مركز مطالعات راهبردي و بين‌الملل آمريكا در تازه ترين گزارش خود با اشاره به تلاش ايران براي تقويت سامانه‌ پدافند موشكي و قراردادهاي تهران با مسكو در اين ارتباط،عنوان كرد كه لغو اين همكاري‌ها ميلياردها دلار به روسيه ضرر وارد مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري فارس، مركز مطالعات راهبردي و بين‌الملل آمريكا (CSIS) به تازگي گزارشي را درباره ايران به قلم "آنتوني كوردزمن " رياست اين مركز منتشر كرده است.
اين گزارش تحت عنوان "ايران، خليج فارس و رقابت راهبردي " گزينه‌هاي مختلفي را در رابطه با موضوع ايران، خليج فارس و رقابت استراتژيك در منطقه خليج فارس مورد بررسي قرار مي‌دهد.
در اين گزارش به بررسي مقايسه‌اي توانمندي زميني، دريايي و هوايي و پدافندي ايران و كشورهاي منطقه پرداخته شده و به قابليت‌هاي ايران در دفاع از تاسيسات حساس دربرابر حملات احتمالي هوايي مي‌پردازد.
اين گزارش، روسيه را يكي از منابع اصلي تقويت توان نظامي ايران در بعد هوايي و پدافند هوايي مطرح مي‌كند و مي‌افزايد كه بدقولي روسيه در تامين اين تسليحات موجب لغو بيشتر همكاري‌هاي نظامي-صنعتي بين تهران و مسكو شده و برآوردها حاكي از آن است كه اين امر 13 ميليارد دلار ضرر به روسيه وارد مي كند.
خبرگزاري فارس با توجه به حساسيت موضوع اقدام به تهيه و ترجمه اين گزارش كرده است.برخي تعابير نادرست و افراطي مطرح شده در اين گزارش براي حفظ اصالت ترجمه است.
بخش چهارم اين گزارش به شرح زير است:

توانايي‌هاي هوايي و موشكي ايران
- حملات هوايي دقيق به تاسيسات حساس، يورش يا حمله‌اي همه‌جانبه به آنها
- حملات موشكي ناگهاني به اهداف منطقه‌اي، احتمال وارد كردن تلفات هدفمند و با دقت بالا
- تنوع در جنگ نفت‌كش‌ها بسان سال‌هاي 1987 الي 1988
- يورش به تاسيسات ساحلي و نزديك به ساحل
- حملات به نفتكش‌ها و اهداف دريايي
- حملات به تاسيسات همپيمانان آمريكا
- استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين و ديگر سامانه‌ها پرتابي

اما با وجود اين تهديدات موارد زير را بايد در نظر داشت:
- احتمال بروز اين تهديدات در آينده نزديك اندك است
- خطر مداخله نيرو‌هاي آمريكايي و همپيمانانش وجود دارد
- توان اعمال اينگونه تهديدات محدود و مداومت آن اندك است
- اهداف راهبردي نامشخصي به همراه دارند

قواي هوايي ايران
- استعداد نيروي هوايي ايران 25 هزار الي 35 هزار نفر است
- شمار جنگنده‌هاي ايران حدود 312 فروند است
- 40 الي 60 درصد از اين جنگنده‌ها توان انجام ماموريت محدود داشته يا فاقد اين توان هستند و بسياري از آنها چنان قديمي و از نظر لجستيكي ضعيف هستند كه نمي‌توانند تعداد بالاي سورتي پروازي به صورت بلندمدت داشته باشند.
- نيروي هوايي ايران متكي به شمار زيادي از هواپيماهايي است كه در زمان شاه خريداري شدند. كمتر از 44 جنگنده اف‌14، 20 اف‌ 5 بي، 64 اف 4 دي و اف 4 اي، بيش از 60 اف‌5 اي و اف 5 اف. با اين حال در كل حدود 60 درصد از كل هواپيماهاي آن در طول سه دهه گذشته به صورت محدود در داخل كشور مدرنيزه شدند.
- ديگر جنگنده‌هاي عمده ايران عبارتند از 30 جنگنده سوخوي 24 ام كي، 35 ميگ 29، 13 سوخوي 25 كي ساخت روسيه، 10 ميراژ F1E، 24 جنگنده اف‌7 ام ساخت چين. بعلاوه هواپيماهاي عراقي كه در طي جنگ خليج فارس در ايران فرود آمدند. سوخوي 24 اس و ميگ‌هاي 29 نيز از نمونه‌اي اوليه صادراتي روسيه بودند كه از قابليت‌هاي هوايي كمتري برخوردار هستند.
- ايران برخي از جنگنده‌هاي خود را تغيير و ارتقاء داد، به موشك‌هاي مدرن روسي هوا به هوا و سطح به هوا دست پيدا كرد، موشك‌هاي ضدكشتي چيني در اختيار دارد و تلاش كرده است كه جنگنده‌هاي اف‌14 خود را به موشك‌هاي "هاوك " IHawk مجهز سازد تا توانايي نبرد هوا به هواي دور برد را داشته باشند و ناتواني در به كارگيري موشك‌هاي دوربرد هوا به هواي فونيكس را جبران كنند.
- ايران توانسته است كه هواپيماهاي بدون سرنشين خود را بسازد و به دنبال توليد جنگنده‌هاي ساخت داخل صاعقه و آذرخش است.
- گزارش‌هاي متعددي دال بر اين امر است كه ايران شمار زيادي از جنگنده‌هاي مدرن روسي و چيني را خريداري كرده اما اين گزارش‌ها تاكنون به تاييد نرسيده‌اند. خريد‌هاي ايران با توجه به تحريم‌هاي سازمان ملل متحد به شدت محدود شده‌اند.

