در گذرتاریخ

8 مهر -24 ذی القعده - 30 سپتامبر
8 مهر در دفاع مقدس

* عملیات کوچ ایذایی در منطقه سلیمانیه توسط سپاه (1359ش)
اشاره:
در پی حملات ارتش عراق در تاریخ ششم مهر 59 عملیات کوچ ایذایی در منطقه سلیمانیه توسط سپاه پاسداران انجام شد.

* شهادت سرداران اسلام «فکوری، فلاحی، نامجو، کلاهدوز و جهان‏آرا» در سانحه هوایی
(1360 ش)
اشاره:
پس از پایان موفقیت‏آمیز عملیات ثامن‏الائمه، پنج تن از فرماندهان رده بالای ارتش و سپاه، جهت تقدیم گزارش به حضرت امام خمینی(ره) فرماندهی معظم کل قوا، عازم تهران می‏شوند. به این منظور، یک فروند هواپیمای سی 130 با چهل نفر سرنشین و 27 مجروح و 32 تن از شهدای عملیات ثامن‏الائمه از فرودگاه اهواز به مقصد تهران به پرواز در آمد. اما این هواپیما در 30 کیلومتری فرودگاه مهرآباد در جنوب غربی کهریزک دچار سانحه گردید. خلبان سعی نمود هواپیما را در همان منطقه به زمین بنشاند که پس از طی مسافت 270 متری، بال چپ هواپیما به زمین اصابت می‏کند. هواپیما متلاشی شده و آتش می‏گیرد که در نتیجه 49 نفر از سرنشینان هواپیما از جمله این پنج فرمانده به شهادت رسیدند که عبارتند از: سرلشکر ولی‏اللَّه فلاحی، جانشین ستاد مشترک ارتش، سرتیپ موسی نامجو، وزیر دفاع و نماینده امام در شورای عالی دفاع و فرمانده دانشکده افسری، سرتیپ جواد فکوری، فرمانده نیروی هوایی و وزیر دفاع و مشاور در ستاد مشترک ارتش، یوسف کلاهدوز، قائم مقام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و برادر محمدعلی جهان‏آرا، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خرمشهر.

* شهادت شهید مرتضی جان ‏نثاری (1360ش)
اشاره:
کوچه‌های کاهگلی اصفهان در سال ۱۳۴۱ش به حضور نوزادی مزین گشت که با اولین گریه خود شور و نشاطی را به جمع خانواده آورد اما هنوز از عطر گل‏های محمدی و آغوش پرمهر مادر سیراب نشده بود که دستان کوچکش را بر قبر مادر نهاد و با اشک‌های دیده مزار او را شست‏وشو داد. در سن هفت سالگی قدم بر وادی علم نهاد و بعد از سه سال، ترک تحصیل کرد و در یک کارگاه نجاری به کار پرداخت. ظلم و جور نظام استبداد پهلوی، مرتضی را به صحنه مبارزات انقلاب کشاند تا همراه سربازان خمینی کبیر (ره) فریاد الله اکبر سر دهد و نام اسلام و قرآن را در ایران سرافراز سازد. مرتضی وارد سپاه پاسداران شد و برای مدتی به بروجن رفت تا از دستاوردهای این حماسه خونین محافظت نماید. زمانی‏که به اصفهان بازگشت با آگاهی از غائله کردستان سلاحش را در دست گرفت و به جنگ با منافقین پرداخت. جنگ تحمیلی برگ زرین دیگری از مردانگی و رشادت او بود. مرتضی پس از زیارت ثامن‏الائمه (ع) و امام امت (ره)، به آبادان رفت و دو ماه مردانه در مقابل دشمنان بعثی ایستادگی نمود. هشتم مهرماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی روز طلوع دوباره مرتضی بود و او در سن نوزده سالگی، جبهه دارخوئین را به خون سرخ خویش آراست.

