422 سال پيش ، در روز 8 اوت سال 1588 ميلادي ناوگان دريايي شكست ناپذير اسپانيا كه براي تصرف انگلستان اعزام شده بود در مقابل بندر گراويلنس بر اثر آتش توپخانه ها و عمليات ايذايي انگلستان در هم شكسته شد.
اعزام ناوگان نيروي دريايي اسپانيا براي تصرف خاك انگلستان دلايل متعددي داشت.
رنسانس ، ظهور مذهب پروتستان كه منجر به درگيري هاي مذهبي در اروپا شد ، كشف قاره جديد آمريكا و غارت منابع عظيم آن توسط اسپانيايي ها ، باعث شد تا ساير كشورهاي بزرگ اروپا مانند فرانسه و انگلستان نيروي دريايي خود را تقويت كرده وناوگان هاي خود را براي كشف سرزمين هاي جديد عازم اقيانوس ها كنند.
در سال 1558 ميلادي اليزابت تودور دختر آن بولين دومين همسر هنري هشتم پس از درگذشت پدرش ملكه انگلستان شد.
در حالي كه خواهر ناتني اش ماري كه حاصل ازدواج اول هنري هشتم با كاترين آراگون بود و با پادشاه اسپانيا فيليپ دوم ازدواج كرده بود ، بايد ملكه انگلستان مي شد.
از سوي ديگر كاتوليك هاي انگليسي كه پس از برقراري مذهب پروتستان در اين كشور ، به شدت تحت فشار قرار گرفته بودند ، ماري استوارت ملكه كاتوليك اسكاتلند را وارث حقيقي تاج و تخت انگلستان مي دانستند ، اما اليزابت اول دستور زنداني كردن ماري استوارت را داد و در سال 1587 ميلادي فرمان قتل وي را صادر كرد.
قتل ماري استوارت يكي از عواملي بود كه باعث شدفيليپ دوم پادشاه كاتوليك اسپانيا تصميم حمله به انگلستان را اتخاذ كند.
با اين حال حمله وي به انگلستان تنها به دليل اختلافات مذهبي نبود.
از سال هاي پيش ، با قدرت يافتن نيروي دريايي انگلستان ، كشتي هاي انگليسي و كورسرهاي (دزدان دريايي دولتي) انگليسي مانند فرانسيس دريك بي وقفه به كشتي هاي اسپانيايي كه مملو از گنجينه هاي متصرفات اسپانيا در قاره آمريكا بودند ، در اقيانوس اطلس حمله مي كردند.
همچنين در منطقه هلند و فلاندر كه در تصرف اسپانيا بود ، فيليپ دوم دائما با شورش هاي هلندي ها مواجه بود و اليزابت اول از شورشيان هلندي حمايت مي كرد.
در سال 1585 ميلادي ، فرانسيس دريك با كشتي هاي خود به جزيره اسپانيايي سن دومينگو در درياي كاراييب حمله كرد و اين جزيره و سپس شهر كارتاژن در ونزوئلا را غارت نمود.
در راه بازگشت ، در سال 1587 ميلادي ، دريك ، بندر كاديس واقع در سواحل آندلس اسپانيا را به آتش كشيد و حتي تعدادي از كشتي هاي جنگي اسپانيا را نابود كرد.
وي در بازگشت ، توسط اليزابت درجه آدميرال نيروي دريايي انگليس را دريافت نمود.
به اين ترتيب كاسه صبر فيليپ دوم لبريز شد و او تصميم گرفت بزرگترين عمليات نظامي آن دوران را عليه انگلستان انجام دهد.
نيروي دريايي اسپانيا كه به «آرمادا» موسوم بود يك ناوگان باشكوه از كشتي هاي جنگي بود.
اين ناوگان از 130 كشتي جنگي تشكيل شده بود و از يك نيروي نظامي قدرتمند شامل 30000 ملوان و سرباز ، توپخانه قوي ، تجهيزات لازم براي محاصره شهرها ، بيمارستان نظامي و غيره برخوردار بود.
