قرآن كريم در آيات زيادي خاطرنشان ميسازد كه در قيامت، هر كس بار خويش بر دوش ميكشد و اين از اصول مسلّم قرآن است: «و لا تزر وازرة وزر اُخري» (1)؛ هيچكس بار ديگري را بر دوش نميگيرد، «ألاّ تزر وازرة وزر اُخري * و أن ليس للإنسان إلاّ ما سعي * و أنّ سعيه سوف يُري» (2)؛ هيچكس بار گناه ديگري را بر دوش نخواهد گرفت و براي آدمي جز آنچه به سعي و عمل خود انجام داده، ثواب و جزايي نخواهد بود. البته انسان پاداش سعي و عمل خود را به زودي خواهد ديد. بنابراين، هر كس مالك كردار و تلاش خويش است. بر اين اساس، اجر و پاداش كردارش چه خوب و چه بد به او ميرسد. همچنين اگر كسي سنّت نيكو يا بدي بر جا بگذارد، كردار عمل گنندگان به آن سنّت، در نامهٴ عمل سنّت گذار نيز ثبت ميشود.(3)
بنابراين، كساني كه باعث گمراهي ديگران ميشوند بار گناه ديگران را نيز بر دوش خواهند كشيد: «و ليحملنّ أثقالهم و أثقالاً مع أثقالهم»(4)؛ آنان افزون بر بار سنگين گناهان خود، به قدر گناهان هر كه را گمراه كردهاند نيز بر دوش ميگيرند.
قرآن در اين زمينه ميفرمايد: «ليحملوا أوزارهم كاملةً يوم القيمة و من أوزار الّذين يُضلّونَهم بغير علم ألا ساءَ مايزرون» (5)؛ تا آن كه آنان بار سنگين گناه خود را با بار گناه كساني كه از جهل گمراهشان كردند، بر دوش گيرند. آگاه باشيد كه بار وزر و گناه بسيار بد عاقبت است. البته هر گناهكاري بار مخصوص خود را حمل ميكند، ولي رهبران اِغوا و پيشوايان اِضلال، گذشته از بار غوايت و ضلالت خويش، بار اغوا و اضلال ديگران هم ميبرند.
(1) سورهٔ انعام، آيهٔ 164.
(2) سورهٔ نجم، آيات 38 ـ 40.
(3) بحار، ج 68، ص 258، ح 5 و 6.
(4) سورهٔ عنكبوت، آيهٔ 13.
(5) سورهٔ نحل، آيهٔ 25.
مأخذ: (معاد در قرآن، ص 50 و 51).