* 24  خرداد
در گذر تاریخ

*  تقاضای خلع «محمد علی شاه» از سلطنت از سوی انجمن‏های ایالتی کشور (1287 ش)
اشاره:
در اوایل روز چهاردهم خرداد 1287ش، عده‏ای سرباز در خیابان‏ها به تهاجم و کتک و غارت مردم پرداختند.
چاین وضعیت، مردم را چنان هراسان ساخت که هر کس به گوشه‏ای فرار کرد و پناهی جُست. به علت قطع سیم‏های تلگراف، این خبر تا چند روز به شهرهای دیگر نرسید، اما هنگامی که مردم دیگر شهرها نیز آگاه شدند، شورش کردند و انجمن ایالتی و ولایتی آذربایجان، تلگرافی به انجمن‏های شیراز، خراسان، اصفهان و کرمان فرستاد که خواهان حرکت انقلابی مردم به منظور خلع محمد علی شاه از سلطنت است.
 در پی آن، از شهرهای اصفهان، همدان، شیراز، رشت، کرمان، استرآباد، زنجان و دیگر شهرها، تلگراف‏های زیادی رسید که گویای حمایت مردم از این
 آرمان بود.

* حاج میرزا عبدالغفار نجم الدوله که از اجله علماء ریاضی و در فنون و شعب این علم از قدیم و جدید و نجوم...(1287ش)
اشاره:
حاج میرزا عبدالغفار نجم الدوله که از اجله علماء ریاضی و در فنون و شعب این علم از قدیم و جدید و نجوم و بسیاری از علوم دیگر از نوادر اعصار و نوابغ روزگار بود در تهران درگذشت و در صفائیه شهر ری مدفون گردید.
 کار تهیه تقویم او به نوه دختریش میرزا ابوالقاسم خان نجم الملک سپرده شد.

* ورود مجاهدان مشروطه خواه به تهران و پایان استبداد صغیر (1288 ش)
اشاره:
با ورود مجاهدان گیلان از قزوین و مجاهدان بختیاری از راه اصفهان و فتح شهر تهران در بیست و چهارم خرداد 1288ش، محمد علی شاه قاجار پس از یک دوره سلطنت کوتاه، ولی بسیار پرکشمکش، از اریکه قدرت سقوط کرد و دوران استبداد صغیر پایان گرفت.
وی که با اتکاء به قدرت روس‏ها در بابر خواست مردم کشور سخت مقاومت کرده بود، پس از آگاهی از ورود مجاهدان به پایتخت و ناامیدی از حمایت واقعی روس‏ها، سراسیمه با کالسکه به سفارت روسیه پناهنده شد و بدین ترتیب، فصل نوینی در تاریخ ایران
 آغاز شد.
 فاتحان تهران، سپس در جلسه‏ای محمدعلی‏شاه را از سلطنت عزل، و پسرش احمدشاه را به این مقام نشاندند. فتح تهران و خلع محمدعلی شاه قاجار از سلطنت، پایانی بر استبداد صغیر و آغازی بر شکل‏گیری دومین دوره مجلس شورای ملی بود.

* در اطراف اردبیل و اهر بین قوای نظامی و قوای شاهسون جنگ درگرفت (1301ش)

* مشیرالدوله وزیران کابینه
 را به شرح زیر معرفی کرد:
 ( 1302ش)
اشاره:
مصدق السلطنه وزیر خارجه، سردار سپه وزیر جنگ، حکیم الملک وزیر عدلیه، ذکاء الملک وزیر مالیه، حکیم الدوله وزیر معارف، فهیم الدوله وزیر پست و تلگراف، اعتلاء السلطنه کفیل وزارت داخله.

*  رحلت عالم مجاهد
 آیت اللّه «غلامحسین تبریزی عبدخدائی» (1359 ش)
اشاره:
آیت‏اللّه شیخ غلامحسین تبریزی، در حدود سال 1264 ش (1303 ق) در تبریز به دنیا آمد و در همان شهر مقدمات علوم دینی را فرا گرفت.
 وی سپس راهی نجف اشرف گردید و در محضر علامه سید محمدکاظم یزدی، مدارج ترقی را پیمود.
آیت‏اللّه عبد خدائی بعدها مجله مذهبی «تذکرات دیانتی» را در تبریز به هنگام حکومت استبدادی رضاخان منتشر کرد و به دلیل مبارزات ضدرضاخانی ماه‏ها در اختفاء به سر برد.
وی از سال 1310 ش مقیم مشهد گردید و از سال 1320 ش تا اواخر عمر در جوار مرقد امام هشتم(ع) اقامه نماز جماعت می‏نمود. از آثار چاپ شده ایشان، دروس دینیه بر تفسیر قرآن قابل ذکر است. این عالم مبارز سرانجام در 24 خرداد 1359 برابر با اول شعبان 1400 ق در سن 97 دار فانی را وداع گفت.

