سينماهاي استان آذربايجان شرقي به ويژه شهر تبريز به دليل فرسوده بودن ساختمان سينماهاي موجود استان در آستانه تعطيلي قرار دارند.
به گزارش خبرگزاري فارس از تبريز، نخستين سينماي عمومي ايران، به نام سينما سولي (خورشيد) در سال ۱۲۷۹ در سالن نسبتا بزرگي در طبقه دوم آموزشگاه كاتوليك فرانسوي در جنب كليساي كاتوليكها توسط آنان در تبريز تأسيس شد. تاسيس نخستين سالن سينماي عمومي تهران توسط ميرزا ابراهيم خان صحاف باشي در سال ۱۲۸۴ به چهار سال بعد مربوط است.
همه بر اين اذعان دارند كه ورود نخستين دستـگاه سيـنـماتـوگراف به ايران در سال 1279 هـجري خـورشيـدي توسط مظـفرالدين شاه سر آغـازي براي سيـنـماي ايران به حساب ميآيد، هـر چـند ساخـت نخستين سالن سـيـنماي عـمومي تا سال 1291 اتـفاق نـيـفـتاد. تا سال 1308 هـيچ فـيلم ايراني ساخته نـشد و اندك سيـنـماهاي تاسيـس شده به نمايش فـيلمهاي غـربي كه در مواردي زيـرنويـس فارسي داشتـند ميپرداخـتـند. نخستين فيلم بلند سينمايي ايران به نام «آبي و رابي» در سال 1308 توسط آوانس اوگانـيانس، با فـيلمبرداري خانبابا معـتـضدي ساخته شد.
در سال 1311 شمسي نخستين فـيلم ناطـق ايراني به نام «دخـتر لر» توسط «عـبدالحـسين سـپـنـتا» در بمبئي ساخـته شد. استـقـبالي كه از اين فـيلم شد، مقـدمات ساخت چـند فـيلم ايراني ديگر را فراهـم كرد. تغـيـير جو سياسي كشور در سالهاي 1315 تا 1327و اعـمال سانسور شديد و مواجهـه با جـنگ جهـاني دوم فعـاليـت سيـنماي نوپاي ايران را با ركود مواجـه ساخت. هـر چـند نـبايد از نظـر دور داشت كه تا اين دوره هـنوز سـيـنما در ايران جـنبه عـمومي نـيافـته بود و استـفاده از معـدود سيـنماهاي موجود در تهـران و شهـرهاي بزرگ، تـقريـبا مخـتص اشراف و اقشار خاصي از جامعـه بود.
از طرف ديگر در بـين سازندگان فـيلم نـيز خط فكري خاصي وجود نـداشت و به جز سپـنـتا كه به دليل ويـژگيهاي فرهنگي وي عـناصر ادبـيات كهـن ايران در ساخـتههاي وي به چـشم ميخورد، در بـقـيه موارد فـيلمهاي ساخـته شده عـمدتا اقـتـباسي ناشيانه از فيلمهاي خارجي بود.
در سالهاي بعـد از 1322 فعـاليتهاي فـيلمسازي به دلـيل تاسيس چـند شركت سـينمايي توسط تعـدادي سرمايهگذار و هـمچـنـين عـموميتر شدن سيـنما در بـين مردم، گسترش يافت. اما از آن جايي كه در اين گسترش توجه به درآمد و سود حاصل از سرمايهگذاري از يك طرف و وضعـيت سياسي جامعـه از بعـد از كودتاي 28 مرداد و تهديد آزاديهـا، يعـني مهـمترين عـنصر توسعـه فرهنگي، سيـنماي ايران عـمدتا با محصولاتي عـوام پسنـد و بيمحتوا مواجه شد و اين عـناصر جزو سنت رايج فـيلمسازي در اين دوره شد.
در سالهاي بعـد با فعـاليت فيـلمسازاني چـون، هـوشنگ كاووسي، فرخ غـفاري، ابراهـيم گـلستان، مسعـود كـيميايي، داريوش مهـرجويي، فريـدون رهـنما و عـلي حاتمي و... جريان فرهنگي تازهاي در فـيلمسازي ايران آغـاز شد، كه تا حدودي جدا از سنت رايج عـوام پسندانه در ايران اقدام ميكرد.
هـمچنـين تاسيس كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان در سال 1348 هـجري شمسي فرصت مناسبـي براي شكلگيري سيـنماي فرهـنگي در ايران شد.
همكاري يونسكو با اين كانون به عـنوان توزيع كننده فـيلمهاي كودكان در ايران با اعـزام نورالدين زرينكلك به بلژيك عـملي شد و تاثير مهـمي بر ارتـقاي سطح فرهـنگي كانون گذاشت. جريان فرهـنگي شكل گرفته از سوي سيـنماگران نامـبرده همراه با ايجاد كانون پرورش فكري و هـمچـنـين كاهـش استـقبال عـمومي از عـناصر سرگرم كنندهاي چون خشونت و موارد ابتذال جاهل مسلكي در بـين اقشار جوان و به ويژه قشر تحـصيـل كرده كشور عـواملي بودند دست در دست هم جريان نو و سازندهاي را در سيـنماي ايران در سالهاي 50 تا 57 به وجود آوردند.
