عباس تقويان مطرح كرد:
استفاده از جدال احسن برای اثبات مبانی قرآن در اذهان كودكان
عضو هيئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به استفاده از روش جدال احسن با كودكان، اظهار كرد: می‌توانيم با كودك جدال احسن كنيم و از همان ظرفيت كودكانه او استفاده كرده و امور پذيرفته شده در نزد كودك را مبنای اثبات پاره‌ای از مبانی قرآنی قرار دهيم.
عباس تقويان، عضو هيئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)
عباس تقويان، عضو هيئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا)، با اشاره به موضوعات گوناگون قصه‌های قرآنی گفت: ما در طبقه‌بندی قصه برای كودك و نوجوان بايد دو چيز را رعايت كنيم، يكی نحوه بيان و ديگری محتوای آن است كه بايد بيان قصه برای كودك قابل فهم باشد؛ البته هر چند در قرآن كريم مخاطب خاصی مورد توجه نيست و همه مخاطبان در اين كتاب آسمانی مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما به عقيده مفسران و قرآن‌شناسان، آموزه‌های قرآنی بايد به زبان ساده‌تر در اختيار مخاطبان قرار گيرد.
وی با بيان اينكه هم در ترجمه و هم در تفسير بايد سطوح مختلف سنی را در نظر بگيريم، افزود: امروز نيازمند قرآن‌هايی با ترجمه و تفسيرهای گروه‌های سنی مختلف هستيم، اما قبل از بحث تفسير، به ترجمه‌های مختلف برای رده‌های سنی مختلف نياز داريم.
نيازمند بيانی هستيم كه مترجمان و مفسران بايد داشته باشند
تقويان با تأكيد بر توجه به محتوای قصه‌های قرآنی اظهار كرد: آنچه كه بايد به كودك و نوجوان انتقال يابد، محتواست. قرآن كريم از نظر اشاره به موضوعات مختلف، يك كتاب بی‌نظير است و در آن ده‌ها موضوع می‌بينيم كه هر يك از آنها می‌تواند دستمايه يك قصه، حكمت و مثل قرار گيرد؛ از اين رو ما هم در رابطه با قرآن كريم و ارائه دادن محتوای آن در بين كودكان و نوجوانان خود، نيازمند بيانی هستيم كه مترجمان و مفسران بايد داشته باشند.
وی در ادامه، برخی از موضوعات مورد علاقه كودكان را مورد اشاره قرار داد و تصريح كرد: كودك احترام به والدين را به خوبی متوجه می‌شود، از اين رو قصه‌هايی را كه در اين زمينه برای كودك بيان می‌شود بسيار مفيد است يا موضوعی مثل توحيد و ملائكه موضوعاتی نيست كه بشود در فضای ذهنی كودك به راحتی جا انداخت؛ از اين رو موضوعات پيچيده را بايد با حساسيت و اولويت بيشتری به دست بگيريم و برخی از موضوعات ممكن است طرحش برای كودك شبهه‌انگيز باشد.
قراردهی موضوعات اخلاقی و اجتماعی مورد علاقه كودك به شيوه هنرمندانه
وی با بيان اينكه موضوعات اخلاقی و اجتماعی مورد علاقه كودك را بايد به صورت هنرمندانه در اختيار كودك قرار داد، اظهار كرد: مراجعه مستقيم فرزندان به قرآن كه به طور عموم با زبان قرآن آشنا نيستند و اگر هم باشند ممكن است مراجعه مستقيم، آنها را با چالش‌هايی روبرو كند، ممكن است به صلاح نباشد؛ از اين رو وظيفه قرآن‌شناسان و مفسران است كه تفسير و ترجمه خود را همراه با بيان هنری همراه كنند و با موضوعات مناسب در اختيار مخاطبان قرار دهند.
تقويان گفت: رجوع مستقيم به قرآن كريم برای رده‌های سنی پايين سبب می‌شود كه آنها نتوانند به طور مستقيم از ترجمه تحت‌اللفظی استفاده كنند. مترجمان وظيفه دارند كه يك روايتگری ساده را پيش بگيرند و حقايق قرآنی را با روايتگری و قصه‌پردازی خودشان همراه كنند. اين موضوع به كودك و نوجوان اختصاص ندارد و می‌تواند شامل سنين بالا هم بشود.
مترجمان قرآن، روايتگری ساده را در پيش بگيرند
اين عضو هيئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه بيان كرد: اهالی ادب، هنر و علم در اين راستا وظيفه‌ای دارند. در اين راستا مترجم و مفسر قرآن نيز بايد از ويژگی‌های گوناگونی برخوردار باشد تا بتوانند پيام قرآن را به طور عموم و قصه‌های قرآنی را به طور ويژه به مخاطبان خود منتقل كنند.