*  نامه 120 تن از نمایندگان مجلس برای بررسی طرح عدم کفایت سیاسی بنی‏ صدر
 (1360 ش)
اشاره:
پس از آن که مقاومت مردمی علیه تهاجم قوای متجاوز بعث در جبهه‏های جنگ به علت عدم پشتیبانی لازم از جانب بنی صدر به عنوان فرماندهی کل قوا، به فرسایش گرائید و اختلافات داخلی بین رئیس جمهور با مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه و دیگر نهادهای انقلابی به اوج رسید، همچنین نصایح
 امام خمینی(ره) نیز برای تفاهم و رفع اختلافات به جایی نرسید، در جلسه 24 خرداد 1360، نامه یکصد و بیست تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرائت شد که در آن تقاضای رسیدگی به صلاحیت سیاسی بنی صدر را داشته و خواستار طرح آن با قیدِ دو فوریت شدند.
در این میان، هواداران بنی صدر در مجلس، سعی می‏کردند با مخالفت با این طرح و نیز کارشکنی در رسمیت یافتن جلسات مجلس و خروج از صحن علنی، بنی صدر را همچنان در رأس قدرت نگاه دارند.
 اما نمایندگان انقلابی مجلس، با تصویب این طرح در 31 خرداد 1360، عملاً این عنصر خائن را به مرحله خلع قدرت رساندند.
 پس از تصویب عدم کفایت سیاسی بنی صدر در مجلس شورای اسلامی، حضرت امام نیز بر همین مبنا، وی را از ریاست جمهوری اسلامی ایران عزل نمودند.
 با عزل بنی صدر، هر چند یکی از ریشه‏های اصلی کارشکنی‏ها و اختلافات موجود از بن کنده شد، ولی از این به بعد، دوران چند ماهه فعالیت‏های خرابکارانه ضد نظام و درگیری‏های مسلحانه و خونین روی داد که به شهادت عالی‏ترین مسئولان نظام تا مردم کوچه و بازار منجر شد.اما ملت مسلمان ایران تحت رهبری‏های پیامبر گونه حضرت امام و با عنایات حق تعالی و
امام عصر(عج) از این دوران پر اغتشاش گذشت و اهداف اسلامی و انقلابی خود را در پیش گرفت.

*  وزیر امور خارجه خلق چین در رأس یک هیئت سی نفری وارد تهران شد(1352ش)

* هلند 8 ناو جنگی به ایران فروخت(1357ش)

*   تظاهراتی در بابلسر با شرکت جمعی حدود80نفر از مقابل مسجد جامع این شهر برپا شد.(1357ش)
اشاره:
تظاهرکنندگان ضمن سردادن شعارهای «اللّه اکبر، درود بر خمینی، مرگ بر شاه خائن، مردم ما را یاری کنید» با مشاهده ماموران متواری و در نهایت25نفر دستگیر شدند(ساواک در گزارش دیگری آمار دستگیرشدگان را 12نفر اعلام کرده است).

* 7 رمضان
 در گذر تاریخ

* وفات حضرت «ابوطالب» عمو و حامی بزرگ پیامبراکرم در مکّه بنا به روایتی(10 بعثت)
اشاره:
پس از وفات عبدالمطلب جد بزرگوار پیامبر اکرم(ص) ابوطالب سرپرستی آن حضرت را به عهده گرفت و در تمام مراحل، همراه برادرزاده‏ی خود بود. ابوطالب پس از بعثت پیامبر نیز از یاری
حضرت محمد(ص) دست برنداشت و در مقابل مشرکان قریش می‏ایستاد. با رحلت ابوطالب، مشرکان، آزار و اذیت بیشتری به پیامبر اسلام وارد کرده و آن حضرت را تحت فشار زیادتری قرار دادند. مسئله‏ی ایمان و اسلام ابوطالب از دیر زمان میان شیعه و اهل سنت مورد اختلاف بوده است.
 این مسئله کم کم به صورت حادی در آمده، صورت کلامی، عقیدتی و سیاسی به خود گرفت. علمای شیعه با تکیه به روایات امامان و نیز اشعاری که از ابوطالب به جای مانده، حکم به مسلمان بودن او داده‏اند و در این‏باره رساله‏ها نگاشته‏اند که یکی از آن‏ها، کتابِ ایمان ابیطالب اثر شیخ مفید       می‏باشد.