بهـرام بـيضايي، عـباس كيارستمي، خسرو سيـنايي، كامران شيردل، داريوش مهـرجويي، ناصر تـقـوايي، عـلي حاتمي، امير نادري و ... از افرادي بودند كه با بهـانههاي غـيرمادي نـقـش اساسي در اين جريان داشتـند و مقـدماتي را فراهـم كردند تا سيـنماي ايران گامهاي افـتخار آفريني را در سالهـاي بعـد بر دارد.
بعـد از انـقلاب يعني در سالهاي 1357 تا 1362 به دليـل نـبودن ضوابط تدوين شده فـيلمسازي، سيـنماي ايران تـقريـبا در وضعـيـتي نابساماني بسر ميبرد. پس از سال 1362 با تدوين ضوابط فـيلمسازي كه با توجه به شرايط پس از انـقـلاب تـنـظيم شده بود، عـناصري چون خشونت را اجبارا از سيـنماي ايران خارج ساخت و از طرف ديگر به دليل مصادره بسياري از سيـنماها و شركتهاي توليد فـيلم و اعـمال نظارت دولتي بر آنها به طور غـيرمستـقـيم نـقـش عـامل سودآوري در سيـنما كمرنگتر شد. اين عـوامل همراه با تكامل كيفي فـيلمسازان دهـه 50 چون كيارستمي، بـيضايي، مهـرجويي و... تاثـير مثـبتي بر روند فـيلمسازي در ايران گذاشت كه با توجه به محـدوديتها، محـصولات بديعي را آفريـدند و تحـسيـن منـتـقـدان جهـاني را به هـمراه داشت.
در اين دوره فـيلمسازان جواني با تمايلات مخـتـلف پا به عـرصه فـيـلمسازي گذاشتـند و به مرور با مطالعـه و پـشتكار توانـستـند به صورتي هـنرمندانه عـناصر اين هـنر را به كار بگيرند، نـقـش موثري در اين تحـول ايـفا كردند.
* تعطيلي سينماهاي
تا چند دهه پيش رسانه جذاب و وارداتي سينما، محبوبترين و پرطرفدارترين سرگرمي مردم ما محسوب ميشد؛ بسياري از مردم در عين حال كه هنوز سينما جايگاه فرهنگي و سالم امروزي را هم در ميانشان نداشت، به آن، به عنوان يك نياز مهم و دست كم به عنوان سرگرمي زندگي شان نگاه ميكردند. انبوه فيلمهاي بيكيفيت و كمديهاي فارسي كم ارزش در سينماهاي كشور به روي پرده ميرفتند و هر روز بر تعداد مخاطبان آنها هم افزوده ميشد. هرچه بود سينماي پر از مشكل و دشواري سالهاي گذشته يك صنعت پررونق و پرطرفدار بود.
تا همين يك دهه اخير هم سينماي ايران هنوز مخاطبان قابل توجهي داشت. به راحتي ميتوانيم صفهاي طولاني جلو در سينما را در طول سال به خاطر بياوريم و از اين واضحتر آنكه در سالهاي نزديك گذشته دست كم نشانهاي از صف اشتياق مردم در روزهاي برگزاري جشنواره فيلم فجر در پيشاني ذهنهايمان داريم.
اما اين روزها اصلا از صف و اشتياق كه خبري نيست، هيچ! به اصطلاح خودماني پشه هم جلوي در سينماها پر نميزند. حالا حتي از دانشآموزان دبيرستاني و سربازهاي خسته هم اثري در سينماها ديده نميشود. سينماهاي كشور خالي از تماشاگران، فيلمهايشان را روي پرده به نمايش ميگذارند و تازه وضعيت شهرستانها به نسبت تهران از اين هم اسفبارتر و تلختر است.
* هر 5 سال يك بار حضور در سينما
گزارشي كه ارگان مطبوعاتي اتحاديه اروپا از وضعيت سينما در كشورهاي گوناگون منتشر كرده، نشان ميدهد كه سينما در ايران از هر نظر در بحران قرار دارد. هرچند اين گزارشهاي از راه دور را نميتوان معيار و الگوي درستي بر وضعيت سينماي كشور قرار داد، اما واقعيت اين است كه رنگ رخسار سالنها در خيابانهاي هر شهر ايران خبر از سر درون سينمايمان ميدهد.
سينما رسانهاي مدرن است و استفاده از آن به نحوي شاخص پيشرفت فرهنگ در يك كشور است.
طبق آمار در سراسر كره زمين هر فرد به طور متوسط سالانه دست كم يك بار به سينما ميرود. در كشورهاي پيشرفته هر شهروند به طور ميانگين پنج بار در سال به سينما ميرود. اين ميزان در كشورهاي در حال توسعه پايينتر و مثلا در قاره يك ميليارد نفري آفريقا تعداد مخاطبان سينما تنها 55 ميليون نفر در سال بوده است. در آسيا هر شهروند تقريبا يك بار در سال به سينما ميرود. مثلا در كرهجنوبي مردم بالاي سه بار و در سنگاپور به طور متوسط چهار بار در سال به سينما ميروند، اما تعداد تماشاگران سينما در ايران آخرين رتبه آسيا را براي ما به ارمغان آورده است.