تازه‌ترين تحولات در نيروي هوايي ايران
4 ژوئيه 2010
- نيروي هوايي ايران به دنبال استقرار هواپيماهاي بدون سرنشين خود در امتداد مرزهاي كشور است
- بنا بر گزارش‌هاي منتشر شده در ايران، معاون فرماندهي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، امير مجيد پيرهادي اعلام كرد: ما به دنبال تجهيز همه پايگاه‌هاي هوايي مركزي كشور به هواپيماهاي بدون سرنشين دوربرد هستيم اما فعلا تجهيز پايگاه‌هاي مرزي در اولويت قرار دارد.
- پيرهادي ادامه داد: همه پايگاه‌هاي مرزي در غرب و جنوب ايران تا پايان تابستان به هواپيماهاي بدون سرنشين مجهز خواهند شد... هم‌اكنون ماموريت‌هاي اطلاعاتي و جمع‌آوري اطلاعات و شناسايي به اين نوع از هواپيماهاي بدون سرنشين داده شده است و ارتش جمهوري اسلامي ايران در نظر دارد از هواپيماهاي بدون سرنشين متعددي براي ماموريت‌هاي رزمي، شناسايي،‌ اختلال و ارتباطات بهره گيرد.
- گزارش‌هاي ديگري نيز حاكي از آن است كه ايران خط توليد دو نوع از هواپيماهاي بدون سرنشين را، يكي با قابليت بمب‌افكني و ديگري با قابليت انجام ماموريت‌هاي شناسايي، آغاز كرده است:
* هواپيماهاي مدرن بدون سرنشين رعد و نذير داراي توانمندي انجام ماموريت‌هاي دوربرد شناسايي، گشت‌زني، تهاجم و بمباران با دقت بالا هستند.
* هواپيماي بدون سرنشين "رعد " كه هواپيمايي براي ماموريت‌هاي تهاجمي و بمباران است داراي توانمندي نابود كردن اهداف از معين شده با ضريب دقت بالا است.
- خبرگزاري فارس گزارش داد كه ايران با موفقيت هواپيماهاي بدون سرنشين رادارگريز خود كه داراي قابليت بمب‌افكني هستند در ژوئن سال گذشته آزمايش كرد. همچنين در سال 2008، صنايع دفاعي ايران خط توليد دو نوع از جنگنده‌هاي ساخت داخل يعني صاعقه و آذرخش را راه‌اندازي كرد.

2 اوت 2010
- ژنرال اميرحسن چيت‌فروش اعلام كرد كه ايران در نظر دارد سامانه‌هاي راداري جديدي بر روي جنگنده‌هاي مختلف موجود در همه پايگاه‌هاي نيروي هوايي سراسر كشور نصب كند.
- به گفته اين فرمانده، همه جنگنده‌هاي كشور به پيشرفته‌ترين سامانه‌اي مجهزشده‌اند كه به آنها امكان فعاليت در شب مي‌دهد.
- فرمانده قرارگاه پدافند هوايي خاتم‌الانبياء، امير احمد ميقاني نيز اعلام كرد: افتخار داريم اعلام كنيم كه ما به خودكفايي در توليد انواع مختلف رادارهاي با بردها و طول موج‌هاي مختلف مورد نياز كشور نايل آمده‌ايم.
- علاوه بر اين، ژنرال احمد وحيدي، وزير دفاع ايران اعلام كرد كه سامانه‌هاي راداري كشور قادر به ردگيري هر هدف هوايي هستند.
- وحيدي گفت: امروزه ما داراي رادارهاي درياپايه و زمين پايه و رادارهايي هستيم كه قادرند اهداف پروازي گوناگون در طول موج‌هاي مختلف و ارتفاع مختلف را شناسايي كنند.

