جام جم آنلاين: هفته قبل به كليات مسموميت با گياهان و قارچ‌هاي سمي پرداخته شد. همچنان كه گفتيم مسموميت‌هاي گياهي از جمله مواردي است كه به ندرت كشنده است، اما به دليل كمي شيوع ممكن است تشخيص داده نشود. از طرفي به دليل تحقيق اندك درباره اين نوع از مسموميت، بسياري از پزشكان نيز از علائم و نشانه‌هاي مسموميت اطلاعي ندارند.
اغلب اين مسموميت‌ها در منازل و توسط كودكان رخ مي‌دهد كه توانايي ابراز علائم را ندارند. پوست و دستگاه گوارش شايع‌ترين بخش‌هايي از بدن هستند كه در مسموميت علامت‌دار مي‌شوند. مهم‌ترين نكته در اين زمينه، پيشگيري از برخورد است كه اين مهم با شناسايي گياهان و اطلاع از امكان آسيب‌رسان بودن آنها براحتي ميسر است.اولين اقدام در تشخيص مسموميت با گياهان‌شناسايي سير علائم و گستردگي آنهاست.
علائم و نشانه‌هاي ناشي از تماس با گياهان سمي بسته به روش استفاده و محل تماس متفاوت است. بسياري از گياهان علائم مسموميت را در برخورد اوليه و در محل تماس يا همان پوست نشان مي‌دهند. تحريك پوستي (درماتيت) از شايع‌ترين عوارض ناشي از تماس با گياهان است. معمولا بسته بشدت محرك بودن گياه علائم به صورت فوري يا تاخيري بروز مي‌كند. حال به بررسي چند گياه و ميوه رايج و در دسترس مي‌پردازيم كه تماس با آنها مولد علائم پوستي و تحريكي است.
ـ تماس مكرر با شيره ميوه انبه موجب تحريك پوستي مي‌شود، زيرا پوست اين ميوه حاوي الئوزين است كه در تماس مكرر مي‌تواند ايجاد خارش كند.
ـ پرورش‌دهندگان گل و افرادي كه با پياز و گل‌هاي بريده شده نرگس، سنبل و لاله در تماس هستند، برخي اوقات در اثر شيره آنها دچار ضايعه پوستي مي‌شوند. علاوه بر اثر ناشي از مواد شيميايي تحريكي، كريستال‌هاي اگزالات كلسيم موجود در پياز اين گياهان كه شبيه سوزن است، مولد بروز ضايعات خارش‌دار است.
ـ از جنس ديفنباخيا گونه‌هاي اصلاح شده چندي وجود دارد كه با نام عمومي ديفنباخيا به فراواني در گلفروشي‌هاي ايران ديده مي‌شود و به صورت گياه آپارتماني و سايه‌پسند در منازل نگهداري مي‌شود. كودكان و كارگران مراكز نگهداري اين گياه، بيماران را تشكيل مي‌دهند. گياه ديفنباخيا موجب درماتيت نمي‌شود، ولي وقتي برگ‌ها يا ساقه‌هاي آن شكسته مي‌شود، شيره آن بلافاصله موجب تحريك مي‌شود. كودكان گاهي برگ‌هاي اين گياه را مي‌خورند. تماس چشم يا زبان با شيره آن موجب درد و ايجاد سريع ورم و التهاب مي‌شود كه چند روز تا چند هفته زمان نياز است تا برطرف شود.
دكتر بهروز هاشمي
متخصص طب اورژانس