ميزان استقبال از سينما در ايران به ميزان دو دهم است؛ يعني اينكه هر شهروند ايراني هر پنج سال يك بار وارد سالن سينما ميشود. همه اينها در حالي است كه مسئولان سينمايي كشور همچنان معتقدند كه ايران از نظر توليد و نمايش سينمايي در رتبه دوازدهم جهاني قرار دارد. در واقع نتيجه مقايسه اين آمارها نشان ميدهد كه توليدات سينمايي كشور ما مخاطب ندارند و چنين روندي بيش از هر چيز سرمايهگذاري خصوصي ـ و هم دولتي ـ در حوزه سينماداري را در ايران با چالشها و مشكلات بسيار زياد مواجه كرده است.
در اين راستا معاون امور سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي سيزدهم تير ماه اعلام كرد كه 450 سالن سينما در كل كشور وجود داشته است و در حال حاضر تنها 200 سالن آن فعال و باز هستند.
جواد شمقدري پيشتر هم اعلام كرده بود كه كشور ما دست كم به يكهزار سالن مجهز سينما براي پوشش دادن اكران توليدات سينمايي كشور نياز دارد.
* وضعيت سينماي كنوني در تبريز
در حال حاضر سينماهاي استان آذربايجان شرقي به ويژه شهر تبريز به دليل فرسوده بودن ساختمان سينماهاي موجود استان، بيشتر اين مراكز فرهنگي در آستانه تعطيلي قرار دارند.
بيتوجهي مديران استان آذربايجان شرقي به مشكلات موجود در سينماهاي تبريز، تعطيلي اين مراكز فرهنگي در سطح منطقه را فراهم ميكند.
بايد توجه داشت كه نوك پيكان انتقاد از وضعيت سينماهاي آذربايجان شرقي بايد متوجه مسئولان اجرايي استان باشد چرا كه پيگيري مسئولان اجرايي استان از مقامات كشوري ميتواند راهگشاي حل بسياري از مشكلات سينمايي اين استان باشد.
وضعيت سينماهاي استان آذربايجان شرقي در حالت بحراني قرار دارد و اگر مسئولان به آن توجه نكنند در آينده نزديك شاهد بسته شدن سينماها يكي پس از ديگري خواهيم بود اين در حالي است كه تمام ساختمانها در طول عمر خود نيازمند تعمير و بازسازي هستند اما سينماهاي آذربايجان شرقي طي سه دهه گذشته حتي يك ريال از بودجههاي عمراني بهرهمند نشده است.
* تبديل سينماهاي تبريز به مراكز تجاري
وضعيت نامطلوب سينماهاي موجود در استان به حدي است كه اين اماكن را از حالت استاندارد خارج كرده است.
اگر چه در چند سال اخير برخي تجهيزات جديد همچون سيستم صوتي دالبي با هزاران مصبيت تهيه شده است ولي اينها براي نجات جان سينماهاي استان كافي نبوده و نيست و بايد اقداماتي اساسي در اين زمينه صورت گيرد.
اينكه دست روي دست بگذاريم هر روز شاهد اين باشيم كه سينماها يكي پس از ديگري به پاساژ يا مجتمعهاي تجاري تبديل شوند مصيبتي بزرگ است كه بايد از اين كار جلوگيري كرد اگر چه در ساليان نه چندان دور فروش دو سالن سينما در تبريز و تبديل يكي از آنها به پاساژ و مركز تجاري ضايعه اسفناكي بوده است كه به نظر ميرسد برخي عوامل منتظر ماندهاند تا ساختمانهاي فرسوده سينماهاي تبريز يكي پس از ديگري فرو ريخته و با تغيير كاربري، به مراكز تجاري تبديل شوند.
بايد توجه داشت كه سينما به عنوان يك مركز فرهنگي از نيازهاي اساسي جامعه محسوب ميشود و اين فضاهاي فرهنگي متعلق به مردم اين شهر است و در نگهداشت آنها بايد همه تلاش نماييم.
گفتني است، به دليل مشكلات موجود در آذربايجان شرقي تعداد سينماهاي استان طي 30 سال گذشته از 18 مركز به هفت مورد رسيده و به نظر ميرسد همچنان اين وضعيت ادامه داشته باشد.
* سينما در مرز ورشكستگي
پيروز رشيدي يكي از سينماداران قديمي ضمن موافقت با اين موضوع ميگويد: درست است كه ما در زمينه تعداد سالنهاي سينما، پراكندگي مناسب سالنها در شهر و تجهيز سالنها مشكلات زيادي داريم، اما به نظر من پيش از آنكه به فكر ساخت سالنهاي جديد و بالا بردن آمار سالنهاي سينما باشيم، بايد به فكر چارهاي باشيم تا همين تعداد سالن باقي مانده از خطر ورشكستگي نجات پيدا كنند. مسئلهاي كه از ساخت و ساز سينماها مهمتر است اين است كه در حال حاضر سينماها تماشاگران زيادي ندارند و پاسخگوي هزينههاي نگهداري هم نيستند.
