رییس مرکز مطالعات فرهنگی دانشگاه مک گیل کانادا با بیان اینکه علامه عسکری ریشه های جعل حدیث را کشف کرد، گفت: علامه ریشه های جهلی که باعث شد که افراد به جعل حدیث دست بزنند و از سویی مردم نیز این احادیث را قبول کنند کشف کرده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، مهدی محقق، رییس مرکز مطالعات فرهنگی دانشگاه مک گیل کانادا و استاد دانشگاه تهران، در همایش نوسازی آموزش علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه و نقش علامه عسکری که دوم دی ماه در سالن اجتماعات دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار داشت: با بیان اینکه علامه عسکری از مانویان بحث می کند و جعلی بودن سخن آن ها را برملا می کند. مانویان افرادی بودند که می خواستند چیزی که جزء اسلام نیست را در بین مسلمانان وارد کرده و با جعل احادیث و نسبت دادن آن به پیامبر، مسلمانان را بدبین کنند اما تحقیقات علامه جعل و دروغ آن ها را بر ملا کرد.
وی با بیان اینکه در طول تاریخ شاهد هستیم که احادیث جعلی توانسته اند در ذهن برخی ها نفوذ کرده و به اهدافی که آن ها می خواستند برسند، بیان داشت: بعد از زمان پیامبر یهودی ها ادعا کردند نامه ای از پیامبر در دست دارند که به خط حضرت علی(ع) است و در آن تسهیلات بسیاری برای یهودیان خیبر منظور شده است از جمله اینکه کسی حق ندارد از آن ها جزیه بگیرد، آن ها را به مسجد راه ندهد و والی آن ها باید از میان خودشان باشد.
محقق با اشاره به اینکه مسئله کشف جعل حدیث سابقه داشته است، یادآور شد: تا 400 سال اگر کسی حرفی بر خلاف آنچه که در این نامه نوشته شده می زد می گفتند پیامبر این سخنان را گفته است. این نامه چنان نفوذ کرده بود که در مصر مشاوران خلیفه که یهودی بودند قائل به اصالت این نامه بودند ولی با این حال جعلی بودن این نامه در بغداد لو رفت از این رو می بینیم مسئله کشف جعل حدیث سابقه داشته است.
وی ادامه داد: کشف 150 صحابی ساختگی پیامبر تحولی را در تاریخ به وجود آورد علامه در کتاب خود با روشی عالمانه 150 صحابی ساختگی را به درستی مورد تحقیق قرار دادند.
رییس مرکز مطالعات فرهنگی دانشگاه مک گیل کانادا با اشاره تسلط علامه عسکری بر درایت و روایت حدیث، خاطر نشان کرد: در روایت الحدیث باید به سلسله سندها نگاه کنیم، اگر ده نفر یک حدیثی نقل کرده اند ولی در سندیت یک نفر از آن ها شک وجود دارد صحت آن حدیث زیر سوال می رود لذا باید در روایت حدیث، راوی ها مورد تحقیق و تفحص قرار گیرند و بدین وسیله اعتبار حدیث بررسی شود.
وی تصریح کرد: در درایت‌الحدیث باید مشخص شود که متناسب با شرایط زمانی، مکانی، موقعیتی و... هست یا نه، وقتی حدیثی با شرایط آن زمان متناسب نبود در می یابیم این حدیث، جعلی است مثلا در حدیثی ذکر شده که پیامبر افتخار کرده در زمان انوشیروان به دنیا آمده است و یا همین نامه‌ای که یهودیان مدعی اند در آن ذکر شده پیامبر با دختر یکی از بزرگان خیبر ازدواج کرده و پیامبر از او خواسته که درخواستی داشته باشد او هم گفته جزیه را از اهل من بردار. این احادیث از نظر درایت الحدیث مشکل دارد.
محقق تأکید کرد: آثار بزرگان معرف خودشان است لذا اگر مجلسی برگزار می‌کنیم از این روست که نسل جدید شیوه علمی و سیره اخلاقی آن ها را بیاموزند وگرنه علامه عسکری با این تألیفات متعدد که همگی آن ها از صبغه روش تحقیق برخوردارند نیازی به بزرگداشت ندارد.
وی با بیان اینکه آن چه در قرون مختلف از بزرگان شیعه دیدیم در آثار علامه مشاهده می‌شود، بیان کرد: روش تحقیقی که شیخ مفید و طوسی در تحقیقاتشان به کار می برند مرحوم علامه عسکری نیز به کار می برد.