* شهادت شهید
سید جلال رئیس‏ کرمی (1360ش)
اشاره:
در سال ۱۳۴۲ش شهر مقدس قم شاهد تولد نوزادی از سلاله رسول اکرم (ص) بود: شهید سیدجلال رئیس‏کرمی. سیدجلال، تحصیلات خود را تا اخذ مدرک دیپلم در رشته ساختمان ادامه داد و در آخرین سال‏های تحصیل خود در مقطع متوسطه با مبارازت انقلابی مردم ایران همراه گشت. وی پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته ساختمان در مدرسه عالی تهران پذیرفته شد. فعالیت‌های فرهنگی نقش مهمی در زندگی سیدجلال داشت. او به‏عنوان مأمور جهاد دانشگاهی عازم استان‏های دورافتاده از جمله چهارمحال و بختیاری و سیستان و بلوچستان می‌شد تا در سازندگی یاری‏رسان مردم باشد. با شروع جنگ تحمیلی، سیدجلال به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و عازم جبهه‌های نبرد شد و پس از هفت ماه مبارزه در جریان عملیات ثامن‏الائمه (ع) از ناحیه شکم و پا مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت، و در تاریخ هشتم مهرماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی حین انتقال به پشت جبهه بر اثر سقوط هواپیما در سن هجده سالگی شربت شیرین شهادت را نوشید.
8 مهر در گذر تاریخ

* رحلت فقیه جلیل آیت‏اللَّه «سید محمد صادق لواسانی» یار دیرین امام خمینی(ره) (1369 ش)
اشاره:
آیت‏اللَّه سید محمد صادق لواسانی در حدود سال 1285 ش (1324 ق) در خاندانی عالم در نجف اشرف به دنیا آمد. وی در نوجوانی به همراه پدر به همدان رفت و پس از مدتی برای ادامه دروس حوزوی راهی اراک شد. آیت‏اللَّه لواسانی در هفده سالگی پس از تأسیس حوزه علمیه قم به این شهر هجرت کرد و پس از مدتی با حضرت امام خمینی، هم حجره و هم بحث شد. ایشان در قم از محضر استادان بزرگواری همچون حاج شیخ عبدالکریم حائری، سید محمد تقی خوانساری، سید محمد حجت، محمدعلی شاه آبادی و میرزاجواد آقا ملکی تبریزی دروس خارج فقه و اصول، عرفان، سیر و سلوک و حکمت و فلسفه را فراگرفت و سپس در نجف در پای درس بزرگانی چون آقاضیاءالدین عراقی و میرزا ابوالحسن مشکینی به شاگردی نشست. آیت‏اللَّه لواسانی در سال 1314ش از طرف مراجع بزرگ قم به تولیت مدارس فیضیه و دارالشفا منصوب شد و این دو حوزه علمیه را به مدت شش سال به بهترین وجه اداره کرد. این عالم مجاهد پس از آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، بارها حمایت قاطع خود را از امام عنوان کرده و پس از تبعید ایشان به ترکیه، به نمایندگی تام‏الاختیار آن حضرت در تهران منصوب گردید. فعالیت‏های آیت‏اللَّه لواسانی پس از مدتی برای رژیم گران آمد و ایشان را به مدت سه سال به منطقه هشت‏پر در تالش تبعید کردند. وی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بی‏هیچ نام و عنوانی در کنار امام قرار گرفت و تا آخرین لحظه پشتیبان آن حضرت بود. این مرد الهی سرانجام در 8 مهر 1369 ش برابر با نهم ربیع الاول 1411 ق در 84 سالگی دارفانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه به خاک سپرده شد.

* تصویب نشان «امام خمینی»(ره) به عنوان عالی ‏ترین نشان دولت جمهوری اسلامی ایران (1378 ش)

* روز بزرگداشت مولانا جلال‏الدین محمد بن بهاء الدین معروف به مولوی
اشاره:
جلال الدین محمد بن بهاء الدین محمد، معروف به مولانا، مولوی، ملای روم و جلال الدین رومی، در سال 604ق در بلخ به دنیا آمد. در کودکی با پدرش بهاءالدین محمد معروف به بهاء ولد، مقارن حمله مغول به آسیای صغیر (ترکیه امروزی) رفت و با خاندانش در قونیه مستقر شد. مولوی پس از فراگیری علوم از پدر و دیگر استادان قونیه و شام به تدریس پرداخت. وی بعدها با عارفی واصل و بزرگ به نام شمس الدین محمد تبریزی در قونیه ملاقات کرد و از نَفَسِ گرم او چنان به تاب و تب افتاد که دیگر تا دم واپسین، سردی نیافت و هیچ‏گاه از ارشاد سالکان و افاضه حقایق الهیه باز نایستاد. از این دوره پرشور که سی سال از پایان حیات مولوی را شامل می‏شود، آثار بی‏نظیری از این استاد بزرگ به وجود آمد. در مثنوی معنوی که آن را به‏حق باید یکی از بهترین نتایج اندیشه و ذوق فرزندانِ آدم و چراغ فروزانِ راه عرفان دانست، مولوی، مسائل مهم عرفانی، دینی و اخلاقی را مطرح کرده و هنگام توضیح، به بیان آیات و احادیث و امثال مبادرت می‏جوید. غیر از مثنوی، غزل‏های مولوی به منزله دریای جوشانی از عواطفِ حاد و اندیشه‏های بلند شاعر است که با نشیب و فراز همراه است. همچنین کتبِ فیه ما فیه، مکاتیب و مجالس سبعه از جمله آثار منثور مولانا است. مولانا جلال الدین رومی، سرانجام در سال 672 ق در 68 سالگی به وصال معبود شتافت و پس از تشییع و نمازی با شکوه، در قونیه به خاک سپرده شد. مزار او در ترکیه، زیارتگاه دوستداران ادب پارسی و عرفان اسلامی است.