وزارت ارشاد مدتهاست كه قول ساخت 400 سالن سينمايي را داده است و اين در حالي است كه در سال گذشته تنها 15 سالن با امكانات جديد تجهيز و بازسازي شدهاند.
نكته ديگر آن است كه بيشتر سينماهاي ورشكست شده و خلوت كشور را سالنهايي به خود اختصاص دادهاند كه از نظر تجهيزات و امكانات مدرن و روز سينما مشكل دارند.
در شرايطي كه نياز به تجهيز سالنهاي سينمايي سالهاست كه در شهرهاي مختلف كشور احساس ميشود معاون سينمايي قبلي از اختصاص 80 ميليارد ريال اعتبار از سوي اين معاونت براي 120 سالن سينما خبر داده بود. با اين وجود كمبود سالنهاي سينما و وضع نابسامان سينماداران يكي از مهمترين دلايل كاهش تعداد تماشاگران (و نه مهمترين آن) است؛ بعد از تعطيلي نيمي از 450 سالن سينماي موجود در كشور در سالهاي گذشته، در حال حاضر نزديك به 200 سالن سينما در سراسر كشور فعال هستند، يعني براي هر 25 هزار نفر يك سالن سينما وجود دارد. ايران با جمعيت فعلي دست كم به 400 سالن سينمايي اضافي نياز دارد كه تأمين آن تنها با سرمايهگذاري دولت انجام پذير است.
* مشكل عمده سينماها نبود تعريف جامع از سينماي ملي است
رئيس حوزه هنري آذربايجان شرقي در مورد مشكل سينماهاي كشور گفت: مشكل عمده سينماي كشور عدم استراتژي مشخص و نبود تعريف جامع از سينماي ملي است.
حسن نجفي اظهار داشت: هر يك از كارگردانان و فيلمسازان كشور تك تيراندازاني هستند كه جبهه و هدف واحدي را در ساخت فيلمهايشان دنبال نميكنند.
وي ادامه داد: نبود استراتژي مشخص و هدف واحد سبب شده است كه در بحث مديريت فرهنگي كشور جايگاه سينماي ملي مشخص نباشد.
نجفي افزود: مشكل عمده سينماي كشور در نبود تعريف جامع از سينماي ملي است و اين مشكل موجب شده است كه هر يك از كارگردانان كشور فيلمهايي بسازند كه مبتني بر سياستي كه راهبردي باشد، نيست.
اين كارگردان سينماهاي كشور ادامه داد: تا زماني كه وضع به همين منوال است تلاش كارگردانان و دلسوزان فرهنگ مملكت حكم آب در هاون كوبيدن را خواهد داشت.
وي ادامه داد: در مديريت فرهنگي سينما بايد به سمت تعيين يك هدف مشخص و استراتژي معين حركت كنيم و بر اساس اين شاخصها نمونهآفريني كنيم، كاري كه الان در سينماهاي كشور جايش خالي است.
نجفي خاطرنشان كرد: اما امروزه بيشتر كارگردانان سينماها فيلمهايي كه ميسازند، اكثرشان بيان حديث نفس است از اين رو براي فارغ شدن از اين مشكل بايد افق و چشماندازي را براي خود تعريف كنيم و بر اساس آن افق به جلو حركت كنيم.
وي ادامه داد: بعد از اين اراده است كه ميتوانيم به آموزش و توليد فكر كنيم.
اين كارگردان سينماهاي كشور ادامه داد: به نظر من براي ملي كردن سينماي كشور كاري كه ميتوان كرد اين است كه بياييم و يكسري از فيلمها را از طريق ميراث فرهنگي و گردشگري به ثبت ملي برسانيم و بعد از اينكه اين اتفاق افتاد بر اساس آنها تعريف سينماي ملي را از آنها استخراج كنيم.
وي به عنوان مثال فيلمهايي چون مادر، بچههاي آسمان، خانه دوست كجاست، گاو و برخي فيلمهاي دوران هشت سال دفاع مقدس و... را از جمله فيلمهايي دانست كه ميتواند به عنوان اثر ملي معرفي شود.
نجفي ادامه داد: وقتي رويكرد دولت دهم رويكردي فرهنگي و هنري است بايد قدر آن را بدانيم و مديراني هم كه براي اين قسمت گماشته ميشود، بايد مدير فرهنگي باشند.
* وضعيت نامناسب سينماهاي آذربايجان شرقي
نماينده مردم تبريز در مجلس شوراي اسلامي درباره كم رونقي سينماهاي استان آذربايجان شرقي گفت: سينماهاي كشور بنا به دلايلي در كشور و در آذربايجان شرقي از اقبال عمومي برخوردار نيست.
شكور اكبرنژاد دليل اين مسئله را چنين عنوان ميكند كه در گذشته حضور تلويزيون به اين شكل در زندگي مردم وجود نداشت ولي در حال حاضر در بيشتر خانههاي مردم تلويزيون حضور پر رنگي دارد و اين خود دليلي بر كم توجهي مردم به سينماهاي استان است.