جامعیت علامه عسکری
محقق به جامعیت علامه عسکری در علوم اشاره کرد و با بیان اینکه علامه علاوه بر اینکه فقیه بود بر مباحث اصولی نیز تسلط داشت، گفت: علامه در نقد تاریخی وروایات و تفحص در مسائل رجال و راویان حدیث ممتاز بود که این ویژگی ها در آثارش مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه اگر می خواهیم در برنامه دانشگاه و حوزه بازنگری داشته باشیم باید ببینیم مقصود و مراد ما از این بازنگری چیست، یادآور شد: زمانی می گفتند ما نباید کتاب های مطول را مطالعه کنیم از این رو مختصرسازی شروع شد در صورتی که مطول منطق است، اصول دین است، تفسیر قرآن است و... لذا نمی شود این کتاب را با خلاصه ای که موردی نوشته شده عوض کرد.
اگر می خواهیم وحدت حوزه و دانشگاه را محقق کنیم باید سیره علما را در نظر گیریم
استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه علامه عسکری می‌توانست در تاریخ و روایات اجتهاد و تفحص کند، ادامه داد: باید ببینیم روش علمای گذشته چه بوده است، اگر می خواهیم وحدت حوزه و دانشگاه را محقق کنیم باید سیره علما را در نظر گیریم اینکه چه روشی در عمل خودشان و در ارتباط با طلاب و دانشجویان داشته اند.
وی ادامه داد: در تعلیم و تربیت اسلامی کتاب های متعددی داریم، باید نگاه کنیم چه روشی بود که باعث شده علامه عسکری ها و آخوندخراسانی ها تربیت شوند. لذا برای روشی که بتواند عالم تربیت کند باید فکر اصولی کرد.
تمام بزرگان علم در اسلام ایرانی بودند
محقق با اشاره به اینکه تمام بزرگان علم در اسلام ایرانی بودند، گفت: کتاب قاموس از فیروزآبادی و الکتاب سیبویه که توسط یک ایرانی نوشته شده است از منابعی است که مورد استفاده سایر کشورها نیز قرار می گیرد، به عنوان نمونه در مراکش کسی که بخواهد قرآن بخواند در کنار آن قاموس فیرزآبادی نیز باید باشد و این افتخاری برای ایران محسوب می شود.
وی با بیان اینکه عنوان علوم انسانی را در فرهنگ ما اصیل نیست، افزود: واژه علوم انسانی برگرفته از غرب است. اگر نگاهی به نوشته های فارابی، ابن سینا، خوارزمی، اخوان الصفا، ملاصدرا و.. داشته باشیم، می بینیم در تقسیم بندی هایی که انجام داده اند علوم انسانی به چشم نمی خورد.
رییس مرکز مطالعات فرهنگی دانشگاه مک گیل کانادا اذعان داشت: از نظر اسلام همه علوم انسانی هستند زیرا تمام علوم از نفس ناطق انسانی و تفکر و اندیشه انسانی پدید آمده لذا: کسانی که تقسیم بندی علوم را نوشته اند باید ببینند چه کلمه ای را باید به جای واژه علوم انسانی جایگزین کنند.
وی اذعان کرد: ما مخترع علوم بوده ایم از این رو ایران در این حوزه باید یک تقسیم بندی خاص خود را در کتاب هایمان داشته باشیم ولی مایه حسرت است که ما به غربی ها چشم بدوزیم و منتظر بمانیم تا آن‌ها در یک مرکز غربی بگویند برای بزرگانی از جمله قطب الدین شیرازی بزرگداشت بگیریم.
باید قدر فرهنگی که علامه عسکری بر اساس آن تربیت شده است را بدانیم
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ما باید قدر فرهنگی که علامه عسکری بر اساس آن تربیت شده است را بدانیم، ابراز کرد: نباید این فرهنگ را خوار شمرده و به کناری بگذاریم.
وی با اشاره به اینکه تمام اصول علمی در فرهنگ ما وجود داشته است، یادآور شد: دانشمندان ما علم را زنده نگه داشته اند زیرا می بینیم که بر کتاب خواجه نصیر طوسی 150 شرح نوشته شده است ولی ما توجه نداریم که بر تاریخ بر ما چه گذشته است.
علوم اسلامی پایه و اساس علوم غربی ها است
محقق با بیان اینکه غربی ها بر اساس علوم اسلامی علوم را کشف کرده اند، افزود: متأسفانه در زمانی که غربی ها بر اساس کتب مسلمانان در صدد کشف اجرام آسمانی بودند در اسلام سه رصدخانه خراب شد و به جای ترقی در علوم در تنزل داشتیم.
وی اذعان کرد: یکی از اصول علمی که در اسلام بوده و علامه عسکری متعهد به آن اصول بود این امر است که وقتی فردی به درجه اجتهاد می‌رسد باید 20 سال به شاگردان خود بیاموزد و 10 سال دیگر به ارتقای علم مدد رساند