27شهریور- 12ذی القعده - 18سپتامبر

27 شهریور در دفاع مقدس

* عملیات کوچک شهید مدنی در غرب سوسنگرد توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (1360 ش)

اشاره:

عملیات‌ شهید مدنی‌ در تاریخ بیست‌ و هفتم‌ شهریورماه ‌۱۳۶۰ هجری شمسی به‌منظور انهدام‌ توان‌ رزمی‌ دشمن‌ در منطقه‌ عمومی‌ سوسنگرد، به‌صورت‌ محدود صورت‌ گرفت. علی‌رغم مخالفت لشگر ۱۶ زرهی با این درخواست، قرارگاه مقدم دستور اکید و لازم‌الاجرائی مبنی بر اجرای عملیات در سریع‌ترین زمان ممکن صادر کرد. لذا عملیات شهید مدنی در دو مرحله و طی سه روز طراحی و درنهایت اجرا گردید. فرمانده لشگر ۱۶ زرهی، دلیل مخالفت خود را کمبود شدید مهمات و نبود آتش توپخانه بیان کرده ‌بود. هدف از این عملیات، تحقق کامل اهداف از پیش تعیین‌ شده «عملیات طراح» بوده است که محقق نشده بود؛ به‌دلیل آن‌که پیشروی عناصر لشگر زرهی ارتش در عملیات طراح ناقص بوده و این نقصان باعث شده بود که قسمتی از جناح جنوبی لشگر ۹۲ زرهی ایران زیر آتش دیده‌بانی عراق قرار بگیرد و قدرت هرگونه تحرک از این نیرو گرفته شود و هر روزه تلفات سنگینی به نفرات و تجهیزات تیپ ۳ این لشگر وارد گردد. در همین راستا، فرمانده لشگر ۹۲ از قرارگاه مقدم - که مرکز فرماندهی عملیات‌های ارتش در جبهه جنوبی بود - درخواست کرد تا دستوری به لشگر ۱۶ زرهی نیروی زمینی ابلاغ شود و آن لشگر در کرانه جنوبی کرخه تا پل سابله پیشروی و با از بین بردن مواضع عراق، جناح جنوبی لشگر ۹۲ را از دید و تیر مستقیم ارتش عراق دور نگه دارد. این عملیات، آخرین اقدام محوری ایران در سال اول جنگ به‌شمار می‌رفت که طی این‌ یورش‌ کوتاه‌مدت، نیروهای‌ سپاه‌ و ارتش‌ توانستند با یاری‌ یکدیگر، ضمن ۲ کیلومتر پیشروی‌ و جلو بردن‌ مواضع‌ خودی،۵۰ دستگاه‌ تانک‌ دشمن‌ را منهدم‌ و۱۶۹۰ تن‌ از افراد دشمن بعثی‌ را کشته، زخمی‌ و یا اسیر نمایند.

* عملیات کوچک ظفر 1 در استان دهوک عراق توسط سپاه (1366 ش)

اشاره:

عملیات ظفر 1 در تاریخ 27 شهریور 1366 در عمق دویست کیلومتری خاک عراق در استان دهوک و سلیمانیه عراق با هدف انهدام مراکز نظامی رژیم بعثی عراق به اجرا درآمد. رزمندگان تحت امر قرارگاه رمضان، با حمله به شهرهای این منطقه، موفق به آزادسازی آن‏ها شده و نیروهای دشمن را منهدم ساختند. رزمندگان در ادامه، 60 پایگاه دشمن را به آتش کشیدند و پس از آن، منطقه‏ای به وسعت 30 کیلومتر مربع را تحت کنترل خود درآوردند. رزمندگان اسلام در شب دوم عملیات، مرحله دوم حمله را با یورش به قرارگاه‏ها، پل‏ها و محل‏های استقرار دشمن در عمق 200 کیلومتری خاک عراق آغاز کردند و ضربات سنگینی به دشمن وارد نمودند. در این حال نیروهای بعثی برای بازپس‏گیری مناطق از کف داده، با پشتیبانی تعداد زیادی تانک، هواپیما، هلی‏کوپتر و بهره‏گیری از نیروهای ویژه وارد عمل شدند که با مقابله شدید رزمندگان اسلام، تعداد زیادی کشته و زخمی و اسیر بر جای گذاشتند. در این عملیات علاوه بر انهدام ده‏ها دستگاه تانک و نفربر و تعدادی خورو و انواع سلاح سبک و نیمه سنگین و چندین انبار مهمات، تعداد هزار نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی و پانصد تن دیگر به اسارت قوای اسلام درآمدند.

