رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به غنای فقه شیعه گفت: وجود سه نوع غنای در اندیشه، غنای در ادبیات و غنای در استدلال در فقه شیعه؛ این فقه را متمایز كرده است و اگر بخواهیم این سه نوع غنا را به مسائل مستحدثه سوق دهیم، لازم است در ساختار و باب بندی فقه تغییر ایجاد كنیم تا مسائل جدید در آن جایگاهی پیدا كنند.
به گزارش شبكه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین 'احمد مبلغی' در همایش 'نوسازی آموزش علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه و نقش علامه عسگری در این زمینه' اظهار داشت
وی ادامه داد: با وضع موجود مسائل صف كشیده در مقابل درب های فقه بی پاسخ می مانند و یا پاسخ های عجولانه و شتابزده و طبعا غیر علمی و دقیق و غیر بهره مند از غناهای سه گانه پیدا می كنند و در این صورت تمایز فقه شیعه در پاسخگویی به زمان محقق و آشكار نمی شود.
مبلغی درباره نهادی كه وظیفه این اصلاح و تغییر را بر عهده دارد، گفت: علم و شؤون مربوط به آن چیزی نیست كه تحمیلی باشد؛ بلكه باید نسبت به آن به اجماع رسید؛ از این رو باید كوشید این اجماع صورت گیرد در غیر این صورت تلاش ها بی‌فایده و یا كم فایده خواهد شد.
وی ادامه داد به صورت پله كانی باید سه مرحله را در پیش گرفت حصول اجماع نسبت به اصلاح و تغییر ، ایجاد مدیریت علم كه بتواند جغرافیای علوم اسلامی را به درستی تبیین كند و با سهم گذاری و اولویت بندی، خط مشی ها را ترسیم نماید و سوم تعیین گروه های مرجع و تغییر كه بر اساس استانداردها و معیارهای دقیق و ضمن حفظ غنا و عمق محتواها به این كار مبادرت ورزند.
مبلغی گفت: نظام آموزشی حوزه و دانشگاه در ارتباط با علوم دینی مقوله ای بسیار مهم و اساسی است كه بی توجهی به آن ، انتقال محتواهای علوم دینی را به نسل جدید با مشكل جدی همراه می سازد و در نتیجه، تداوم علوم دینی در بستر زمان را فاقد تضمین می شود.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: یك نظام آموزشی به‌ویژه نظامی كه علوم اسلامی را عرضه می‌كند باید دارای هشت ویژگی باشد. این هشت ویژگی برخی وصف ساختار نظام آموزشی، برخی وصف محتوای آن، و برخی نیز مشترك بین ساختار و محتوی است.
وی گفت: این ویژگی ها شامل 'سرعت‌مندی'، 'هدفمندی' ، 'هوشمندی'، 'زمان‌بندی' ، 'نقدمداری'، 'مستندمداری' و 'پژوهش بنیاد بودن' و 'تخصص نهاد بودن' می باشد.
وی سرعت‌مندی، هدفمندی ، هوشمندی را از ویژگی های ساختار نظام آموزشی دانست و گفت: مقصود از سرعت‌مندی این است كه نظام آموزشی با توجه به تحول پذیری سه مقوله 'ادبیات'، 'نگاه جامعه' و 'ابزارهای انتقال دهنده' باید در كوتاه‌ترین زمان، انتقال دهنده گزاره‌های علمی باشد و برای تامین این ویژگی باید نظام آموزشی را به صورت مدام ، بازسازی كرد.
مبلغی اظهار داشت: نقدمداری، مستندمداری و پژوهش بنیاد بودن خصلت های سه گانه ای است كه لازم است محتوای یك نظام آموزشی از آن برخوردار باشد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تخصص نهاد بودن را آخرین ویژگی دانست كه اتصاف نظام آموزشی به آن، هم از حیث ساختار و هم از حیث محتوای نظام آموزشی ضروری است.
وی در مورد اتصاف ساختار نظام آموزشی به این وصف گفت: توصیه به 'تخصص' كافی نیست؛ بلكه خود نظام آموزشی باید به گونه ای باشد كه در آن، فضاهای تعریف شده‌ای برای تخصص ها تعبیه شده باشد در نتیجه، مجال را برای هر كس كه خواست غیر تخصصی عمل كند عملا ببندد و جامعه علمی را به سمت تخصص ها سوق دهد.
وی در زمینه تغییر پاره ای از محتواهای متون فعلی گفت: این بحث امروزه به یك گفتمان تبدیل شده است ؛ برخی به آن اعتقاد دارند و برخی با آن مخالف هستند و معتقدند با تغییر، عمق موجود در محتواها از میان می رود.
وی گفت: نظام آموزشی حوزه به دلیل وجود عناصری ویژه در آن توانسته بیش از هزار سال در دل تاریخ بماند و ببالد؛ این عناصر را به شدت باید حفظ كرد؛ اما برای این كه از زمان عقب نمانیم لازم است از متدهای جدید در نظام آموزشی نیز بهره ببریم و با این متدها نظام آموزشی دینی را تكمیل و نوسازی كنیم.
وی با اشاره به این كه برخی معتقدند كه در شیوه ها و روش های آموزش علوم اسلامی نباید به هیچ روی تجدید نظر صورت گیرد، گفت: حق این است كه اگر چه 'نظام چگونگی انتقال علوم اسلامی' عناصر ثابت و ارزشمندی دارد كه حوزه ها را هزار سال حفظ كرده است؛ ولی راه را نباید بر تكمیل متدهای انتقال دهنده ببندیم تا آموزش علوم اهل بیت (ع) به صورت سریع و جامع به انجام برسد.
مبلغی با اشاره به این كه علامه عسكری را باید از نو شناخت، گفت: علامه عسكری در روش خود روایات را بخشی از تاریخ می گرفت و ضمن پایبندی به حجیت آن در رفت و برگشت مدام میان قطعات تاریخ و روایات خویش را قرار می داد و از این رهگذر به ابتكاراتی دست می زد كه بر حوزه هاست این روش را بازخوانی كنند در مقابل این روش دو طیف قرار دارند یكی كسانی كه فقط تاریخ را تحلیل می كنند و دیگری كسانی كه فقط روایات را مطالعه می كنند.
منبع: شبكه اجتهاد