وي همچنين گفت: دليل ديگر كم توجهي مردم به سينماها عدم جذابيت فيلمها است چرا كه در برخي موارد نيز ساخت فيلمهاي جذاب سينمايي براي كارگردانان مقدور نيست.
اكبرنژاد وضعيت سالنهاي سينماي استان را نامناسب ارزيابي كرد و گفت: فيلم خوب سالن نمايش خوب ميطلبد و علت اين نامناسبي اين است كه سينما را جزو ضروريات به حساب نميآوريم.
وي تصريح كرد: اگر سالن سينماها را هم به نحو مطلوب بازسازي كنيم و به آخرين سيستمها مجهز شوند، اگر فيلم خوبي براي اكران به عموم مردم تدارك نبينيم هيچ فايدهاي در برنخواهد داشت.
نماينده مردم تبريز با بيان اينكه سالن سينما و فيلم همه در كنار همديگر لازم و ملزوم يكديگر هستند، اظهار داشت: فيلم خوب سالن خوب ميطلبد كه نبايد مورد بيتوجهي قرار گيرد.
وي ادامه داد: سينما در فرهنگ و رفتار انسانها نقشي پيشرو و سازنده را بر عهده دارد و طبع اين حمايت جدي و بيوقفه مسئولان فرهنگي و هنري است كه بايد در راهاندازي و پر و بال دادن به آن صحه بگذارند.
وي افزود: نكته ديگر كه بسيار مهم است اين است كه سينما به عنوان يكي از هنرهاي هفتگانه شناخته شده است و سينما به عنوان آخرين و شايد گفت در زوايايي تكميل كنندهترين هنر در زندگي بشر باشد.
* كپي رايت گريبانگير سينماي كشور
عليرضا منادي ديگر نماينده مردم تبريز، آذرشهر و اسكو در مجلس شوراي اسلامي گفت: سينماهاي استان آذربايجان شرقي به لحاظ كميت نسبت به توزيع جمعيت در سطح خوبي نيست و تعداد سينما نسبت به جمعيت خيلي كم است.
وي گفت: مسئولان فرهنگي استان بايد در جاهايي كه تراكم جمعيت بيشتر است اقدام به ساخت سينما كنند و اين طبيعي است كه مناطق پر جمعيت همان حاشيههاي شهر تبريز است و بايد اين چنين مناطقي اقدام به ساخت سينما كرد.
منادي ادامه داد: امروزه مردم سينما را براي تفريح و پر كردن اوقات فراغت خود بر نميگزينند و اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد اين مسئله را آسيب شناسي كند كه چرا اقبال عمومي از سينما كم است.
وي معرفي به موقع فيلم و آوردن به هنگام فيلم براي سينماها را از دلايلي عنوان كرد كه ميتواند در جذب مردم موثر باشد.
منادي همچنين اظهار داشت: توزيع سيدي فيلمهاي سينمايي بدون رعايت حق كپي رايت از ديگر مشكلاتي است كه سينماهاي كشور با آن دست به گريبان است و اين كار نيز اقبال مردم به سينما رفتن را كاهش داده است.
وي در ادامه گفت: سينما يك نياز ملي است، يك دستاورد انساني است كه در رشد و بالندگي فرهنگ و تمدن يك جامعه ميكوشد.
منادي همچنين گفت: سينما كانوني است سازنده و به فراخور آرا و عقايد جمعي، سينما بيشك از اساسيترين و موثرترين رسانههايي است كه در تدوام و گسترش و بقا فرهنگ و هنر واقعي يك جامعه حضوري فعال دارد.
منادي گفت: سينما معلمي است كه انسانسازي ميكند و به انسان مفاهيم و مصاديق انسان محورانه را ميآموزد، سينما پايهگذار آمال و عواطف و احساسات و نيازهاي رو به رشد بشر است.
* بخشي از بحران هويت ما به سينما بر ميگردد
رئيس سازمان ملي جوانان استان آذربايجان شرقي در پاسخ به اين سئوال كه نقش سينما در هويت بخشي به جوانان چيست، گفت: بهتر است براي اين پرسش پاسخي معكوس داده شود و آن اين است كه بخشي از بحران هويت ما به سينما بر ميگردد.
حسن شعباني ادامه داد: در مباني سينما بازنگري نشده است و در محتواي شبيه فيلمهاي غربي شده است و به اين خاطر نميتواند در مخاطب تاثير بگذارد.
وي افزود: سينماي ايران در هر جا كه حركت جزيرهاي كرده است توانسته به اصل و ريشه خود برگردد و بر مخاطب تاثير بگذارد.
وي اضافه كرد: مثلا در عرصه فيلم و سريال حضرت يوسف ساخته شد و چون اين فيلم بازگشت به اصل و ريشه بود توانست در مردم اثرگذار شود و به اين خاطر است كه ميبينيم اين فيلم الان در كشورهاي مسلمان نيز پخش ميشود.
شعباني خاطر نشان كرد: در حوزه سينما نيز فيلمي مثل اخراجيها را داريم كه توانست مخاطبان بسياري را به سينما بكشاند، چراكه به خوبي توانسته بود به اصل بپردازد.