* برگزاری مراسم قالیشویان
در مشهد اردهال
اشاره:
هرسال در دومین جمعه مهر ماه، اهالی شهر کاشان و روستاهای اطراف، در مشهد اردهال جمع می شوند تا در مراسمی با نام قالی شویان که نمادی از شستن خون سلطان علی بن محمد باقر است، شرکت کنند. آنها در این مراسم، چوب هایی را در دست دارند که با آن قالی را در چشمه می شورند و به صحن حرم باز می گردانند.

* در تظاهرات دانش آموزان در بوکان عده ای زخمی شدند (1357ش)
24 ذی القعده در گذر تاریخ

* حرکت امام ‏رضا(ع) از مدینه به خراسان، محل حکومت مأمون عباسی (200 ق)
اشاره:
مأمون، هفتمین خلیفه‏ی عباسی پس از پیروزی بر برادرش امین و استیلای کامل بر کشور پهناور اسلامی، تصمیم گرفت امام رضا(ع) را از مدینه به مرو مقر حکومت خود منتقل کند و با آن حضرت به ظاهر طرح دوستی و محبت بریزد و ضمن استفاده از موقعیت علمی و اجتماعی امام، کارهای او را تحت نظارت کامل قرار دهد. آوردن امام از مدینه به مرو، هر چند در ظاهر به صورت دعوت بود، اما ماهیت واقعی آن جز ایجاد محدودیت هر چه بیشتر برای امام چیز دیگری نبود. از این جهت امام برای تفهیم ماهیت این دعوت، هیچ یک از اعضای خاندان خویش را همراه خود نبرد تا از این طریق به مسلمانان بفهماند این سفر، نوعی تبعید است نه سفری مقرون به رضایت. ولی مامون برای خنثی کردن هدف امام دستور داد گروهی از رجال و اشراف از جمله والی مدینه ملازم رکاب امام باشند و حتی مسیر سفر امام نیز معین گشت و قرار شد که امام از طریق مدینه، بصره، خرمشهر، اهواز، قم، ری و نیشابور به مرو وارد شود. آن حضرت در 10 شوال سال 201 قمری وارد مرو شد.

* قتل «حسین بن منصورحلاّج»
عارف و زاهد شهیر مسلمان (309 ق)
اشاره:
ابوالمغیث عبدالله بن احمد بن ابی طاهر مشهور به حسین بن منصور حلاج (زاده ۲۴۴ هجری)‌ از عارفان ایران در سده سوم و دهه اول قرن چهارم هجری‌است. حسین بن منصور در سال ۲۴۴ هجری قمری در روستای تور از توابع بیضای فارس در خانواده‌ای تازه مسلمان و سنی مذهب متولد شد و در دارالحفاظ شهر واسط به کسب علوم مقدماتی پرداخت.
او در ۱۲ سالگی حافظ قرآن شد. سپس برای درک مفاهیم قرآن نزد سهل بن عبدالله تستری رفت و راه و رسم تصوف را از او آموخت و خرقه پوشید.
در ۱۸ سالگی به بغداد رفت و از آنجا راهی بصره شد و ۱۸ ماه نزد عمرو بن عثمان مکی همنشین شد. در این ایام شطحیات(1) حلاج آغاز گشت و از این رو بود که عمرو بن عثمان از او رنجید و او را از خود راند. او نیز راهی بغداد شد و در حلقه درس جنید بغدادی وارد شد اما جنید او را به سکوت و خلوت نشینی فراخواند. از حلاج کتابهای فراوان نقل شده‌است از جمله: «طاسین الازل و الجوهر الاکبر»، «طواسین»، «الهیاکل»، «الکبریت الاحمر»، «نورالاصل»، «جسم الاکبر»، «جسم الاصغر»، و «بستان المعرفة». دیوان اشعاری نیز از او به زبان عربی به جای مانده که در اروپا و ایران به چاپ رسیده‌است.
* رحلت فقیه بزرگ «ملامحمد شریف‏ مازندرانی» معروف به «شریف العلماء» (1246ق)
اشاره:
ملا شرف‏الدین محمدشریف بن حسنعلی آملی مازندرانی، فقیه و اصولی بزرگ شیعه و جامع معقول و منقول بود. در کربلا مجلس درسی داشت که بیش از هزار نفر از بزرگان حوزه در آن شرکت می‏کردند. سیدالعلمای مازندرانی، شیخ مرتضی انصاری، ملااسماعیل یزدی و ملاآقا دربندی از جمله شاگردان اویند.

