سرطان ريه شايع‌ترين بيماري بدخيم و مخرب در بزرگسالان و عامل 30 درصد از تمام مرگ‌هاي ناشي از سرطان است.
اين بيماري در افرادي كه روزانه بيش از 4 نخ سيگار مي‌كشند يا زمان طولاني سيگار كشيده‌اند يا به طور دائم در معرض دود سيگار هستند بيشتر ديده مي‌شود. بر اساس تحقيقات، سرطان ريه بويژه در بين زنان درحال افزايش است.
مهم‌ترين عامل بيماري، مصرف سيگار است كه علت بيشتر از 80 درصد مرگ‌هاي ناشي از سرطان ريه است.
سرطان ريه انواع مختلف دارد و به طور كلي به 4 گروه تقسيم مي‌شود. آدنوكارسينوما شايع‌ترين نوعي است كه بيشتر در افراد غيرسيگاري ديده مي‌شود.
بخش اعظم سرطان‌هاي ريه توسط مواد سرطان‌زا و مواد محرك رشد تومور كه از طريق دود سيگار وارد بدن شده‌اند ايجاد مي‌شوند و 90 درصد بيماران مبتلا به تمامي انواع بافتي سرطان ريه، سيگار مي‌كشند و بيماران نادر غيرسيگاري كه دچار سرطان ريه مي‌شوند معمولا مبتلا به آدنوكارسينوم هستند.
البته بايد در نظر داشت در افراد غيرسيگاري مبتلا به آدنوكارسينوم ممكن است سرطان از قسمت ديگري از بدن منشا گرفته و به ريه سرايت كرده باشد. آزبستوز موجود در عايق‌ها و مواد ساختماني و همچنين دود و مواد آلاينده صنايع و محيط نظير گاز رادون حاصل از منابع طبيعي مثل سنگ گرانيت به احتمال زياد سرطان‌زا هستند.

علائم: تمام انواع سرطان‌هاي ريه با علائم مشترك سرفه، خلط خوني، درد قفسه سينه و كاهش وزن در افراد سيگاري بروز مي‌كند. در برنامه‌هاي بيماريابي، افرادي كه بدون علامت هستند معمولا با پرتونگاري از قفسه سينه شناسايي مي‌شوند ولي براساس محل تومور، نشانه‌هاي رشد تومور اوليه در مركز يا درون راه‌هاي تنفسي معمولا سرفه، رگه‌هاي خون در خلط، صداهاي ريوي خشن، تنگي نفس و تب مي‌باشد.
نشانه‌هاي رشد محيطي تومور اوليه شامل درد جدار قفسه سينه، سرفه، تنگي نفس و گاه آبسه ريه است و نشانه‌هاي گسترش تومور در قفسه سينه مي‌تواند انسداد راه‌هاي هوايي، فشرده شدن مري با اشكال در بلع و خشونت صدا باشد.

تشخيص: آزمايش خلط و پرتونگاري قفسه سينه هر 4 ماه يك‌بار براي افرادي كه در معرض خطر ابتلا به سرطان ريه هستند انجام مي‌شود. در زمان تشخيص فقط 20 درصد از بيماران دچار سرطان موضعي هستند، در حالي كه سرطان در 25 درصد از بيماران به گره‌هاي لنفي ناحيه‌اي گسترش يافته و سرطان 55 درصد از بيماران به مناطق دوردست سرايت كرده است.
در50 درصد موارد سرايت به غدد فوق كليه است و معمولا ريه سمت راست به غده آدرنال راست متاستاز مي‌دهد و بالعكس. ميزان سرايت به كبد در 40 درصد موارد، مغز 20 درصد و استخوان هم 20 درصد بخصوص به دنده‌ها، ستون فقرات و لگن است.

درمان: هدف اول پرهيز كامل از مواجهه است و اقدام بعدي تشخيص زودرس سرطان ريه است. برداشتن كل تومور شانس بقا را طولاني مي‌كند و اولين اقدام درماني است.براي درمان، بر اساس شرايط بيمار از درمان‌هاي تركيبي، شيمي‌درماني و ... نيز استفاده مي‌شود.

دكتر مهرانگيز توتونچي
پزشك عمومي