امام(عج) در توقیع معروف خود به شیخ مفید (ره) مى‌نویسد: «اگر شیعیان ما که خداوند بر انجام طاعت موفقشان بدارد، در وفا کردن به عهد ما همدل بودند مبارکی ملاقات ما از آن ها به تأخیر نمی افتاد.»

به گزارش خبرنگار مهر، برای تحقق ظهور به عنوان حکومت عدل جهانی، طبق راوایات وارده از اهل بیت علیهم السلام چهار شرط لازم است:

١. وجود رهبر جهانى

٢. برنامه و استراتژى حركت و حكومت

٣. ياوران

۴. پذيرش جهانی(۱)

۱. وجود رهبر جهانى

رهبر انقلاب عظیم انقلاب امام مهدی (عج)، بزرگ مردی از دودمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و سلسله نورانی امامت است که در دامان ولایت پرورش یافته و وارث علوم انبیا و آگاه به قرآن و معارف دین است. پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی فرمود:
«مهدی این امت از ما است، کسی که زمین را از قسط و عدل پر می‌کند همان‌گونه که از جور و ظلم پر شده است.»(۲)

٢. برنامه و استراتژى حركت و حكومت؛

برنامه آن حضرت بر اساس روایات، پس از دعوت به راستی، حرکت مسلحانه تا نابودی کامل شرک و کفر و فساد است. به عبارت دقیق‌تر، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هنگام ظهور، ابتدا مردم را دعوت به دین حق و امامت خویش می‌کند و اگر کسی مخالفت کرد و خواست به راه شرک و کفر و تباهی ادامه دهد، حضرت با وی مقابله می‌کند. این روش بر گرفته از قرآن است.
برنامه حضرت در بخش دوم نیز بر اساس عمل به کتاب خدا و سنت پیامبر است. قانونی که از طرف خالق و پروردگار انسان فرستاده شده و تضمین‌کننده سعادت دنیایی و آخرتی او است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی فرمود:
«سیره و سنت او، سنت من است. مردم را بر دین و آیین من به پا خواهد داشت و آنان را به کتاب پروردگارم دعوت می‌کند.»(۳)

۳. ياوران

از شرايط و زمينه‌هاى حكومت كه نياز به تحقق دارد،وجود ياوران لايق است. براى تحقق حكومت عدل جهانى،ياوران حضرت،از نظر كمى(تعداد)و كيفى(اوصاف و ويژگى‌ها)،بايد به گونه‌اى باشند كه بتوانند حاكميت دنياى بزرگ حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف را عهده‌دار شوند. از نظر كمى(تعداد)،چنان‌كه در بعضى از روايات آمده،تعداد ياوران حضرت ٣١٣ تن هستند كه مقصود هسته مركزى ياوران است.در روايات ديگر به حلقه‌هاى بيشترى از ياوران حضرت اشاره شده كه گرد هم خواهند آمد.(۴)

در حدیثی از مفضل بن عمر نقل شده است که حضرت صادق علیه السّلام فرمود: «وقتی از طرف خداوند به امام(عج) اذن ظهور داده شد ،خدا را به اسم عبری‌اش می‌خواند. آن گاه برایش سیصد و سیزده صحابی برگزیده می‌شود که هم چون ابرهای پراکنده پاییزی‌اند. آنها فرماندهان و پرچم داران سپاه حضرت می باشند. برخی از ایشان شبی از بستر خود جدا می‌شوند و صبحگاهان در مکه خواهند بود و بعضی دیگر در روز روشن در میان ابرها سیر می‌کنند و اسم آنها و پدرشان و مشخصات ظاهری آنها معلوم است.( ۵)

در حدیث دیگری از قول آن حضرت  که شیخ صدوق به سند خود از ابو بصیر آورده است ،مردی کوفی از امام صادق علیه السّلام پرسید: «چند نفر با قائم قیام خواهند کرد؟ چه برخی می‌گویند شمار آنها به تعداد جنگجویان بدر است. یعنی سیصد و سیزده نفر.» حضرت فرمود: او جز با گروه نیرومندان (اولوا القوه) قیام نخواهد کرد و آنها کمتر از ده هزار نفر نیستند.( ۶)

از نظركيفى(اوصاف و ويژگى‌ها)،ویژگی کلی یاران امام (عج) به این صورت است:

«یاران مهدی (عج) ، مرزبان دین خدایند و حافظان حدود او. در اجرای فرمانهای حق ، سخت و پی گیر و استوارند و در انجام دستورها و وظیفه ها، دستخوش احساسات و دوستیهای بی مورد واقع نمی شوند. قدرت و حشمت آنان را مغرور نمی کند و سنگدلی دشمنان ، ایشان را به افراط نمی کشاند. جنگهای مهیب و دشواریهایی نبرد، آنان را در عبادت سهل انگار نمی کند و تهی دستی ایشان را به مال اندوزی و تجاوز وا نمی دارد. نخستین شرط بیعت امام با یاران ، حافظت حدود خدا است.»(۷)
  «از ویژگیهای بارز همراهان مهدی(عج) ، ایثار و مواسات است . وحدت مقصد و اخلاص نیت ، دلهایشان را با هم پیوند داده و یار و غمخوار یکدیگرند. آنان برای یکدیگر خود را به رنج افکنند و در بهره گیری از زیباییهای زندگی ، دیگران را بر خود پیش دارند و باید چنین باشند. پیروزی پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم در گرو یاران ایثارگر و فداکار بود و همه قیامهای اصلاحگرانه تاریخ اسلام از چشمه مواسات بهره گرفت. از آن سو، از عوامل خانه نشین شدن امامان ، اندک بودن یاران موافق و فداکار بوده است.»(۸)