* درگذشت عارف نامدار «محمد حسن اصفهانی» معروف به «صفی علیشاه» (1316ق)
اشاره:
حاج میرزا محمد حسن اصفهانی از بزرگان عرفا معروف به صفی علیشاه، در سوم شعبان 1251 ق در اصفهان به دنیا آمد. در اوایل امر مدتی در شیراز و کرمان و یزد و هندوستان به سر برد و عاقبت در تهران مسکن گزید. در این مسافرت‏ها، اصول و قواعد سیر و سلوک را آموخت و قدم به دایره‏ی عرفان گذارد.
او در تهران خانقاهی وسیعی بنا نهاد و جمع کثیری به او ارادت ورزیدند. صفی علیشاه مردی دانا سخن سَنج، نیک محضر و خوش صحبت بود و مریدانش از او کرامات زیادی نقل می‏کردند. طبعی روان و منطقی استوار داشته و دارای آثاری از قبیل بَحرالحقایق، تفسیر قرآن، زُبدةُ الاسرار و عرفان الحَق می‏باشد. وفات او درتهران در 65 سالگی واقع شد و در خانقاه خود مدفون گردید.

* مرگ «مظفرالدین شاه قاجار» پنجمین پادشاه سلسله‏ ی قاجاریه
در تهران (1324 ق)
اشاره:
مظفرالدین شاه قاجار مردی رئوف، مایل به آسایش رعیّت خود، ولی ضعیف النفس، بیمار و بی‏حال بود. از این جهت مُغرِضان بر او مسلط گشته و تا آن جا که توانستند، وی را از همراهی با ملت و اجرای عدالت باز داشتند. با همه‏ی این احوال، مظفرالدین شاه، دستِ خود را به خون ملت، آلوده نساخت و به واسطه‏ی اعطای فرمان مشروطیت، مورد علاقه‏ی مردم بود. مظفرالدین شاه ده روز پس از امضای فرمان مشروطه پس از یازده سال سلطنت، در 55 سالگی در تهران درگذشت.

* آیت الله العظمی آقای محمد صالح علامه حائری مازندرانی که از اعاظم روحانیون و مقیم سمنان بود درگذشت(1391ق)
28 سپتامبر درگذر تاریخ

* کشف سرزمین نیکاراگوئه در آمریکای مرکزی توسط دریانوردان اسپانیا (1512م)

* تصرف شهرهای دمشق و حَلَب توسط انگلیس در جریان جنگ جهانی اول (1918م)

* پایان کنفرانس تاریخی مونیخ در آلمان قبل از جنگ جهانی دوم (1938م)

* وقوع پرتلفات ‏ترین کودتای قرن بیستم در کشور اندونزی (1965م)

* روز ملی و استقلال «بوتْسوانا» از استعمار انگلستان (1966م)

* روز جهانی ناشنوایان
(1): توضیح اعتدال: مدح‌ها و تعاریف سران «تصوف» از خود! را شطحیات گویند.
برخی گفته‌اند: «شطح» سخنی را گویند که ظاهر آن به شرع راست نبود اما حالی که آن سخن نتیجه آن حال است به حق باشد. آن را نه قبول باید کردن و نه رد شاید کردن.
از آیت الله العظمی مکارم شیرازی نقل کرده‌اند: بایزید از نخستین گویندگان سخنان شطح آمیز است. برخی از شطحیات بایزید بر اعتقاد او به حلول و اتحاد دلالت دارد.