* ملاقات وزیر خارجه آمریکا با «صدام»

چند روز قبل از حمله عراق به ایران (1359ش)

* تأیید تصمیم شورای فرماندهی عراق برای لغو قرارداد 1975 توسط مجمع ملی عراق (1359 ش)

27 شهریور در گذر تاریخ

* درگذشت شاعر معاصر، استاد «محمدحسین بهجت تبریزی» معروف به «شهریار» (1367ش) و روز شعر و ادب فارسی

اشاره:

سیّدمحمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در سال 1285 ش در خانواده‏ای اهل ادب در تبریز به دنیا آمد. ایام کودکی او با جنبش آزادی‏خواهان مشروطه به رهبری ستارخان و باقرخان همراه بود. وی در کودکی با قرآن و دیوان حافظ آشنا شد و پس از تحصیل مقدمات حوزوی، به تهران رفت و وارد مدرسه دارالفنون گردید. شهریار سپس وارد مدرسه طب شد، ولی در پی یک جریان عاطفی و پس از 5 سال تحصیل، بدون اخذ مدرک دکتری، تهران و دانشکده را ترک گفت و در خراسان وارد خدمت دولتی گردید. او در نیشابور به دیدار کمال‏الملک، نقاش مشهور رفت و شعری درباره وی سرود. شهریار از آن پس مدتی در تهران سکونت داشت و از سال 1319 ش در تبریز اقامت گزید. وی همزمان با اوج‏گیری نهضت اسلامی، با زبان شعر، انقلاب اسلامی را همراهی کرد. شهریار، به عنوان یکی از مشهورترین غزل‏سرایان معاصر، معروفِ خاص و عام است. او غزل‏های دلنشینِ بسیاری سروده که یادگار نخستین عشق آتشین اوست. عشق عرفانی نیز در اشعار شهریار مقام والائی دارد و بر بیشتر شعرهای او سایه افکنده است. کلیات اشعار شهریار متجاوز از پانزده هزار بیت از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه است که در سه مجلد به چاپ رسیده است. بسیاری از خاطرات تلخ و شیرین از دوره‏های گوناگون زندگی، در اشعار شهریار منعکس است و با خواندن آن‏ها می‏توان گوشه‏هائی از زندگی شاعر را از نظر گذراند. شهریار بی‏گمان در شاعری، استعدادی درخشان دارد که در سراسر اشعار او، روحی حساس و شاعرانه، موج زنان بر بال تخیلی پوینده و آفریننده در پرواز است. او به تجدد و نوآوری در شعر گرایش محسوسی داشت و اشعاری که برای نیما یوشیج و به یاد او سروده، حکایت از این موضوع دارد. شهریار در سال 1367 در مراسم مجتمع هنر و ادبیات دفاع مقدس به دریافت لوح دست خط زرین حضرت امام، دیپلم افتخار و سکه یادبود مجتمع به عنوان برگزیده شعر، نائل آمد. این شاعر شهیر سرانجام در بیست و هفتم شهریور 1367ش در سن 82 سالگی در تهران درگذشت و در مقبرةالشعرای تبریز به خاک سپرده شد. برای پاسداشت مقام ادبی استاد محمدحسین شهریار و نکوداشت این شاعر پرآوازه، سالروز درگذشت وی برابر با بیست و هفتم شهریور، به عنوان روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است.

