به گزارش خبرنگار مهر، کتاب حرانیان نوشته عادل شیرالی به همت انتشارات حکمت در بهار ۱۳۹۴ چاپ و منتشر و در دسترس علاقه مندان قرار گرفت.
حرانیان به مثابه مردمی دارای هویت قومی مشخص و متمایز از دیگران از قرن سوم هجری آوازه ای بلند یافتند. این مردم که قرن ها در میان مسلمانان از فرهنگی برجسته برخوردار بودند و اعتقادات خاص خود را داشتند، با تسلط بر علومی چون نجوم، طب و ریاضی توانستند در مجامع علمی حضور داشته باشند. لذا توجه ویژه به این مردم و پرداختن به تاریخ و احوال حرانیان بایسته است و برای این ضرورت چند دلیل می توان برشمرد: نخست اینکه تا پیش از سال ۲۲۸ق. ایشان از شهرت چندانی برخوردار نبودند، ولی به دلایلی که به طور مبسوط در متن کتاب آمده است، از این زمان به صابئین مشهور شدند و توانستند تا قرن ها با این نام به حیات خود در جهان اسلام ادامه دهند. در روزگار ما نیز همچنان برخی از محققان هنگامی که سخن از صائبین به میان می آید، حرانیان به ذهنشان متبادر می شود. این امر سبب شده است که صائبین اصلی و راستین در هاله ای از ابهام فروروند.
دوم اینکه حرانیان در علوم مختلفی چون طبف نجوم و ریاضی اشتهار داشتند و به واسطه تسلط بی چون و چرایشان در دانش های زمان توانستند قرن های متمادی در دوران عباسیان و آل بویه به حیات خود ادمه دهند.
در میان حرانیان عالمان برجست ای چون ثابت بن قره و ابراهیم بن سنان وجود داشتند. این دانشمندان، منشاء خدمات فراوانی در دوران ترجمه، در زمان عباسیان شدند. همچنین تصنیفات کثیری از خود برجای نهادند، ایشان کتب کنعددی را زا بان سریانی به عرب ترجمه کردند و شاگردان فراوانی را در علوم مختلف پرورش دادند. در فصل چهارم این کتاب تلاش ها و کار های بزرگ عالمان حرانی مورد بررسی قرار گرفته است، لکن نظر به اهمیتی که حرت علمی آنان دارد، لازم است به صورت جداگانه هم مورد بحث و بررسی قرار گیرند.
سوم اینکه حرانیان، پس از تغییر نام خود به صائبین، سال ها در کنار مسلمانان با همان عقای زیستند و کسی متعرض حال آنان نمی شد و حتی در دولت عباسی نیز صاحب قدرت و ریاست بودندو توجه به ایشان از این جهت نیز است.
![]()
اثر پیش رو از چهار بخش تشکیل شده است: بخش اول شامل تاریخ حرانیان است. در این بخش، تا آنجا که دسترسی به مآخذ امکان پذیر بود، سرگذشت و تاریخ حرانیان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بخش دوم شامل عقاید و باورهای حرانیان است. بخش سوم مناسک و شعائر حرانیان را در برمی گیرد. در بخش جهارم از حیات علمی و شخصیت های علمی حرانیان به صورت مبسوط سخن رفته است.
حرانیان نام قومی با تاریخی بلند است که جایگاه ویژه ای نیز در جهان اسلام پید کردند. این قوم که آیینی خاص خود داشتند از قرن سوم هجری توانستند با تغیر نام به صائبین به حیات فرهگی-دینی خود در جهان اسلام ادامه دهند و برای قرن ها این گمان را به وجود آورند که صائبین همان حرانیان اند. نویسنده که در اثری مستقل به معرفی صائبین راستین و تاریخ و عقاید آنها پرداخته بود. در این اثر حرانیان، تاریخ، عقاید و آیین های ایشان را معرفی می کند و دلایل خلط حرانیان با صائبین را در طول تاریخ توضیح می دهد.
این کتاب نوشته عادل شیرالی عضو مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است که از وی تا کنون آثازی با عناوین صائبین راستین، صائبین مندائی در ایران به چاپ رسیده است. کتاب حرانیان به همت انتشارات حکمت در ۱۰۰۰نسخه و به قیمت ۹هزار تومان چاپ و منتشر شده است.