5 اوت 2010
- گزارش‌هاي رسانه‌اي ايران حاكي از اين است كه جنگنده‌هاي ايران در طول يك هفته رزمايش هوايي خود عمليات آماده سازي و استقرار سيستم‌هاي تسليحاتي را آزمايش كردند.
- جنگنده‌هايي كه در اين مانور به كار رفتند از نوع اف‌ 4، اف 5،‌ اف7 و سوخوي 24 بودند.
- ايران اعلام مي‌كند كه در رزمايش چهار مرحله‌اي خود مدرن‌ترين تسليحات را به كار گرفته و آزمايش كرده‌اند و از جديدترين تاكتيك‌هاي رزم هوايي و ديگر شيوه‌هاي درگيري بهره گرفته است.

- بررسي مقايسه اي قدرت هوايي كشورهاي منطقه در سال 2010
آمار برگرفته از موسسه بين‌المللي مطالعات راهبردي IISS، گزارش توازن نظامي و نشريه جينز Jane's

ايران: داراي 312 هواپيما از قبيل 35 ميگ 29، 13 سوخوي 25، 30 سوخوي 24، 44 اف‌14، 65 اف4 دي/اي، 3 صاعقه
عربستان سعودي: داراي 280 هواپيما از قبيل 4 جنگنده تايفون 2،‌ 15 تايفون اي‌دي‌وي، 85 تورنادو اي‌دي‌اس، 70 اف15 اس، 84 اف 15 سي/دي
بحرين: داراي 33 هواپيما از قبيل 21 هواپيماي اف 16
كويت: داراي 50 هواپيما از قبيل 39 جنگنده اف 18
عمان: داراي 64 هواپيما از قبيل 12 جنگده اف 16
قطر: داراي 18 هواپيما از قبيل 12 ميراژ 2000
امارات عربي متحده: داراي 184 هواپيما از قبيل 62 جنگنده ميراژ 2000، 85 جنگنده اف 18
يمن: داراي 79 هواپيما از قبيل 18 جنگنده ميگ 29، 30 جنگنده سوخي 20 و 22

قواي پدافند زمين به هواي ايران
- تنها سامانه پدافندي زمين به هواي مدرن ايران سامانه‌هاي دوش‌پرتاب كوتاه برد و حدود 30 موشك كوتاه برد پدافند تور-ام است كه براي دفاع نقطه‌اي مناسب هستند.
- ديگر سامانه‌هاي پدافند هوايي ايران شامل 30 پدافند كوتاه برد دولول Rapier و 15 پدافند Tigercat است كه توان عملياتي كنوني آنها نامعلوم است.
- موشك‌هاي زمين به هواي با برد بلند ايران شامل بيش از 150 موشك هاوك ساخت آمريكا، 45 اس‌اي-2 ساخت روسيه، 10 اس‌اي-5 ساخت روسيه و تعدادي موشك سي‌اس‌اي-1 ساخت چين كه مدلي از پدافند اس‌اي-2 روسيه هستند و همگي قديمي‌اند.
- مدرنيزه كردن محدودي سيستم‌هاي فرماندهي و كنترل و سيستم‌هاي راداري، اما دربرابر اقدامات ضدالكترونيك و موشك‌هاي ضدتشعشع آسيب‌پذيرند.
- تنها گزينه‌اي مدرن براي سامانه‌هاي پدافند سطح به هوا و دستيابي به توانمندي‌هاي بالاتر مانند موشك‌هاي بالستيك ضد موشك‌هاي تاكتيكي دستيابي به موشك‌هاي اس‌300 روسيه يا اس 400 است كه سامانه‌هاي راداري سي3 به همراه دارند.
- روسيه بعد از تصويب شدن قطعنامه سازمان ملل ، در ژوئيه امسال اعلام كرد كه اين موشك‌ها را تاكنون به ايران نفروخته است.