* مهندس اسکندر فیروز به سمت

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تعیین شد

(1353ش)

* انتشار پیام حضرت «امام خمینی»

به مناسبت وقوع زلزله طبس (1357 ش)

اشاره:

پس از وقوع زلزله شدید طبس در 25 شهریور 1357، رژیم پهلوی در اقدامی ریاکارانه، به این مناسبت عزای عمومی اعلام کرد. حضرت امام خمینی(ره) پس از این اقدام دستگاه، ضمن صدور پیامی از نجف و ارسال پیام تسلیت و همدردی برای بازماندگان حادثه، نقشه دربار را افشا نمودند. ایشان در مورد

پیام عزای عمومی که از سوی رژیم پهلوی اعلام شده بود گفتند: آنهائی که هزاران نفر از بهترین فرزندان ما را ]در روز

17 شهریور 1357 ]بی‏رحمانه، قتل‏عام کرده‏اند، امروز برای انحراف اذهان، به تعزیه‏سرائی پرداختند و اشک تمساح برای زلزله‏زدگان می‏ریزند. حضرت امام همچنین در این پیام از همه مسلمینِ غیرتمند خواستند که مستقیماً به کمک زلزله‏زدگان بشتابند.

12 ذی القعده در گذر تاریخ

* تولد فیلسوف کبیر و فقیه بزرگ

آیت‏ الله «محمدتقی آملی»

(1304 ق)

اشاره:

شیخ محمدتقی فرزند ملامحمد آملی در تهران دیده به جهان گشود و در محضر عالمانی چون شیخ عبدالنبی نوری و میرزا حسن کرمانشاهی تلمذ نمود. مدتی در نجف اشرف از محضر درس میرزای نائینی، آقا ضیاء عراقی و آقا سیّدابوالحسن اصفهانی بهره گرفت. سپس به تهران بازگشت و به مدت بیش از چهل سال به تصنیف و تدریس اشتغال ورزید. او فقیه و فیلسوفی گوشه‏نشین بود و از پذیرفتن مسئولیت ریاست خودداری می‏نمود. آیت الله محمدتقی آملی، تا پایان عمر از نوشتن رساله‏ی عملیّه خودداری کرد. حاشیه بر شرح اشارات، دُرَرُالفوائد، رسالةٌ فی قاعدةِ لاضَرَر و... از جمله تألیفات این فقیه و عارف بزرگوار می‏باشند. سرانجام این حکیم الهی در آخرین روز ماه شوال سال 1391 ق در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت و در تهران به خاک سپرده شد.

* درگذشت شاعر گرانقدر ایرانی

«ادیب نیشابوری» (1344 ق)

اشاره:

شیخ عبدالجواد ادیب نیشابوری، شاعر ایرانی در سال 1281 ق در نیشابور به دنیا آمد. در سنین کودکی به علت ابتلا به بیماری آبله، یک چشم او نابینا شد ولی با پشتکار و علاقه‏ی فراوان، به تحصیل و فراگیری علم و دانش پرداخت. ادیب، پس از مهارت یافتن در ادبیات عرب ودیگر علوم متداول زمان، به مدت بیش از چهل سال در مدارس مشهد به تدریس پرداخت. ادیب نیشابوری به تدریج شاعری چیره دست و دارای سبکی مخصوص شد. انتخاب الفاظ مناسب و انسجام ترکیبات و معانی دقیق از مزایای شعر اوست. دیوان اشعار ادیب، حاوی اشعار نغز وشیوائی به فارسی و عربی است که در حدود 6 هزار بیت از آن جمع آوری شده است. وی علاوه بر فنون ادبی، از علوم ریاضی، نجوم و فقه و اصول نیز بهره داشت. ادیب نیشابوری سرانجام در 63 سالگی در مشهد درگذشت و در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

* وفات قطب‌الدین رازی،

فیلسوف و عالم بزرگ مسلمان (776ق)

اشاره:

