كودك ارزشهاي اخلاقي خود را از محيط كسب مي كند و بزرگترها بايد كودك را در اين امر ياري كنند و نبايد رفتاري را كه شايسته نمي دانند و نمي خواهند فرزندشان به آن مبادرت ورزند، انجام دهند. به گزارش خبرگزاری مهر، هر كودك در هر مرحله اي از رشد اخلاقي كه قرار مي گيرد تا حدودي ويژگي هاي اخلاقي مراحل قبل و بعد را نيز داراست و هر كودك در هر مرحله از زندگي خود ويژگي اخلاقي و تربيتي خاصي را دارا مي باشد. پيشوايان و بزرگان دین اسلام نيز در احاديث مختلفي ويژگي هاي اخلاقي و تربيتي مشخصي را براي كودكان در هفت تا چهارده سالگي تعيين فرموده اند.
اطاعت و فرمانبرداري
رسول اكرم (ص) در حديثي ويژگي كودك را در اين دوره "عبد" دانسته كه به معناي اطاعت است. در حديث ديگري حضرت علي(ع) خصوصيت كودك را در اين دوره "خادم" عنوان كرده اند. بنابراين مي توان چنين گفت كه پيشوايان اسلام، كودك را در اين دوره سني مطيع و فرمانبر معرفي مي كنند و اين خصوصيت برخلاف خصوصيت هفت سال اول"سيادت" است كه كودك داراي ويژگي خود مركزي و سيادت است و پدر و مادر بايد بيشتر مطابق خواستهاي كودك رفتار كنند. همچنين با خصوصيت نوجوان در هفت سال سوم "وزارت" فرق دارد كه بايد نوعي مشاركت و تعامل بين خواسته هاي فرزندان و پدران و مادران به وجود آيد.
به عبارت ديگر، كودك در اين دوره بيش از هر زمان ديگر آمادگي دارد تا آنچه را پدر و مادر يا ساير بزرگسالان از او توقع و انتظار دارند، انجام دهد و آمادگي فراواني براي ارضاي خواسته هاي پدر و مادر و ساير بزرگسالان از خود نشان دهد و خود را بيشتر در اختيارآنها قرار مي دهد؛زيرا در اين دوره خاصيت نقش پذيري دارد و در جستجوي نقشي است كه بايد در ميان بزرگسالان ايفا كند.
سن تعليم و تربيت
رسول اكرم(ص) در حديثي، دوره هفت تا چهارده سالگی را سالهاي تاديب و تربيت نامگذاري کرده اند. امام صادق(ع) نيز در حديثي اين دوره را دوره تعليم ناميده اند. دوخصوصيت رواني و تربيتي كودك در اين دوره، يعني"تربيت پذيري" و "تعليم پذيري" گوياي اين است كه كودك آمادگي دارد تا به طور مستقيم، اولا ارزشها و ضد ارزشها به او آموزش داده شود و اين مفاهيم براي او به تدريج تبيين گردد. آموزش مستقيم اين مفاهيم در دوره قبل چندان كارساز نبود و لازم بود كودك بيشتر غير مستقيم و تقليدي تحت اين آموزشها قرار گيرد، ولي در اين دوره با افزايش رشد سني، كودك به اين مرحله از شناخت رسيده است كه بتوان به او مفاهيم اخلاقي و تربيتي را مستقيم آموزش داد.
اينكه حديث مي فرمايد دوره مزبور، دوره تاديب است، احتمالا گواه بر همين است و گرنه از ديدگاه پيشوايان اسلام، همين سنين، سالهاي تاديب و تربيت به معناي عام آن است؛ ثانيا تعليم كودك به طور رسمي از اين سالها مي تواند شروع شود زيرا از اين سنين به بعد، كودك هم از نظر جسمي و هم از لحاظ رواني آمادگي دارد تا مفاهيم علمي و آموزشی را به طور مستقيم فرا بگيرد.
ويژگي تعليم و تربيت پذيري كودك در اين دوره با توجه به خصوصيت "عبد بودن" و "خادم بودن" كودك معناي بيشتري پيدا مي كند، يعني همان طور كه كودك مطيع و فرمانبر است و خود را بيشتر در اختيار پدر و مادر يا ساير بزرگسالان قرار مي دهد، آمادگي زيادي نشان مي دهد كه تحت تعليم و تربيت آنها قرار بگيرد و آنچه را كه از طرف آنها مطرح مي شود بپذيرد و در اين مورد علاقه بسياري نيز از خود نشان مي دهد. يعني كودك در اين دوره تشنه تعليم و تربيت است و آنچه را از طرف پدرو مادر و ساير بزرگسالان ارائه مي شود،به جان مي پذيرد.
كودك ارزشهاي اخلاقي خود را از محيط كسب مي كند و بزرگترها بايد كودك را در اين امرياري كنند و نبايد رفتاري را كه شايسته نمي دانند و نمي خواهند فرزندشان به آن مبادرت ورزند، انجام دهند. در واقع از مهمترين نكات تربيت اخلاقي كودك اين است كه پدر و مادر مواظب رفتار خود باشند و گرنه دادن دستورات اخلاقي بدون آنكه والدين به آنها، پايبند باشند، سودي ندارد. اگر پدر و مادر، صادق، درستكار، وقت شناس و ملزم به رعايت رفتارهاي پسنديده اخلاقي باشند،كودكان به آساني چنين رفتار و صفاتي را مي پذيرند و به آنها عمل مي كنند؛همچنان كه علي(ع) مي فرمايد؛ پندي كه زبان گفتار از آن خاموش و زبان كردار بدان گويا باشد،از هيچ گوشي بيرون نمي آید و هيچ نفعي با آن برابري نخواهد كرد
.آنچه كه در رشد اخلاقي اهميت دارد، امر و نهي يا تنبيه كودكان براي انجام دادن كارهاي نادرست نيست، بلكه اجتناب والدين از رفتار ناصحيح و غير معقول و نيز دروغ نگفتن به كودك،او را در معرض يادگيري اعمال صحيح قرار مي دهد. تربيت اخلاقي كودك به معناي منع كردن كودك از انجام دادن هر كاري نيست، بلكه بهتر است تا جايي كه به ضرر كودك تمام نمي شود آزاديهاي او سلب نشود. بنابر اين اگر اصول اخلاقي به شيوه اي ملموس و عيني براي كودكان اين دوره ارائه شود،آنها قادرند اين اصول را همانند بزرگسالان درك كنند و در دوره هاي بعد نيز آنها را همچنان براي خود حفظ كنند.