وي افزود: ما با مباني برخورد نكردهايم و تنها به سراغ مبانيهاي غربي رفتهايم و به اين خاطر با بحران هويت مواجه شدهايم.
شعباني همچنين گفت: در حوزه سينما بيش از هر چيز نيرويي كه معتقد به مباني سينما باشد، وجود ندارد و در سينما افرادي كه فعاليت دارند اگر چه به لحاظ فني و محتوايي كار بلد هستند اما متخصص در امور ديني نيستند.
وي خاطر نشان كرد: اگر اين هر دو در كنار هم قرار گيرند مطمئنا اثرگذاري بيشتري روي مخاطب خواهند داشت و در پيام رساني نيز موفق عمل خواهند كرد.
* متوليان امر بايد سينما را از لودگي دور كنند
عضو شوراي اسلامي شهر تبريز گفت: سينما به عنوان پديده فرهنگي پايه بايد مورد توجه متوليان امور فرهنگي و سينمايي قرار گيرد.
جعفر مدبر گفت: يكي از شاخصهاي توسعه فرهنگي وجود سينما بوده و سينما لازمه توسعه فرهنگي است و مسائلي كه در سينما مطرح است نظير لودگي بايد مورد توجه قرار گيرد.
وي در مورد اين كه در توليد فيلمهاي طنز، گاه برخي از فيلمها به «لودگي» گرايش دارند، اظهار داشت: به هيچ روي نميتوان به بهانه توليد آثار طنز، فيلمهايي توليد كرد كه در لحن كلي آنها، هجو ، تمسخر و لودگيهاي بيمايه و سبكسرانه ديده شود.
وي ادامه داد: بديهي است كه طنز، در جايگاه والايي قرار دارد كه در عين شاديآور بودن و نشاندن لبخند برلب مخاطبان خود، ذهن آنها را نيز تحريك خواهد كرد و به ويژه، گاه با وجود تلخيها و گزندگيهاي نهفته در آثار طنز، قدرت تامل برانگيزي و به تفكر واداشتن تماشاگران و مخاطبان نيز در برخي از كارهاي برجسته طنز وجود دارد. پس، نبايد شرايطي به وجود آورد كه كار طنز را با تمسخر و ريشخند برخي تيپها، شخصيتها، حرفهها، مشاغل، لهجهها، و گويشها به جانب لودگي سوق داد.
مدبر همچنين گفت: متوليان امور سينمايي كه در عرصه هنر فعاليت دارند بايد رويكرد خود را باز تعريف نمايند ولي امروزه كارگردانان و فيلمسازان بر اساس موقعيت فيلم ميسازند مثلا اگر درآمد زايي شرط است به آن سمت ميروند و اگر محور توجه به مسائل فرهنگي است باز به همان سمت كشيده ميشوند و امروزه رويكرد سينماگران بيشتر در مسير طنز لوده در جريان است.
* 11 سينماي فعال تبريز به 4 سينما كاهش يافته است
شهرام خزرايي، بازيگر تئاتر و تلويزيون درباره وضعيت فيلم و سينما گفت: ما به عنوان سينما داران به اكران فيلم تاثير ميگذاريم اما وقتي كيفيت فيلمها را مرور كنيم خواهيم ديد كه موضوعات آنها بيشتر تكراري است و تبليغاتي هم كه قبل از پخش فيلم سينمايي در تلويزيون ميشود مخاطب موضوع فيلم را حدس ميزند.
وي با اشاره به اينكه ساختار فيلمنامهها هم به هم نزديك است، گفت: موضوع فيلمنامهها نيز به حد مبتذل رسيده است البته به لحاظ مفهومي نه چيز ديگر و به اين خاطر نيز بحث بر انگيز هستند.
وي ادامه داد: وقتي مسيري اين چنيني در فيلمها طي ميشود طبيعي است كه تماشاگر ارتباطش را با سينما كم ميكند.
خزرايي درباره كيفيت سينماها نيز افزود: به جز تغييرات جزئي كه در ساختار سينماها انجام مييابد كار اساسي ديگري صورت نميگيرد.
وي ادامه داد: زماني كه جمعيت ايران 36 ميليون نفر بود در تبريز 11 سينماي فعال وجود داشت و مخاطبان زيادي هم از فيلمها استقبال ميكردند و فروش فيلم نيز بسيار خوب بود اما در جامعه فعلي كه جمعيت ايران قريب به 70 ميليون نفر است در تبريز چهار سينماي فعال وجود دارد كه به لحاظ ساختماني نيز جاي بحث دارند و امكاناتشان همان امكانات و تجهيزات 50 سال قبل است.
وي افزود: همه اين موارد دست به دست هم داده و سبب شده تماشاگر تمايلي به ديدن فيلم در سينما نداشته باشد.
* سينماهاي آذربايجان شرقي وضعيت بحراني دارند
حسن نجفي رئيس حوزه هنري استان آذربايجان شرقي ضمن انتقاد از بيتوجهي مديران و مسئولان اجرايي استان به مشكلات موجود در سينماهاي تبريز گفت: هم اكنون هشت سينما در 9 سالن در سطح استان فعال است كه به غير از سينما ناجي تبريز بقيه در شرايط بحراني قرار دارند و متاسفانه به دليل فرسوده بودن ساختمان سينماهاي موجود تعطيلي اين مراكز فرهنگي دور از ذهن نيست.
