انگيزه
به عنوان فرآيندي است كه شدت جهت گيري و تداوم تلاش افراد به منظور رسيدن به يك
هدف را محاسبه مي كند و درجه آن بين افراد در شرايط متفاوت مختلف است.
عناصر كليدي انگيزه
1):
شدت انگيزه 2):
جهت انگيزه 3): تداوم
انگيزه
شناخت
مسائل انگيزش كاركنان جهت بهبود عملكرد و افزايش بهروري سازمان بسيار حائز اهميت
است و اين امر به بهبود كاربرد منابع انساني سازمان كمك شاياني كرده و در موارد
زير نيز مي تواند مفيد واقع شود .
الف):
جلوگيري از مقاومت كاركنان در مقابل تغييرات .
ب):
كاهش محدوديت در بازده .
ج
): جلوگيري از مجادله كاري كاركنان با يكديگر.
د):
ايجاد يك سازمان سودآور.
عمده
ترين برنامه در ايجاد انگيزه :
-
مديران در صدد ايجاد انگيزه در كاركنان هستند كه بايد به ابزارها و برنامه هاي
متعدد مجهز باشند كه عمده ترين برنامه ها مي تواند در موارد ذيل خلاصه شود :
1) مديريت مبني بر هدف
در
اين روش با استفاده از هدفهاي سازمان مي توان انگيزه افراد را تحريك نمود در اين
برنامه هر فرد در واحد خود نقش مشخص و معيني ايفا مي نمايد و ضمن اينكه
اهداف دقيق تعيين و مشخص مي شوند ، اهداف مشاركتي جايگزين اهداف تحميلي مي شود و
با لاخره اينكه هر هدف بايد در يك دوره زماني معين تامين شود .
2) تعديل در رفتار
اين
روش شامل چهار مرحله است:
الف):
شناسايي رفتار اصلي .
ب):
سنجش يا اندازه گيري رفتارها .
ج):
شناسايي ترتيب رفتارها
د):
ارزيابي عملكرد
3) مشاركت كاركنان
هدف
از اين برنامه تشويق و ترغيب كاركنان و اعضاي سازمان ، جهت دادن تعهد و مشاركت
هرچه بيشتر درامر موفقيت وتعالي سازمان است و ريشه اين تفكر بر اين منطق است كه
كاركنان در فرآيند تصميماتي كه بر سرنوشت آنها اثر مي گذارد مشاركت كنند و درامور
اداري و سازماني خويش از آزادي عمل بيشتري برخوردار گردند و د نهايت باعث افزايش
بازدهي توليد و بهره وري در سازمان شوند.
مشاركت درسازمان به انواع خاصي تقسيم مي شود:
الف):مديريت
كاركنان:افراد درتصميم گيريها مشاركت ميكنند ، يعني زيردستان درتصميم گيري نقش
دارند و جهت موثر شدن اين روش لازم است تا به افراد فرصت مناسبي براي
مشاركت داده شود.
ب):
مشاركت نمايندگان كاركنان: در اين روش به جاي تمامي كاركنان گروه كوچكي بعنوان
نماينده كاركنان درتصميم گيريها شركت مي كنند و هدف از اين روش توزيع قدرت در
سازمان مي باشد.
ج):دايره
كيفيت : دراين روش كاركنان و سرپرستان يك گروه 8 الي 10 نفري را تشكيل مي دهند و
افراد مسئوليت مشتركي را مي پذيرند، بدين ترتيب افراد هرچند وقت يكبار گرد هم مي
آيند و درباره مسائل كيفيت بحث و تبادل نظر مي كنند.
د):
سهيم كردن كاركنان درسازمان : دراين روش سهام سازمان به كاركنان واگذار و عرضه مي
شود كه ازاين طريق كاركنان در مزاياي حاصل ازفعاليتهاي سازمان سهيم شوند.