*تحمیل ولایتعهدی به حضرت امام رضا(ع) توسط مأمون عباسی(201 ق)
اشاره:
دشمنی خاندان اُمَوی و عباسی با اهل‏بیت از دیرباز وجود داشت. هر کدام از این خاندان جور به نوبه‏ی خود آزار و اذیت فراوانی به اهل بیت و آل علی(ع) روا داشتند و حتی از به شهادت رساندن امام معصوم ابا نمی‏کردند. وقتی مأمون بر مسند قدرت نشست، از نفوذ امام رضا(ع) در میان مردم آگاه بود و چون می‏خواست هم امام را تحت نظر داشته باشد و هم خود را فردی دوستدار اهل بیت نشان دهد تا اقبال عمومی را به خود جلب کند، دستور داد تا امام رضا(ع) را از مدینه به خراسان آوردند و با اصرار فراوان ولایتعهدی خود را به امام، واگذار کرد.
سرانجام روز دوشنبه هفتم ماه رمضان سال 201 ق، منشور ولایتعهدی به خط مأمون نگاشته شد و در پشت همان ورقه،
 حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) نیز با ذکر مقدمه‏ای پر از اشاره و ایماء، قبولی خود را اعلام فرمود؛ ولی یادآوری کرد که این امر به انجام نمی‏رسد. آن‏گاه در کنار همان مکتوب، بزرگان و فرماندهان کشوری و لشکری، این عهدنامه را گواهی نمودند.
 از این پس به امام، الرضا من
 آل محمد(ص) می‏گفتند یعنی کسی که از آل محمد به وی (مامون) راضی شده است. مأمون دختر خود، ام‏حبیب را به ازدواج آن حضرت درآورد و شعار عباسیان راکه لباس سیاه بود، تبدیل به شعار علویان و لباس سبز نمود. بررسی اوضاع و شرائط سیاسی زمان مأمون نشان می‏دهد که وی با یک سلسله دشواری‏ها و مشکلات سیاسی روبرو شده بود و برای رهائی از این بن‏بست‏ها تلاش می‏کرد.
 او سرانجام به منظور حل این مشکلات، یک سیاست چند بعدی در پیش گرفت که همان طرح ولیعهدی
 امام رضا(ع) بود.
* تولد «ابن زُهره»
فقیه و متکلم نامدار مسلمان
(511 ق)
اشاره:
عِزُّالدین ابوالمکارم حمزة بن علی بن زُهرة الحسینی الحَلَبی معروف به ابن زهره، فقیه و متکلم و از دانشمندان مشهور مسلمان، در حلب از شهرهای سوریه به دنیا آمد.
 او پس از تکمیل تحصیلاتش در حلب و نجف، به مراتب عالی علمی دست یافت. ابن زهره در فقه، اصول، کلام و ادبیات عرب، مهارت و دانش بسیار اندوخت و دانشمندان مشهوری تربیت کرد. نزدیک به بیست کتاب، رساله و نامه به او نسبَت داده‏اند.
تنوع موضوعات این آثار، نشان دهنده‏ی وُسعَتِ دامنه‏ی دانشِ اوست. مسألةٌ فی نَفیِ الرُّؤیَة، نقضِ شُبهَةُ الفلاسَفه و نیز قَبَسُ الانوار از جمله‏ی تألیفات این عالم بزرگ مسلمان است. ابن‏زهره در سال 585 ق در 74 سالگی چشم از جهان فرو بست.

* تولد «صفائی ترمذی»
 مورخ و شاعر قرن دهم هجری
(944 ق)
اشاره:
سیدنظام الدین محمد معصوم صفایى ترمذی متخلص به نامی، مورخ و شاعر، در هندوستان به دنیا آمد. اجداد وی از مسلمانان ترمذ بودندو در قندهار افغانستان می‏زیستند، اما چون پدرش به هند مهاجرت کرد، وی نیز پس از اتمام تحصیلاتش در قندهار، به گجرات هند رفت و به مناصب
 دیوانی پرداخت.
 «نامی» از دانشمندان پرکارِ زمان خود بود و آثار ارزشمندی چون طِبِّ نامی را به رشته‏ی تحریر درآورد. وی در 1019 ق در 75
سالگی درگذشت.

* 13 ژوئن  
در گذر تاریخ

*  تأسیس سازمان «شین فین» به عنوان شاخه سیاسی ارتش جمهوری خواه ایرلند (1906م)

*  آغاز نخستین جنبش سراسری و بزرگ
فلسطینی ‏ها علیه
 صهیونیست‏ ها (1921م)
 
*  پرتاب اولین موشک زمین به زمین توسط آلمان نازی علیه انگلستان (1944م)

*  مرگ «الکساندر کِرْنِسکی» سیاست‏مدار برجسته روسی (1970م)