وي افزود: در حالي كه تمام ساختمانها در طول عمر خود نيازمند تعمير و بازسازي هستند اما به دليل برخي كارشكنيها در طول سه دهه گذشته نتوانستهايم حتي يك ريال هم از بودجههاي عمراني براي اين امر جذب كنيم.
* سند مالكيت مشكل عمده سينماها
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان آذربايجان شرقي هم در اين رابطه اظهار كرد: يكي از مشكلات اساسي سينماهاي استان كه مانع مرمت و بازسازي آنها شده، نداشتن سند مالكيت است. به طوري كه مالكان از يك طرف به دليل نداشتن سند نميتوانند از خدمات شهرداري و تسهيلات آن بهره كافي ببرند و از طرف ديگر به علت نداشتن وسع مالي كافي قادر به تعمير و بازسازي و به روز كردن امكانات خود نيستند.
اين درحالي است كه خزرايي معاون سينمايي حوزه هنري استان در اين رابطه اظهار اميدواري كرد و گفت: در مورد سند مالكيت شايد قبلا مشكل داشتيم اما اكنون با توافقي كه با بنياد امور ايثارگران و جانبازان صورت گرفته در حال طي مراحل قانوني مبني بر تحويل اسناد مالكيت به حوزه هنري هستيم و در صورت عدم بروز مشكل خاص، اميدواريم اين امر تا پايان امسال تحقق يابد و مشكل اسناد مالكيت سينماهاي ما رفع شود.
وي با بيان اين كه به غير از سينما ناجي تبريز بقيه سينماهاي استان به طور ميانگين بالاي 50 سال عمر دارند، اظهار كرد: تقريبا همه اين سينماها از نظر تجهيزات و امكانات صوتي و تصويري قديمي بوده و با دستگاههاي چند سال قبل كار ميكنند و همين امر سبب شده تماشاچيان، فيلمها را با كيفيت بسيار پايين ببينند و اين وضعيت در كاهش چشمگير علاقهمندان به هنر سينما نقش اساسي داشته است.
معاون سينمايي حوزه هنري افزود: اخيرا با ارگانها و نهادهايي چون شهرداري، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي و ديگر مسئولان مربوطه مكاتباتي درباره مرمت و نيز كمك به تجهيز سينماها صورت گرفته است و اگر مانعي سد راهمان قرار نگيرد كيفيت سينماهاي استان در يكي دو سال آينده بهبود خواهد يافت.
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان نيز در اين باره اظهار كرد: در راستاي مرمت و بازسازي سينماهاي استان در سفر سوم هيئت دولت به استان مبلغ 40 ميليارد ريال براي بازسازي پنج سينما (چهار سينما در تبريز و يك سينما در مراغه) مصوب شده كه تفاهمنامه آن در حال امضا ميان استانداري و معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است و اميدواريم با امضاي اين تفاهمنامه شاهد ساماندهي و مرمت و تجهيز سينماهاي استان و استقبال مردم از آنها باشيم.
* 100 سينماي جديد تا يك سال آينده در كشور راهاندازي ميشود
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: 100 سينماي جديد تا يك سال آينده در كشور راهاندازي ميشود.
جواد شمقدري در حاشيه اختتاميه چهارمين جشنواره فيلم كوتاه رحمت با اشاره به توجه دولت به حمايت از بخش سينماي كشور به تشريح اقدامات انجام يافته در اين زمينه و برنامههاي آتي اين معاونت پرداخت.
* 100 سينماي جديد تا يك سال آينده در كشور ساخته ميشود
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به محدوديت اكران فيلم در سينماهاي كشور اظهارداشت: اكران همه فيلمهاي سينمايي توليدي با توجه به محدوديت تعداد سينماها عملا امكانپذير نيست و سالانه تعدادي از فيلمها درنوبت اكران قرار ميگيرند.
شمقدري اظهار داشت: تلاش ميكنيم تا 100 سينماي جديد تا يك سال آينده در كشور ساخته تا ظرفيت لازم براي اكران فيلمها فراهم شود.
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به موضوع اكران فيلمهاي خارجي در سينماهاي كشور اظهار داشت: اين اقدام با توجه به محدوديت سينماها عملا امكان ندارد اما با گسترش تعداد سينماها ميتوان از آثار سينمايي برجسته خارجي در سينماها بهره برد.
* 8 منطقه فرهنگي در كشور تاسيس ميشود
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: هشت منطقه فرهنگي در كشور تاسيس و فعاليتهاي فرهنگي و سينمايي به مناطق واگذار ميشود.
وي با اشاره به سياست تمركز زدايي دولت اظهار داشت: اين حركت از سياستهاي دولت نهم و دهم است تا فرصتها به استانها منتقل شود.
شمقدري اظهار داشت: در حقيقت سفرهاي استاني هيئت دولت نيز با هدف تمركززدايي از تهران صورت ميگيرد.
