاً مادي دنيا و حتي براي خوشامد استکبار فتوا صادر مي کنند افزودند: کسي فتوا داده است که تلاش صلح آميز هسته اي ايران به خاطر اينکه مورد سوءظن قدرتهاي بزرگ است مشروع نيست اما ما مي گوئيم استکبار غلط کرده است که به ملت ايران سوءظن دارد.
حضرت آيت الله خامنه اي افزودند: البته اگر اجتهاد افراد بر اساس شيوه هاي رايج و صحيح حوزه ها به فتاوي متفاوت منجر شد هيچ ايرادي ندارد بلکه موجب بالندگي و پيشرفت حوزه ها خواهد بود.
رهبر انقلاب اسلامي حوزه هاي علميه را به حضور فعال در عرصه هاي جهاني فلسفي، فقهي و کلامي توصيه کردند و افزودند: حوزه بايد با توجه به نظريات مکاتب گوناگون در مسائل مختلف براي همه مسائل و نيازهاي مطرح در جهان پاسخهاي مستدل، قوي و قانع کننده ارائه کنند.
ايشان وجود وسائل ارتباطاتي پيشرفته را فرصتي براي انتشار سريع پاسخهاي حوزه هاي علميه به نيازهاي داخلي و جهاني دانستند و خاطرنشان کردند: تبيين «معرفت شناسي» و «تفکر سياسي و اقتصادي» اسلام، تشريح مفاهيم فقهي و حقوقي و بيان دقيق و علمي نظام اخلاقي و تربيتي اسلام از جمله مسائلي است که حوزه ها مي توانند در سطح جهاني به آنها بپردازند.
رهبر انقلاب اسلامي در ادامه بحث ضرورت تحول در حوزه ها حرکت نو به نوي اجتهادي را اساس اين تحول خواندند و افزودند: تحول و دگرگوني امري اجتناب ناپذير است و مراجع، بزرگان و انديشمندان حوزه بايد آن را برنامه ريزي و هدايت و مديريت کنند.
ايشان به عنوان مصداقي ديگر از برداشتهاي انحرافي از مفهوم تحول به رها کردن شيوه هاي سنتي بسيار کارآمد حوزه در بحث تعليم و تعلم اشاره کردند و افزودند: اين شيوه هاي سنتي به تدريج مورد توجه جهان نيز قرار گرفته است و اگر کساني به عنوان تحول به دنبال تضعيف اين شيوه ها باشند اين حرکت قطعاً ارتجاعي و نتايج آن غيرقابل قبول است.
شيوه انتخاب آزادانه استاد – اشکال گرفتن به استاد – فکر کردن، مطالعه و پرهيز از حفظ صرف مطالب – مباحثه – احترام به استاد – و رعايت حقوق متقابل استاد و شاگرد از جمله روشهاي صحيح و سنتي رايج در نظام تعليم و تعلم حوزه ها است که رهبر انقلاب اسلامي براي ايجاد تحول در حوزه ها بر تقويت آنها تأکيد کردند.
حضرت آيت الله خامنه اي انطباق تلاشها و فعاليتهاي علمي حوزه ها با نيازهاي مردم و جامعه را از ديگر ضروريات تحول مثبت در حوزه ها دانستند و افزودند: در روند تحول در حوزه ها بايد نظام «رفتاري و اخلاقي» نيز مورد توجه قرار گيرد.
رهبر انقلاب اسلامي تکريم مراجع معظم تقليد را از نکات مثبت نظام رفتاري حوزه برشمردند و افزودند: مراجع غالباً قله هاي علمي حوزه ها هستند و هيچ کسي به راحتي به اين موقعيت دست نمي يابد بنابراين مراجع جليل القدر بايد همواره مورد تکريم و احترام همگاني حوزويون باشند.
حضرت آيت الله خامنه اي تهذيب نفس را از پايه هاي اساسي استمرار تحول مثبت در حوزه ها خواندند و افزودند:در نظام رفتاري و اخلاقي حوزه ها بايد گرايشها و احساسات انقلابي نيز مورد توجه کامل باشد چرا که دشمنان و دنباله روهاي آنان مي خواهند با شکسته شدن فضاي انقلابي، اهداف شوم خود را دنبال کنند.
ايشان در همين زمينه خاطرنشان کردند: مخالفت فلان فرد با گرايشها و احساسات انقلابي مسئله اي نيست بلکه مسئله اين است که دشمن تلاش مي کند با تکيه بر اين مخالفتها فضاسازي کند و حوزه ها بايد به اين مسئله توجه کامل کنند.
ايشان منزوي کردن روحانيون انقلابي و بسيجي، «تحقير شهادت و شهيدان» و زيرسئوال بردن دفاع مقدس ملت ايران را از جمله روشهاي مخالفان اسلام براي تضعيف فضاي انقلابي در حوزه ها برشمردند و بزرگان حوزه را به حساسيت و مراقبت کامل در اين باب توصيه کردند.
رهبر انقلاب اسلامي جوانان و طلاب پرشور و انقلابي حوزه ها را اميدهاي آينده کشور خواندند اما به آنان نيز توصيه کردند: مراقب هرگونه زياده روي باشند و به دور از افراط و تفريط به گونه اي عمل کنند که کسي نتواند تهمت افراطي گري به آنها بزند.
ايشان افزودند: هر فرد انقلابي ضمن حفظ شور و احساسات خود بايد بصير و هوشيار پيچيدگيهاي زمانه را درک کند و با پايداري در برابر فشارها و مشکلات همواره رفتاري منطقي و عقلي داشته باشد.
ايشان پرهيز از زدن تهمت افراطي گري به نيروهاي انقلابي را نيز ضروري دانستند و خاطرنشان کردند: اين تهمت انحرافي است که دشمن مستقيم و غيرمستقيم آن را دنبال مي کند.
رهبر انقلاب اسلامي در پايان بحث شان درباره ضرورت تحول در حوزه ها، به لزوم مديريت اين تحولات پرداختند و افزودند: تحولِ پيچيده، گسترده و همه جانبه در حوزه ها، بدون يک مديريت قوي و صحيح امکانپذير نيست و گروهي که مورد تأييد مراجع و بزرگان و صاحبنظران حوزه است بايد اين مديريت را به عهده داشته باشد.
حضرت آيت الله خامنه اي همچنين با تأکيد بر اهميت درس و رشته فلسفه حوزه ها را به توجه بيشتر به علوم عقلي و فلسفه و کلام و نيز رشته تفسير توصيه مؤکد کردند.
حضرت آيت الله خامنه اي در پايان سخنانشان در اجتماع بسيار عظيم اساتيد، فضلا و طلاب حوزه عليمه قم، حضور هزاران طلبه خواهر را پديده اي عظيم و مبارک دانستند و افزودند: تربيت عالمان، پژوهشگران، فقيهان و فيلسوفان در حوزه هاي علميه خواهران و حضور اين انديشمندان در عرصه هاي جهاني مي توانند همچون حضور دانشمندان دانشگاهي، براي انقلاب و ايران مايه آبروي بيشتر جهاني باشد.