اين ناوگان عظيم تحت فرماندهي دوك مدينا سيدونيا عازم انگلستان شد تا خاك انگلستان راتصرف كرده و شهر لندن را اشغال نمايد.
دوك مدينا سيدونيا يك فرمانده ارتش زميني بود وتجربه دريانوردي نداشت ، اما در پي درگذشت سانتاكروز آدميرال نيروي دريايي اسپانيا به فرمان فيليپ دوم جانشين وي شد.
در مقابل نيروي دريايي قدرتمند جنگي اسپانيا ، پادشاهي انگلستان داراي يك نيروي دريايي شامل كشتي هاي جنگي ملكه و كشتي هاي بازرگاني بود كه توسط صاحبان آنها براي مقابله با تهديد اسپانيا به نيروي دريايي اهدا شده بودند.
نيروي دريايي اسپانيا و نيروي دريايي انگليس قبل از اين كه ناوگان اسپانيا به درياي مانش برسد ، چهار بار با يكديگردرگير شدند اما هيچ يك از اين درگيري ها تعيين كننده نبودند.
تا اين كه نيروي دريايي اسپانيا دربندر كاله واقع در شمال فرانسه لنگر مي اندازد.
فاصله بندر كاله تا نزديكترين بندر انگليسي فقط 36 كيلومتر بود.
در جريان شب 7 تا 8 اوت سال 1588 ميلادي ، انگليسي ها با قايق هاي مملو ازمواد منفجره و مواد آتش زا با استفاده از تاريكي شب كشتي هاي اسپانيايي را در بندركاله موردحمله قرار دادند.
اين حمله ناگهاني وحشت و بي نظمي فراواني را در ناوگان جنگي اسپانيا ايجاد كرد.
ناخداهاي اسپانيايي براي فرار از شعله هاي آتش دستور دادند زنجيرهاي لنگرها را قطع كنند.ناوگان اسپانيا در جريان شب پراكنده شد.
هنگام بامداد دوك مدينا سيدونيا دوباره ناوگان خود را جمع آوري كرد.
اين آغاز ماجرا بود كه در سواحل بندر گراولينس انگليس رخ داد و درگيري نهايي با انگلستان آغاز شد.
در جريان ساعت ها ، توپخانه هاي ساحلي انگليسي ها ، ناوگان اسپانيا را زير آتش گرفتند ، بي آن كه كشتي هاي جنگي اسپانيا بتوانند در مواضع مناسبي براي پاسخ به آتش توپخانه انگليسي ها مستقر شوند.
بسياري از كشتي هاي ناوگان اسپانيا به شدت آسيب ديده وغرق شدند.
سپس از بداقبالي اسپانيايي ها باد شديدي از جنوب وزيدن گرفت و كشتي هاي اسپانيايي را به جهت شمال راند.
دوك مدينا سيدونيا تصميم گرفت بقيه كشتي هاي خود را نجات داده و به اسپانيا بازگردد.
تنها مسير ممكن براي بازگشت دور زدن اسكاتلند و ايرلند براي بازگشت به اسپانيا بود اما اوضاع جوي و دريا نيز با اسپانيايي ها همراه نبودند ، ده ها كشتي اسپانيايي درسواحل ايرلند به صخره ها برخورد كردند و سرنشينان آنها توسط ايرلندي ها قتل عام شدند.
تعداداندكي از كشتي هاي ناوگان آرمادا و افراد آن توانستند به اسپانيا بازگردند.
به اين ترتيب در روز 8 اوت سال 1588 ميلادي ناوگان دريايي شكست ناپذيراسپانيا در مقابل بندر گراولينس انگليس درهم شكسته شد.
اگر باد و اوضاع جوي به كمك انگليسي ها نمي آمدند ، اين ناوگان هنوز آن قدرت را داشت كه به خاك انگلستان حمله كند ، زيرا مهمات انگليسي ها به اتمام رسيده بود و آنها توان دفاع نداشتند ، اما بادهاي مخالف ناوگان اسپانيا را به سوي شمال راندند ، در غير اين صورت شايد جريان تاريخ تغيير مي يافت.

بهرام افتخاري
جام جم آنلاين