وي با اشاره به حمايت از فعاليتهاي سينمايي در مراكز استانها اظهارداشت: طرح مطالعاتي براي انتقال فعاليتها به يك استان خاص در كشور صورت گرفته است كه در چند ماه آينده اعلام ميشود.
* سينماهاي تبريز از وضعيت نامطلوبي برخوردار هستند
شمقدري به بازديد از سينماهاي تبريز اشاه كرد و گفت: در اين بازيدها متوجه وضعيت نامطلوب سينماها در تبريز از جهات مختلف شدم.
وي تصريح كرد: سينماها در اين شهر از نظر امكانات صدا و تصوير، صندليها و نيز امكانات ديگر در مضيقه و با مشكل مواجه هستند.
شمقدري كمبود سينما در تبريز را از مشكلات ديگر عنوان كرد و افزود: اكثر سينماها در تبريز تعطيل شدهاند و يا نيمه تعطيل هستند و در بخشهاي مهمي از تبريز سينما وجود ندارد.
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي اظهار داشت: البته صحبتهاي خوبي با استاندار آذربايجان شرقي در اين زمينه شد و شخص استاندار علاقمند به احداث حداقل يك مجتمع سينمايي در نقاط پرجمعيت شهر تبريز است.
* 400 سينماي جديد در كشور بايد احدث شود
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: با توجه به تعداد جمعيت كشور 400 سينماي جديد در كشور بايد احدث شود.
وي اظهار داشت: در واقع براي هر 100 هزار نفر يك سينما نياز است كه هم آذربايجان شرقي با اين محاسبه 30 سالن سينما است.
شمقدري با اشاره به مبلغ مورد نياز براي ساخت سالنهاي سينماي جديد گفت: ساخت سالن سينما سه تا 10 ميليارد ريال هزينه ميشود.
وي توجه به ساخت سالن سينما و بازسازي آن را اولويت دوم دولت خواند و اظهار داشت: هر استاني سريعتر طرح خود را ارائه دهد در اولويت دريافت كمك قرارخواهد گرفت.
* اكران فيلمهاي سينمايي ساماندهي ميشود
معاون سينمايي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با بيان اينكه همه فيلمهاي سينمايي توليدي در كشور به اكران نميرسد، اظهار داشت: در سال گذشته 80 فيلم ساخته شد اما همگي به اكران نرسيدند.
وي تاكيد كرد: در سينماي ايران ظرفيت اكران 30 تا 40 فيلم وجود دارد و فيلمها بايد در نوبت اكران قرار بگيرند.
شمقدري گفت: با برنامهريزيهاي صورت گرفته در سال قبل 60 فيلم توانستند اكران شوند و براي امسال نيز همين برنامه را داريم.
وي با تاكيد بر ضعف برخي آثار سينمايي اظهار داشت: كارگردانان و تهيهكنندگان برخي فيلمها خود به عدم اكران فيلم در سينما واقف هستند و برخي از آثار قابليت پخش در سينما را ندارند و از طريق شبكههاي پخش خانگي مورد استفاده قرار ميگيرد.
* آذربايجان شرقي 30 سينما كمبود دارد
شمقدري با تاكيد بر اينكه يكي از مهمترين اولويتهاي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در زمينه سينما، بارسازي سالنهاي سينماست، اظهار داشت: در حال حاضر بيش از 400 سالن سينما در كشور كمبود داريم كه تلاش ميكنيم در ظرف مدت زماني خاص اين كمبودها را با ساخت سالنهاي جديد جبران كنيم.
وي اضافه كرد: در همين راستا در آذربايجان شرقي نيز حدود 30 سالن سينما كمبود است كه اگر استانداري اين استان همكاري كند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز حاضر است در ايجاد سالنهاي جديد و همچنين مرمت و بازسازي سالنهاي فرسوده وارد عمل شود.
شمقدري با اشاره به بازديد خود از سالنهاي سينماي تبريز تصريح كرد: اغلب اين سالنها يا در حال تعطيلي بوده و يا از نظر كيفيت صدا و تصوير، تهويه و همچنين لابي و دربهاي ورودي با مشكلات عديدهاي مواجه بودند.
شمقدري ادامه داد: طي جلساتي كه با استاندار و مقامات فرهنگي آذربايجان شرقي داشتيم، قرار شد پرديس سينمايي نيز در تبريز ايجاد و ساخته شود كه در اين زمينه نيز ما كمك خواهيم كرد.
وي با اشاره به جايگاه و گذشته درخشان فرهنگي تبريز در حوزههاي مختلف اظهار داشت: براي هر فردي پذيرفته نيست كه شهري مانند تبريز در زمينه فرهنگ كه يكي از نمادهاي آن سينماست، دچار مشكل شود و به فناوري روز در اين زمينه تجهيز نشود.
شمقدري اضافه كرد: با توجه به اينكه شهر تبريز در سالهاي اخير از جهات مختلف توسعه يافته، لازم است در زمينه سينما نيز دچار تحول و توسعه شود.
معاون سينمايي و سمعي و بصري وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، وضعيت فعلي سينماي كشور را همراه با آفتهايي بيان كرد كه اين هنر را با چالس مواجه ساخته است.
-------------------------------------------
گزارش: وحيد زينالي و علي آقاياري