۴- پذيرش مردم

یکی دیگر از شرایط یک انقلاب و تحقق آن، پذیرش مردمی است. باید مردم رهبر انقلاب و برنامه‌های او را واقعاً پذیرا باشند. در غیر این صورت، حرکت انقلاب به سرانجام مطلوب نخواهد رسید.
انقلاب امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز این شرط را لازم دارد. مردم باید به حدی از رشد و آگاهی رسیده باشند که پذیرای حرکت اصلاحی و قیام بزرگ منجی عالم بشریت باشند، تا هنگام قیام، او را پذیرفته و برای تحقق اهداف و برنامه‌های او همکاری کنند. (۹)

زيرا سنت الهى بر اين است كه در صورت آمادگى بندگان،لطف و عنايت خود را از آنان دريغ نكند.ضمن اين‌كه هيچ‌گاه اين امر اجبارى نيز نخواهد بود؛بلكه وعده‌هاى الهى در صورت انتخاب و اختيار مردم تحقق خواهد يافت. چنانکه در آیه ۱۱سوره رعد می فرماید:

«ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیّروا ما بأنفسهم»؛ خداوند، سرنوشت قومی را تغییر نمی دهد، مگر آن که آنان، آنچه را در خودشان است، تغییر دهند.

«در منابع دينى به منظور ايجاد چنين آمادگى و گسترش آن،ائمه عليهم السّلام به جامعه شيعى توصيه كرده‌اند كه در عصر غيبت،همواره حالت انتظار و آمادگى براى ظهور و يارى آن حضرت را داشته باشند و زمينه‌هاى دعوت و استقبال از ايشان را در جامعه پديد آورند.به همين جهت در فرهنگ شيعى،عصر غيبت را«عصر انتظار»به حساب مى‌آورند.(۱۰)

امام سجاد عليه السّلام مى‌فرمايد:« مردمى كه در زمان غيبت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف به سر مى‌برند و معتقد به امامت وى هستند و خود را آماده ظهور او كرده‌اند،بهتر و شايسته‌تر از مردم هر زمان ديگرند.»(۱۱)

«اين برترى و فضيلت با توجه به شرايط خاص زمانى عصر غيبت است كه وظايف ويژه‌اى را بر عهده شيعيان مى‌گذارد،زيرا در چنين موقعيتى،ثبات قدم در راه آن حضرت و دفاع از مكتب تشيع كارى دشوار است.رسالت مهم شيعه در اين دوران اولا:معرفت صحيح به آن حضرت و ترويج آن و ثانيا:عمل به وظايف و تكاليف فردى و اجتماعى و دورى از گناه و آلودگى به فساد است،زيرا هم‌چنان‌كه عمل به احكام دينى و اجراى امر به معروف و نهى از منكر در اصلاح جامعه و زمينه‌سازى براى ظهور حضرت موثر است،گناه و آلودگى به فسادهاى اخلاقى،سياسى و اجتماعى نيز ظهور حضرت را به تأخير انداخته،محروميت جامعه از ايشان را بيشتر مى‌كند.»(۱۲)

امام (عج) در توقیع معروف خود به شیخ مفید (ره) مى‌نویسد:

«اگر شیعیان ما که خداوند بر انجام طاعت موفقشان بدارد، در وفا کردن به عهد ما همدل بودند مبارکی ملاقات ما از آن ها به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدار همراه با معرفت ما به سوی آن ها می شتافت. پس ما را از آن ها پوشیده نمی دارد مگر همان چیزها یی که از آن ها به ما می رسد و ما دوست نداریم و از آن ها انتظار نداریم.»(۱۳)

هرچند« ظهور تنها و تنها با اراده الهی رقم می خورد ، اما خداوند ممکن است متناسب با اعمال اختیاری بندگان، در زمان ظهور امام عصر علیه السّلام تعجیل یا تأخیر نماید. »(۱۴)

منابع:

۱-مهدویت،پرسش ها و پاسخ ها ،ص۱۶۷

۲- آفتاب مهر،۱۵۷

۳- همان،۱۵۸

۴-مهدویت،پرسش ها و پاسخ ها ص۱۶۸

۵-ترجمه تاریخ مابعداز ظهور ص۲۳۸به نقل از غیبت نعمانی ص۱۶۹

۶-همان ص۲۳۱ به نقل از کمال الدین شیخ صدوق(نسخه خطی)

۷-چشم به راه مهدی(عج)ص۳۸۳

۸- همان ص۳۸۱

۹- آفتاب مهر،۱۵۸

۱۰-مهدویت،پرسش ها و پاسخ ها ص۱۷۵

۱۱-بحارالانوارج۵۲ ص۱۲۲

۱۲- مهدویت،پرسش ها و پاسخ ها ص۱۷۶

۱۳- الزام النّاصب،ص ١٣۶؛يوم الخلاص،ص ١۶١

۱۴- بنی ‌هاشمی، محمد - راز پنهانی و رمز پیدایی،۳۷۶