هواي داغ تابستاني چند روزي است خودنمايي مي‌كند، اين در حالي است كه بسياري از افراد از عوارض آن در امان نمي‌مانند. به منظور جلوگيري از آسيب‌هاي ناشي از هواي گرم بايد بين توليد و دفع حرارت(تعريق)، تعادل ايجاد شود تا دماي بدن ثابت بماند.
مواردي كه آسيب‌پذيري در برابر گرما را افزايش مي‌دهد عبارتند از: چاقي ، سن ، جنس ، بيماري پوستي ، كاهش فشارخون ، بيماري قلبي ، داروهايي كه مانع تعريق مي‌شوند مانند آنتي‌هيستامين‌ها، مواردي كه فعاليت عضلات يا حرارت بدن را افزايش مي‌دهند، مانند مصرف مواد مخدر ، وجود عفونت، سرطان، سوء تغذيه و نقص ايمني.
پس از 40 سالگي شروع تعريق به تاخير مي‌افتد و حجم آن كاهش مي‌يابد و زنان معمولا در شرايط مساوي نسبت به مردان گرماي دروني بيشتري توليد مي‌كنند. افراد مسن‌تر از گرما بيشتر شكايت دارند.
در محيط با دماي بالا 5 بيماري ايجاد مي‌شود كه عبارتند از: گرمازدگي، خستگي ناشي از گرما، گرفتگي عضلاني ناشي از گرما، سنكوب گرمايي و اختلالات پوستي.
گرمازدگي: اين بيماري يكي از فوريت‌هاي پزشكي و تهديد كننده حيات است. اگر دماي مركزي بدن به 41 درجه سانتي‌گراد برسد آثار گرمازدگي بارز مي‌شود و بدون اقدام فوري در20 درصد افراد جوان و 80 درصد افراد مسن منجر به مرگ مي‌شود. عوارض گرمازدگي شامل نارسايي كليه، كبد، قلب، كاهش فشارخون و... است.
علائم: ممكن است اولين علامت از دست دادن هوشياري باشد ولي معمولا سردرد، سرگيجه، غش، تهوع و استفراغ، گيجي، افزايش تعداد تنفس و تنفس‌هاي ضعيف و سريع، افزايش تعداد ضربان قلب، تب، ضعف، پوست خشك و گرم و افت فشارخون رخ مي‌دهد و در موارد شديد، منگي، شوك و اغماء ديده مي‌شود.
درمان: هدف اصلي كاهش سريع دماي بدن است و به اين منظور كم كردن لباس بيمار و ماساژ شديد تنه و گردن بيمار و رساندن مايع خنك ضروري است و در اطراف بيمار بايد كيسه‌هاي يخ قرارداد و آب ولرم روي بيمار پاشيد و براي تسريع دفع حرارت از كولر يا پنكه استفاده كرد. استفاده از آسپيرين براي تب بيمار ممنوع است.
خستگي ناشي از گرما: در اثر كار شديد و تماس طولاني با گرما اتفاق مي‌افتد.
علائم: تشنگي، ضعف، تهوع و استفراغ، خستگي، سردرد، سرگيجه، افزايش دما تا 38 درجه، افزايش ضربان قلب، پوست مرطوب و حتي سنكوب و گرگرفتگي عضلاني نيز ممكن است رخ دهد.
درمان: انتقال به مكان خنك و تكيه دادن معمولا كافي است.
گرفتگي عضلاني ناشي از گرما: به علت كمبود سديم در اثر تعريق مي‌باشد و خوش خيم است.
علائم: دردهاي عضلاني كه شديد، متناوب و كوتاه مدت (يك تا 3 دقيقه) است.
درمان: انتقال به مكان خنك و استراحت. جايگزيني سديم و آب.
سنكوب گرمايي: از دست دادن ناگهاني هوشياري كه معمولا بعد از فعاليت بدني و كار شديد كه حداقل 2 ساعت طول كشيده باشد ايجاد مي‌شود.
علائم: پوست سرد و مرطوب، نبض ضعيف و افت فشارخون.
درمان: خواباندن بيمار به پشت و بالا نگه داشتن اندام تحتاني، خنك كردن بدن و تجويز مايعات.

دكتر مهرانگيز توتونچي
جام جم آنلاين