تازه‌ترين تحولات در پدافند هوايي و موشك‌هاي سطح به هواي ايران
21 آوريل 2010
- احمد وحيدي، وزير دفاع ايران اعلام كرد كه موشك‌هاي پدافندي مرصاد ايران كه نخستين موشك‌هاي پدافند هوايي بردمتوسط اين كشور به شمار مي روند، قابليت پرواز تا ارتفاع 20 كيلومتري و برد 40 كيلومتر را دارا هستند.
- موشك‌هاي مرصاد مي‌توانند هرهواپيماي مدرني را كه در ارتفاع متوسط يا پايين پرواز مي‌كنند مورد اصابت قرار دهند.
- اين موشك‌ها بسيار پيشرفته‌تر از موشك‌هاي هاوك ساخت آمريكا بوده و مجهز به ردگيري راداري و سيستم‌هاي پيشرفته و پيچيده نرم‌افزاي و سخت‌افزاي هستند.
- به گفته وزير دفاع ايران، موشك‌هاي مرصاد توليد انبوه موشك‌هاي مرصاد هم‌اكنون در وزارت دفاع جمهوري اسلامي ايران آغاز شده‌اند و طي سال جاري تحويل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران خواهند شد.

2 مي 2010
- سردار وحيدي اعلام كرد نسخه به روز شده از سيستم موشكي ضد موشك كروز توسط ايران توليد شده است
- گزارش‌هاي منتشر شده در ايران حاكي است: كارشناسان ايران با موفقيت سامانه پدافندي كوتاه‌بردي ساخته‌اند كه مي‌تواند در هر دقيقه 4 هزار گلوله شليك كند
- سردار وحيدي همچنين اعلام كرد: وزارت دفاع ايران هم اكنون در حال كار بر روي سامانه‌هاي مختلف پدافندي كوتاه‌برد، ميان‌برد و دوربرد است.

25 ژوئيه 2010
- جانشين فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، سردار حسين سلامي ، گفت: ما به نقطه بي‌پايان در افزايش شمار موشك‌هاي بالستيك رسيده‌ايم.
- به گزارش رسانه‌هاي ايران: سازمان هوافضاي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ايران به دستاوردهاي بزرگي در طراحي و توليد موشك‌هاي سطح به سطح سوخت جامد سجيل، موشك‌هاي بالستيك دوربرد شهاب 3 كه داراي برد 2 هزار كيلومتر است و همچنين موشك‌هاي زلزال و فاتح دست يافته است.
- وزير دفاع ايران نيز اعلام كرد: سامانه پدافند هوايي مصباح 1 براي مقابله با حملات هوايي و انواع مختلف هواپيماها طراحي و ساخته شده‌ است.
- وحيدي افزود كه "سپرپدافندي مصباح 1 قادر به رهگيري و هدف‌گيري هواپيماهاي بدون سرنشين است ".

2 اوت 2010
- گزارش رسانه‌هاي اسرائيل از نگراني اسرائيل از پرتاب يك ماهواره جاسوسي از سوي ايران با قابليت نظارت بر سرزمين‌هاي اشغالي حكايت دارد.
- دولت ايران اعلام كرد كه قصد دارد ماهواره جديدي با نام "رصد " به فضا پرتاب كند.
- مدير مركز تحقيقات فضايي و هواپيماي بدون سرنشين در موسسه فيشر اعلام كرد كه "بايد با دقت فراوان ماهواره‌برهايي را رصد كرد كه مي توانند ماهواره به هوا حمل كنند زيرا تفاوتي ميان توانمندي ايران در توليد ماهواره‌بر و موشك‌هاي بالستيك نمي‌توان قايل شد.
- مدير اين موسسه همچنين افزود: اگر پرتاب اين ماهواره با ماهواره‌بر جديدي صورت گيرد كه در فوريه امسال توسط ايران به نمايش درآمد و داراي 4 موتور هستند، اين امر نشان مي‌دهد ايران توانايي پرتاب‌ موشك‌هاي با برد قاره‌اي (قاره‌پيما) را دارا است.

4 اوت 2010
- گزارش‌هاي رسانه‌اي حاكي از آن است كه ايران به 4 آتشبار از موشك‌هاي اس‌300 دست پدا كرده كه دو آتش‌بار از بلاروس و 2 نمونه ديگر از محلي نامعلوم تامين شده‌اند.
- روسيه در سال 2007 قراردادي را براي فروش اين موشك‌ها به ايران امضا كرد اما از آن زمان به بعد اين موشك‌ها را به دلايل مختلف فني و همچنين تازه‌ترين آن يعني قطعنامه جديد سازمان ملل متحد،‌ تحويل نداده است.
- پيشرفته‌ترين مدل از موشك‌هاي اس‌300 قادر هستند كه هواپيماها،‌ موشك‌هاي كروز و موشك‌هاي بالستيك را در بردي 144 كيلومتري و ارتفاع 90 هزار پايي (27 كيلومتري) هدف قرار دهند.
- تاييده‌اي دال بر تحويل يا توان عملياتي اين موشك‌ها در دست نيست و هيچ نشانه‌اي از شمار و قابليت اين سيستم‌ها در كار نيست.

