زنگ خطر درباره چاقی دانش‌آموزان چند سالی هست به صدا درآمده تا جایی که سه سال پیش وزیر بهداشت نسبت به این قضیه اظهار نگرانی کرد. حالا مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت از آماری خبر داده که نشان می‌دهد اضافه وزن به سنین کمتر از مرحله دانش‌آموزی رسیده است. به گفته زهرا عبداللهی، این شاخص در کودکان کمتر از پنج سال، دو برابر شده است.


به گزارش سلامت نیوز، ابتکار نوشت: ۲۱درصد دانش‌آموزان پسر و ۲۰درصد دانش‌آموزان دختر چاقی شکمی دارند، 7.13درصد آن‌ها حداقل ۳۰دقیقه در روز فعالیت فیزیکی دارند و 4.7درصد هیچ فعالیتی ندارند. البته این آمار در بخش بزرگسالان هم قابل‌توجه است. آنطور که علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت اعلام کرده است از هر 2 ایرانی بالای ۱۸سال یک نفر چاق و از هر ۱۰نفر یک نفر فشار خون دارد. از هر ۱۰نفر ایرانی بالای ۱۸سال یک نفر قند خون بالا دارد و بیشترین آن مربوط به دیابت نوع دو است که با کم‌تحرکی مرتبط است. نکته قابل تامل در اظهارات این مقام مسئول این است که از هر ۱۰ ایرانی بالای ۱۸سال ۹نفر کم‌تحرکی دارد، یک نفر سیگار می‌کشد و از هر ۱۰۰نفر 2نفر الکل مصرف می‌کنند.
همه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد چه نوجوانانی که آینده ایران در یک دهه آینده در دست آنان است و چه کودکانی که سلامت آینده 2دهه بعدی در گروی وجود آنهاست از کم‌تحرکی و اضافه وزنی رنج می‌برند که وضع سلامت جامعه فردا را با ابهاماتی مواجه کرده است.


اهمیت شیرینی در فرهنگ ایرانی


نگاهی به اظهارات اخیر مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نشان می‌دهد که افزایش ۲برابری چاقی و اضافه وزن در کودکان کمتر ازپنج سال کشور مستلزم اقدام جدی مسئولان این حوزه برای متوقف کردن روند چاقی از همان سال‌های ابتدایی رشد هر فرد است. توضیحاتی که عبداللهی ارائه کرده به این شرح است که یکی از مهم‌ترین مشکلات جامعه، افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی در مردم ایران است به‌طوری که ۶۰درصد از مردم اضافه وزن و چاقی دارند. یکی از دلایل این اتفاق هم این است که شیرینی در فرهنگ ایرانی و در اعیاد و جشن‌ها، جایگاه ویژه‌ای دارد. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف سرانه مواد قندی و شیرینی مانند شیرینی، شکلات، دسر، بستنی و نوشابه در کشور، ۶۶گرم در روز است در حالی که سازمان بهداشت جهانی مصرف ۲۵گرم مواد قندی در روز را توصیه می‌کند.


نکات قابل تامل دیگری را هم مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اعلام می‌کند و می‌گوید: در هر خانواده ایرانی، یک فرد دچار اضافه وزن، چاقی، فشار و چربی خون و همچنین دیابت است. بنابراین باید تا جایی که به کیفیت محصولات لطمه وارد نشود، میزان شکر و قند موجود در این محصولات، کاهش پیدا کند.
او با اشاره به سوق یافتن ذائقه مردم به سوی مصرف مواد غذایی با میزان قند بالا، توضیح می‌دهد: برخی از محصولات غذایی، بیش از حد شیرین است به‌عنوان نمونه در قنادی‌ها باید از روغن‌های سالم و دارای اسیدهای چرب و ترانس پایین استفاده و شیرینی‌های کم کالری تولید شود.
نمی‌توان به مردم گفت چیزی نخورید
این اظهارات عبداللهی درحالی است که به عقیده حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت، نمی‌توان به مردم گفت چیزی نخورید بنابراین مصرف شیرینی باید همراه با فعالیت فیزیکی و تحرک بدنی باشد. اگر فردی نمی‌خواهد ورزش کند باید مصرف برنج، نان، نشاسته و شیرینی را کاهش دهد چراکه در غیر این صورت مصرف بالای آنها موجب چاقی، دیابت و بیماری‌های غیرواگیر می‌شود.