4) برنامه هاي مبتني برحقوق متغير
دراين
روش شخص نه تنها حقوق و دستمزد خود را براساس سابقه كار يا ميزان پاداش دريافت مي
كنند بلكه قسمتي ازدريافتهاي وي بر اساس
عملكرد او و سازمان پرداخت مي شود. براساس چنين برنامه اي ميزان دريافتي به موازات
عملكرد تغيير مي كند و كساني كه عملكرد ضعيفي داشته باشند درگذشت زمان دستمزد و
حقوق اندكي مي گيرند ، و كساني كه عملكرد مثبتي دارند شاهد افزايش دستمزد خود
درمقايسه با افزايش درآمد شركت يا سازمان خواهند بود. در اين برنامه چهار مورد
متفاوت به اجرا در مي آيد كه عبارت اند از :
1):دستمزد
براساس قطعه
2):دادن جايزه
3):مشاركت
درسود
4):طرح دادن پاداش به گروه
5) روش پرداخت بر اساس مهارت(شايستگي)
اين
روش شيوه اي از پرداخت دستمزد بر اساس نوع كار است.كه به جاي عنوان شغلي ، مهارت
ميزان حقوق افراد را تعيين مي كند . و كاركنان را تشويق مي كند تا مهارتهاي زيادي
را فرا گيرند ، اين روش موجب كاهش
رفتارهاي ناكارآمد خواهد بود و در نهايت
پرداخت براساس مهارت موجب بهبود عملكرد مي شود.
6) روشهاي انعطاف پذير
اين
روش به گونه اي است كه كارگر يا كارمند
بتواند از بين مزاياي موجود آنهايي را كه مي خواهد انتخاب كند . هدف اين
است كه به هر كارگر يا كارمند فرصت داده شود با توجه به نوع نياز و شرايط با وضعيتي كه درآن قرار گرفته
مجموعه خاص ازمزايايي را كه مي خواهد از آنها بهره مند شود را انتخاب نمايد . زيرا
كه به همه كاركنان مزاياي مشابه داده شود، چنين فرض مي شود كه همگي نيازهاي
همانندي دارند و ترديدي نيست كه اين فرض نمي تواند درست باشد بنابراين استفاده از
اين روش نوعي انگيزش براي كاركنان خواهد بود.
*فرايند تقويت انگيزه:
1-
افراد به يكريگر بگويند دقيقاً چه كاري را صحيح انجام داده اند.
2-
به آنها بگويند چگونه اين عمل به شما يا سازمان كمك كرده است.
3-
صادقانه وصميمانه قدرداني كنند.
*ازاشتباه موارد زير اجتناب كنيد:
1-
ممكن است كاركنان احساس كنند به هيچ يك از اقدامات آنها سپاسگذار نيستند.
2–
نو اميدانه احساس كنند هيچ كاري را نمي توانند به خوبي انجام دهند.
*
ياد مان باشد بهترين راه براي تغيير رفتار و انگيزه اين است كه به كارمندان شواهدي
ارائه دهيم كه نشان دهد در كار خود موفق بوده و كارهاي كه مي تواند انجام دهد مورد
تائيد و پشتيباني شما است ، ثابت مي كنيد اين تائيد و پشتيباني نتايج مشابه بيشتري
را به وجود مي آورد .
*نتيجه گيري :
ايجاد
انگيزش در كاركنان سازمانها يكي از مهمترين وظايف مديران است و در اين زمينه هر
قدر افراد نيازهاي ارضاء شده بيشتري داشته
باشند قطعاً رفتارهايشان منطقي و معقولانه خواهد بود . بنابراين يكي از وظايف مهم
سازمانها شناخت راههاي ايجاد و تقويت انگيزش در آنان است .
* به خاطر داشته باشيد شما داراي قدرتي هستيد
كه مي توانيد بر ديناي اطراف خود تاثير گذاريد .
*
هرگز نگوييد نمي توانم ، بلكه بگوييد سعي مي كنم ( ديل كارنگي)
*
حسن خطاب مباحسم را با كلام شيرين امام صادق (ع) مزين مي نمايم كه مي فرمايند
بارالها : مرا با دانش ، توانگر ساز و به بردباري زيثنت بخش و به تقوا گرامي
دار و با عافيت زيبا گردان.
حسن میلانی کارشناس حراست
اداره کل تبلیغات اسلامی
استان
----------------------------------------------------------
منابع و مواخذ:
1:
سايتهاي مديريتي
2:
الواني ، سيد مهدي (1379)، مديريت عمومي ، نشر في ، تهران
3:
مجله تدبير
4:
مورهر ، گرگور وينكي گريفين (1381) ، رفتار سازمان ، ترجمه الواني و معمارزاده