وی با اشاره به برخی از ويژگی‌های مترجمان و مفسران تصريح كرد: مترجم بايد فهم صحيحی از قرآن داشته باشد. به زبان مبداء آشنا باشد و به زبان مقصد كه زبان فارسی است، مسلط باشد و از سوی ديگر به نيازهای مخاطب در سنين مختلف اشراف داشته باشد و بتواند دست به گزينش و انتخاب بزند.
تقويان گفت: همانطور كه نويسندگان در تدوين كتاب‌های قصه، موضوعات متنوعی را انتخاب و در كنار آن از ادبيات خاصی استفاده می‌كنند؛ مترجمان هم در يك رده و سطح نيستند و ميزان اثرگذاری آنها متفاوت است؛ از اين رو مترجمان قصه‌های قرآنی و مفسران می‌توانند با نحوه بيان خود از نحوه تأثيرگذاری متفاوت برخوردار باشند. به عنوان مثال ترجمه و تفسيری بيشتر مورد اقبال قرار می‌گيرد كه وجوه هنری و جذابيت‌های محتوايی بيشتری داشته باشد.
تقويان:
همه ما به عنوان كسانی كه از روش قرآن استفاده كرده و قرآن را به عنوان اسوه فكری و عملی قرار دهيم و قصه‌گويی‌ها و قصه‌پردازی‌های ما بايد برای تحريك عقول و ايجاد تفكر و تدبر باشد و مخاطب به ويژه كودك و نوجوان را واردار به تفكر كنيم
دعوت به حق با سه ابزار حكمت، موعظه حسنه و جدال به احسن
وی با اشاره به آيه 125 از سوره شريفه «نحل» بيان كرد: خداوند به پيامبر خطاب می‌كند كه؛ «ادْعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ؛ [مردم را] به راه پروردگارت با حكمت و پند نيكو فراخوان و با آنان با روشی كه بهتر باشد چالش ورز». در واقع همه هدف ما دعوت به حق با سه ابزار حكمت، موعظه حسنه و جدال به احسن است. اگر اين آيه را در كنار آيه «فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُونَ» قرار دهيم، با ممزوج كردن اين دو آيه اين نتيجه را می‌گيريم كه خداوند می‌خواهد به پيامبر(ص) امر كند به واسط بيان تاريخ، قصه‌ها، حكمت‌ها، مثل‌ها و سرگذشت‌های پيشينيان، مردم را وادار به تفكر كند.
وی ادامه داد: بنابراين همه ما به عنوان كسانی كه از روش قرآن استفاده كرده و قرآن را به عنوان اسوه فكری و عملی قرار می‌دهيم، بايد قصه‌گويی‌ها و قصه‌پردازی‌های را برای تحريك عقول و ايجاد تفكر و تدبر به كار گيريم و مخاطب به ويژه كودك و نوجوان را از اين طريق وادار به تفكر كنيم.
تقويان با تأكيد بر بهره‌گيری از سه ابزار بيان حكمت‌ها، عبرت‌ها و انتخاب بيان احسن و جدال به احسن تصريح كرد: بايد از اصول و مبانی پذيرفته شده‌ای كه در ذهن ساده و صميمی كودك وجود دارد برای بيان واقعيات استفاده كنيم، يعنی می‌توانيم با كودك جدال به احسن كنيم و از همان ظرفيت كودكانه او استفاده كرده و امور پذيرفته شده در نزد كودك را مبنای اثبات پاره‌ای از مبانی قرآنی قرار دهيم.
بهره‌گيری از ظرفيت‌های كودكانه با استفاده از جدال به احسن
وی با اشاره به آموزش‌های معارف الهی در قالب قصه‌های قرآنی بيان كرد: به كودكان خداشناسی، معادشناسی و معاد‌پروری ياد دهيم، شايد كودك تصوير دوستی از معاد و زندگی آخرت نداشته باشد و اين بحث با توجه به اينكه برای كودك پيچيده است، اما می‌توان از باورهای ساده اوليه‌ای كه در ذهن كودك وجود دارد برای باورمند كردن نسبت به معاد استفاده كنيم.
اين مدرس دانشگاه، هدف از قرآن در بيان قصه‌ها را مورد اشاره قرار داد و اظهار كرد: هدف قرآن دعوت به هدايت و حق است، از اين رو بايد فرزندان‌مان را در مسير هدايتگری و حق‌مداری قرار دهيم و از روش قران استفاده كنيم كه در رأس اين روش‌ها و مهمترين آنها، نقل قصه‌ها، تمثيل‌ها و حكمت‌ها است.