موضوعی که معاون بهداشت وزارت بهداشت هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: بیماری قلب و عروق نخستین عامل مرگ‌و‌میر ایرانیان است که البته قاضی‌زاده‌هاشمی آماری را هم در ماه‌های اخیر درباره آن ارائه کرده و گفته در حال حاضر تقریبا ۸۰درصد علت مرگ ایرانیان به دلیل ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر است. به گفته قاضی‌زاده‌هاشمی، مصرف بالای روغن، قند و نمک موجب می شود که سیستم لوله‌کشی بدن یا همان رگ‌ها بسته شود و بر اثر آن شاهد سکته‌های قلبی و مغزی و همچنین فشارخون و بیماری‌های غیرواگیر دیگر باشیم.
چندی پیش هم معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش‌وپرورش با تشریح وضعیت فعلی ورزش و تحرک در جامعه اعلام کرد: تا ۲۰سال آینده کمتر کسی در جامعه می‌تواند ۱۰کیلومتر بدود یا وزنه ۱۰کیلوگرمی را بلند کند.


توجه به تحرک دانش‌آموزان با انتخاب سفیر


هرچند که مهرزاد حمیدی می‌گوید با ارائه برنامه‌های متنوع و ‌فوق‌برنامه در مدارس در سال‌های اخیر توانستیم رشد آمار اضافه وزن را در دختران متوقف کنیم و در پسران 3%درصد کاهش دهیم اما با این حال سه میم «منزل، مدرسه و محله» باید در کنار هم قرار گیرند تا شرایط تحرک و ورزش دانش‌آموزان در جامعه مهیا شود. در اغلب محله‌ها امکان انجام فعالیت‌های ورزشی برای دانش‌آموزان به‌ویژه دختران وجود ندارد و رسانه‌ها نیز چنان که باید به این موضوع نمی‌پردازند.
از سوی دیگر، معاون بهداشت وزارت بهداشت توضیح داد: بر همین اساس با همراهی وزارت آموزش‌وپرورش طرح مدارس مروج سلامت را در ۱۸هزار مدرسه اجرا کردیم که یکی از آیتم‌های آن تحرک فیزیکی است. به گفته رئیسی، در بررسی تعدادی از مدارس توسط ۵۴دانشگاه علوم‌پزشکی مشخص شد شیوع چاقی در دانش‌آموزان مدارس شهری 2برابر مدارس روستایی است. از هر ۱۰دانش‌آموز یک نفر به عنوان سفیر سلامت انتخاب شده که مروج سلامت بین همکلاسی‌ها و خانواده‌هاست همچنین در برنامه مشترک دیگر با وزارت آموزش‌وپرورش طرح ارتقای فعالیت فیزیکی دانش‌آموزان را اجرا می‌کنیم.


برنامه‌های اعلام شده از سوی این مقام مسئول درحالی است که عبداللهی هم با اشاره به افزایش روند شیوع دیابت در کشور، الگوی غذایی مردم را به عنوان مهم‌ترین عامل بیماری دیابت می‌داند و می‌گوید: مهم‌ترین عوامل خطر تغذیه‌ای شامل مصرف بالای قند، نمک و چربی است و باید بتوانیم با کمک صنف و صنعت، میزان این عوامل خطر در مواد غذایی را کاهش دهیم.


به اعتقاد مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، جای شیرینی‌های کم کالری و کم قند در قنادی‌ها خالی است. پیشنهاد وزارت بهداشت این است که حتما باید از قند، چربی و نمک کمتری در تولید و عرضه محصولات غذایی استفاده شود و جایگزین‌هایی مانند شکر قهوه‌ای، جایگزین شکر سفید و تصفیه شده شود چراکه شکر قهوه‌ای کالری کمتری در مقایسه به شکر سفید دارد. حالا با همه اینها، یکی از واقعیت‌های تلخ در حوزه سلامت کشورمان این است که آمار چاقی کودکان در ایران رو به افزایش است و علاوه‌بر وظیفه مسئولان و نهادهایسیاست گذار، والدین هم که می‌خواهند فرزندانی سالم داشته باشند، باید به فکر راهکارهایی باشند که بتوانند سلامت کودکان را حفظ کنند. آنطور که کارشناسان حوزه سلامت هم نسبت به آن تاکید دارند ضرورت توجه والدین نسبت به تجدیدنظر جدی درباره نوع تغذیه کودکان و تشویق آنها به ورزش‌ها و انجام بازی‌های مورد علاقه آنان است. در این میان، والدین باید بدانند دوستان کودک و محیط‌هایی نظیر مدارس نیز نقش بسزایی در این راه دارند و مسئولان و رسانه‌ها نیز باید از طریق آموزش به خانواده‌ها برای جامعه‌ سالم فردای ایران بکوشند.