امام جعفر صادق (ع) با آگاهي از شرايط عصر خويش، هوشيارانه براي حراست از معارف حقه اسلام فعاليت و در قالب يک انقلاب فرهنگي عظيم شاگردان بسياري تربيت کرد تا به ترويج معارف و مباني اصيل اسلام در نقاط مختلف بپردازند.
امام جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي ابن ابي طالب که کنيه وي ابوعبدالله است امام ششم از ائمه اثني عشر است. لقب آن حضرت «صادق» است زيرا هرگز جز سخن درست نفرمود.
امام صادق حدود 12 سال در کنار جد بزرگوار خود امام زين العابدين (ع) و 19 سال بعد از رحلت آن حضرت با پدرش امام محمد باقر (ع) به سر برد و بعد از پدر، مدت 34 سال بر مسند امامت مسلمانان بود.
فقه شيعه اماميه مشهور به فقه جعفري، منسوب به امام جعفر صادق است. نيمه اول قرن دوم هجري فقهاي طراز اولي چون ابوحنيفه و امام مالک بن انس و محدثاني چون سفيان شوري و شعبه بن الحجاج و سليمان بن مهران اعمش ظهور کردند و همين عوامل باعث رشد و شکوفايي مباحث کلامي و حديث بود.
عصر امام صادق دوراني طوفاني و پرتلاطم و با انقلابهاي پياپي به خونخواهي امام حسين(ع) همراه بود و در اين ميان انتقال حکومت هزار ماهه بني اميه به بني عباس طوفاني ترين و پر هرج و مرج ترين دوراني بود که زندگي امام صادق را فراگرفت .
همچنين آن دوران، عصر برخورد مکتب ها و عصر تضاد افکار فلسفي و کلامي مختلف بود که از مراوده ملتهاي اسلام با مردم کشورهاي فتح شده و نيز روابط مراکز اسلامي با دنياي خارج به وجود آمده بود .
بي ترديد در چنين زماني کوچکترين کم کاري و بي توجهي لطمه هاي جبران ناپذيري به بنيان اسلام و اعتقادات مسلمانان وارد مي کرد. در چنين شرايط حساس و دشواري ، امام به احيا و بازسازي معارف اسلامي پرداخت و مکتب علمي عظيمي به وجود آورد که محصول آن چهار هزار شاگرد متخصص در رشته هاي مختلف علوم بود.
امام صادق با کناره گيري از سياست و جنجال هاي سياسي از آغاز امامت در نشر معارف اسلام و گسترش قوانين و احاديث راستين دين مبين و تبليغ احکام و تعليم و تربيت مسلمانان همت گماشت.
امام ششم مسائل فقهي و علمي و کلامي را که پراکنده بود، به صورت منظم درآورد و در هر رشته از علوم و فنون شاگردان زيادي تربيت فرمود که باعث گسترش معارف اسلامي در جهان شد . امام با جديت براي مقابله با جريانهاي انحرافي در زمينه دانش گستري در رشته هاي مختلفي نظير فقه ، فلسفه و کلام و علوم طبيعي فعاليت کرد.
در زندگي امام دو موضوع بسيار حائز اهميت بود و آن حضرت عمر پربرکت خود را وقف آنها کرد. مبارزه با طاغوت و حفظ معارف ناب اسلامي و معرفي مباني حقيقي اسلام دو اصل اساسي زندگي امام بودند که براي آنها تلاش هاي بي وقفه و خستگي ناپذيري داشت. چهره اسلام بواسطه کارشکني ها و دشمني هايي که وجود داشت مخدوش شده بود و اگر نبود زمان شناسي و هوشياري امام، اين خدشه ها عميق شده و اسلام را با خطر جدي مواجه مي کرد.
درگيري هاي بين بني‏عباس و بني‏اميه آنان را به خود و اميال و منافع شخصي مشغول کرده بود و امام نيز با آگاهي از اين شرايط ، از فرصت پيش آمده به نحو شايسته براي احياء و تقويت معارف حقه اسلام فعاليت داشت و در اين مسير شاگردان بسياري تربيت کرد.
حضرت صادق (ع) بواسطه توطئه هاي کينه توزانه منصور عباسي در سال 148هجري مسموم و در قبرستان بقيع در مدينه مدفون شد. امام به هنگام شهادت 65 سال داشت.
مهر