اظهارات روس‌ها درباره ضررهاي ناشي از قراردادهاي تسليحاتي با ايران
گزارش سوم اوت خبرگزاري ريانووستي روسيه به نقل از يك كارشناس روس درباره جزئيات خسارات وارده به روسيه ناشي از لغو قراردادهاي نظامي با ايران:
روسيه در نتيجه منتفي شدن همكاري‌هاي فني و نظامي با ايران ممكن است 11 الي 13 ميليارد دلار از دست بدهد. "ايگور كوروچنكو " يكي از تحليلگران مركز تحليل تجارت تسليحاتي (TsAMTO) به ريانووستي گفت كه سودمندترين بخش‌هاي همكاري‌هاي نظامي-صنعتي روسيه و ايران سامانه‌هاي ضدهوايي است.
دراواخر سال 2007، قراردادي ميان تهران و مسكو امضاء شد كه به موجب آن روسيه 5 گردان از سيستم‌هاي پدافند موشكي اس‌300 پي‌ام يو-1 به ارزش 800 ميليون دلار را به ايران مي‌داد. اگر اين قرارداد لغو شده باشد، مسكو مجبور خواهد بود جريمه‌اي براي زيرپانهادن تعهدات خود كه معادل 10 درصد از ارزش كل قرارداد است به ايران پرداخت كند. از اين رو كل مبلغ ضرر روسيه در لغو قرارداد تامين سيستم‌ها به 900 ميليون دلار بالغ مي‌شود.
علاوه بر اين، ايران به عنوان يكي از مشتريان موشك‌هاي ضدهوايي ميان برد "Buk-M2E " است تا به وسيله آن زنجيره‌ پدافند هوايي كشور را تقويت سازد. كارشناسان شمار موشك‌هاي "بوك " را كه مي‌تواند در اين قرارداد به ايران فروخته شود 18 الي 36 موشك عنوان كرده‌اند. سودي كه در اين قرارداد كسب مي شود معادل 250 الي 500 ميليون دلار تخمين زده مي‌شود.
در ژانويه سال 2007، ‌روسيه تحويل 29 سامانه موشكي تور ام-1 را كه موشكي پدافندي برد كوتاه است به ارزش 700 ميليون دلار تكميل كرد. اين موشك‌ها اكنون براي پوشش پدافند هوايي بيشتر مناطق مهم و حساس نظامي ايران در برابر حملات احتمالي هوايي ايران به كار گرفته شده‌اند. اگر روسيه قطعات يدكي اين نوع از موشك‌ها را به ايران ندهد از اين بابت حدود 50 الي 80 ميليون دلار ضرر خواهد كرد. تهران پيش از اين قصد خود را براي خريد 1000 سامانه پدافند هوايي دوش‌پرتاب "ايگلا " Igla روسيه اعلام كرده بود. ارزش اين ميزان سلاح مي تواند به 500 ميليون دلار باشد. طرف ايراني همچنين تمايل خود را براي خريد رادارهاي گاما-دي‌اي و كاستا-2اي2 Kasta-2E2 اعلام كرده است. در اين صورت نيز روسيه 100 الي 200 ميليون دلار را از دست خواهد داد.
از اين رو بنا به گفته كوروچنكو متوقف ماندن همكاري نظامي و صنعتي با ايران تنها در بخش پدافند هوايي موجب خواهد شد كه روسيه 1.8 تا 2.2 ميليارد دلار درآمد را از دست دهد. برآورد مركز تحليل تجارت تسليحاتي در سال 2010 الي 2025 نيز خسارات مشابهي بخاطر توقف همكاري نظامي-صنعتي با ايران در بخش نيروي دريايي به روسيه وارد خواهد شد كه به 2.2 الي 3.2 ميليارد دلار مي‌رسد. در بخش هواپيمايي نيز اين خسارت معادل 3.4 الي 3.7 ميليارد دلار خواهد بود و در بخش نيروي زميني نيز ميزان ضرر وارده به روسيه 2.1 الي 205 ميليارد دلار بوده و در بخش بالگردها نيز مسكو 1.1 ميليارد دلار ضرر خواهد كرد. اين در حالي است كه ضرر انحلال همكاري فضاي ايران و روسيه نيز به 200 ميليون دلار مي رسد، ضمن اين كه لغو ارسال قطعات يدكي تجهيزات فروخته شده به ايران نيز ضرري 200 الي 250 ميليون دلاري متوجه مسكو خواهد كرد.