ابوجعفر محمد بن محمد رازی معروف به قطب‌الدین رازی یکی از دانشمندان قرن هشتم هجری است. او عالمی محقق و حکیمی دانشمند بود. قطب‌الدین در فقه اسلامی و ادبیات عرب مهارت داشت. او در حکمت و کلام و منطق اسلامی تبحر و مهارت بیش‌تری پیدا نمود. قطب‌الدین اصلاً از مردم ورامین و شهر ری بود و نسبش به این بابویه قمی منتهی می‌شود. وی پس از تحصیلات در ایران ضمن مسافرت‌های متعدد، سرانجام گمشده خویش را در حله یافت. سپس به محضر علامه حلی شتافت و چند سالی از کرسی درس او استفاده نمود. قطب‌الدین مدتی در مدرسه نظامیه بغداد در طبقه پائین مدرسه دانشجو بود و‌ گاه به او قطب تحتانی - در مقابل قطب‌الدین شیرازی فوقانی؛ متوفای ۷۱۰ق - نیز می‌گفتند. شیخ محمد مکی معروف به شهید اول، شریف جرجانی و سعدالدین تفتازانی از محضر قطب مدت‌ها بهره‌مند بودند. شیخ شهید در اربعین می‌نویسد: «اتفاق افتاد ملاقات من در دمشق با شیخ قطب‌الدین شعبان ۷۷۶ق او در تمام علوم معقول و منقول متبحر بود ضمن استفاده از محضر او پس از مذاکرات و مباحثاتی دانستم که او دریائی است که کناره ندارد.» شیخ شهید اضافه می‌کند که از او اجازه (اجتهاد و روایت) خواستم برایم نوشت. صاحب روضات، محدث نوری و محدث قمی در ترجمه قطب‌الدین رازی مطالبی دارند که ذکر آن‌ها به طول می‌انجامد و شسته مطالب در ترجمه قطب و شخصیت علمی او آن چیزی است که شاگردش شهید اول بیان می‌کند؛ جمله زیبائی نیز قاضی شهید در مجالس دارد که ما را با تصنیفات او نیز آشنا می‌سازد، می‌فرماید: «خورشید فضیلتش از مطلع شرح مطالع طالع و محکمات حکمتش از افق کتاب محکمات ساطع است.» در نوشته‌های علامه به قطب‌الدین، او را با عناوینی مانند شیخ فقیه عالم فاضل محقق، مدقق زبده علما و افاضل قطب المله و الدین توصیفش نموده است. قطب‌الدین غیر از تربیت و تدریس فضلا، آثاری در علوم عقلی و نقلی به‌نام شرح اشارات، شرح شمسیه یا لوامع‌الاسرار در شرح انوار علامه محکمات (محاکمات) در شرح قواعد علامه، مفتاح، بحرالاصداف، و تحفةالاشراف را در فقه و حکمت به رشته تحریر برد (کتب مذکور هر یک در چند جلد است). ولادت این حکیم الهى و دانشمند گران‌مایه را به سال۶۴۷ ق نوشته‌اند. ابوجعفر محمد بن محمد رازی معروف به قطب‌الدین رازی بعد از عمرى تعلیم و تعلم و خدمت به فرهنگ غنى اسلام، سرانجام در تاریخ دوازدهم ذیقعده سال ۷۷۶ هجری قمری در دمشق از دنیا رفت و به دیدار حق شتافت. بسیارى از بزرگان شام در نماز وى شرکت کرده و او را در «صالحیه» دفن کردند.

18 سپتامبر در گذر تاریخ

* شروع به کار اولین ساعت «هسته ‏ای» جهان در نیویورک (1957م)

* تولد «ساموئل جانسون»

منتقد و نویسنده مشهور انگلیسی (1709م)

* درگذشت «لئونارْدْ اولِر»

ریاضی‏دان برجسته سوئیسی (1783م)

* کشف جسد عظیم الجثه «ماموت»

در شمال سیبری (1797م)

* تولد «ژان فوکو» فیزیک‏دان معروف فرانسوی (1819م)

* ورود قوای انگلیسی به خاک سوریه در پایان جنگ جهانی اول (1918م)

* به تصویر درآمدن اولین فیلم کارتونی و ایجاد پدیده نوین هنر هفتم (1928م)

* اشغال سرزمین منچوری در کشور چین توسط ارتش ژاپن (1931م)

* روز ملی «شیلی»