مسموميت غذائي زماني اتفاق مي‌افتد كه چيزي خورده يا نوشيده باشيد كه حاوي ميكروب‌هاي مضر(باكتري‌ها، ويروس‌ها يا انگل‌ها ) باشد.
بعضي وقت‌ها باكتري‌ها در غذا سم توليد مي‌كنند و سم آنها سبب مشكل مي‌شود
نشانه هاي مسموميت غذائي چيست؟
علائم مسموميت غذائي ممكن است ساعت‌ها يا روزها پس از مصرف غذا يا نوشيدني آلوده شروع شود.
زمان ظهور علائم مسموميت تاحدي به علت مسموميت و مقدار يا نوشيدني مصرف‌شده بستگي دارد.
علائم مسموميت ممكن است شامل اين موارد باشد:
• درد شكمي
• اسهال، شكم روي
• تب
• بي اشتهايي
• حالت تهوع
• استفراغ ، قي
• ضعف و خستگي (كوفتگي)
مسموميت غذائي ممكن است تنها در يك فرد، يا تمام گروهي از افراد كه در معرض غذا يا نوشيدني آلوده قرار دارند اثر بگذارد. و مسموميت بستگي به ميزان ميكروب يا سم مصرف‌شده در هر فرد و ميزان حساسيت فرد در برابر آن دارد.
چه كساني بيشتر در معرض مسموميت غذايي هستند؟
كودكان و افراد مسن بيشتر دچار مسموميت غذائي مي شوند. فراد ديگر هم اگر اين شرايط را داشته باشيد، بيشتر در معرض مسموميت غذايي هستيد:
• به يك بيماري پزشكي مزمن مبتلا هستيد ، از قبيل بيماري كليه يا ديابت
• باردار هستيد
• ضعف در سيستم دفاعي بدن داريد، كه مي تواند به علت مصرف داروها بعد از عمل پيوند عضو ، برخي داروهاي شيمي‌درماني يا ابتلا به ويروس ايدز (HIV) باشد.
• اخيرا سفري داشتيد، جايي كه ممكن است شما در معرض باكتريهاي زيادي قرار گرفته باشيد كه ممكن است دليل مسموميت غذائي شما باشد
اگر دچار مسموميت غذايي شدم چه كاري بايد انجام دهم؟
بيشترين موارد مسموميت غذائي خفيف هستند و در عرض چند روز برطرف مي‌شوند.
در طول اين مدت هدف، پيشگيري از كم‌آبي بدن است.كم‌آبي بدن ببه معناي از دست رفتن مايعات و الكتروليتها (مواد غذائي و مواد معدني ) مورد نياز بدن شما است.
تا زماني كه استفراغ و اسهال‌تان تمام شود. بايد از غذاهاي جامد و فرآوردههاي لبني پرهيز كنيد.
وقتي احساس بهتري پيدا كرديد، بار ديگر به تدريج خوردن غذا و نوشيدني را شروع كنيد.
غذاهاي ساده از قبيل بيسكويت شور ، نان تست و موز را امتحان كنيد.
از خوردن غذاهاي ادويه دار، غذاي سرخ شده ، لبنياتها و غذاهايي كه داراي چربي و شكر بالا هستند خودداري كنيد. مايعات زياد مصرف كنيد اما از شير يا نوشيدنيهاي كافئين دار خودداري كنيد.
همچنين از نوشيدن نوشابههاي ورزشي و انرژي‌زا خودداري كنيد. ابن نوشيدني‌ها جايگزيني الكتروليتها (نمك و مواد معدني) را نمي دهد و از تلف شدن آب بدن جلوگيري نمي‌كند.
چگونه بفهم كم‌آبي بدن دارم؟
علائم كم آبي بدن اينها هستند:
• كمي يا نداشتن ادرار، يا اداري كه تيره تر از حد معمول است
• خشكي زبان
• خواب آلودگي يا خستگي (كوفتگي)
• تشنگي زياد
• سر درد
• گيجي
• احساس سر گيجه يا منگي
• نداشتن اشك در زمان گريه كردن
براي درمان كم‌آبي خفيف بدن سعي كنيد جرعه جرعه آب بنوشيد.
سوپ‌هاي رقيق (آبكي)، نوشابههاي گازدار بي‌رنگ و تركيب آب ميوه با آب مي تواند كمك كند.
پرهيز از قهوه، چاي، نوشابههاي گازدار تيره و ديگر نوشيدنيهاي كافئين دار. اين نوشيدني‌ها مي‌تواند از دست دادن آب بدن را وخيم تر سازد.
كودكاني كه كم‌آبي خفيف بدن دارند را مي‌توان با دادن آب يا محلول (ORS) درمان كرد.
ORS پودري است داراي مخلوطي درست از نمك، شكر، پتاسيم و ديگر مواد مغذي است كه بعد از مخلوط كردن با آب به نسبت معين براي به جايگزيني مايعات از دست رفته بدن به كار مي‌رود.
در موارد از دست دادن شديد آب بدن ممكن است مجبور شويد در بيمارستان تحت معالجه قرار گيريد. ممكن است لازم باشد مايعات و الكتروليتهاي داخل وريدي را به شما بدهند.
آيا مسموميت غذائي بيماري وخيمي است؟
مي‌تواند باشد. كم‌آبي بدن مي تواند خطرناك باشد، همچنين برخي از انواع مسموميت‌ها غذايي جدي‌تر هستند.
عفونت معمولا در مادر بسيار خفيف است، اما ممكن است سبب سقط جنين، درد زايمان
زودرس، نوزاد مرده و مشكلات رشدي نوزاد مي‌شود. افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند با خطر پيشرفت عوارض ناشي از باكتري ليستريا روبه رو هستند.
مسموميت غذائي ناشي از باكتري اشريشيا كولي ممكن است باعث عارضه‌اي به نام سندرم يورميك هموليتيك (HUS) شود. HUS مي تواند سبب نارسايي كليه به خصوص در افراد دچار ضعف سيستم ايمني شود.
چه زماني بايد به دكتر بروم؟
در اين موارد قرار ملاقاتي با پزشك بگذاريد:
• اسهال شديد به مدت بيشتر از سه روز طول بكشد
• استفراغ پي در پي كه بيشتر از دو روز طول بكشد
• در مدفوع تان خون ببينيد
• داروهاي مدر (ادرارآور) مصرف مي‌كنيد و اسهال، حالت تهوع يا استفراغ داريد
• تب بالاي 38.3 درجه ي سانتي‌گراد داريد.
در اين موارد نياز به مراقبتهاي اورژانسي داريد:
• مدفوع شما رنگ خرمائي مايل به قرمز يا سياه پيدا كرده باشد يا مقدار زيادي خون در مدفوع خود بينيد.
• در استفراغ شما خون باشد
• درد شكمي شديد يا چنگه (كرامپ) معده داريد
• دوبيني يا مشكل در حركت دادن بخشهايي از بدن داريد
• نشانه هاي از بين رفتن شديد آب بدن داريد (ليست بالا را ببينيد)
• مشكل در بلع غذا
• احساس تپش قلب
• مسموميت غذايي شما ناشي خوردن قارچهاي سمي يا صدف‌هاي خوراكي است.
غذاهايي كه احتمالا سبب مسموميت غذايي مي‌شود؟
گوشت يا مرغ نپخته يا نيم پز، فراوردهاي لبني غير پاستوريزه، صدف خوراكي، ميوههاي نشسته و سبزي نشسته شايع‌ترين علل مسموميت غذايي هستند.
مسموميت غذايي بيشتر در بوفه‌ها و در پيكنيك رفتن‌ها رايج است،كه در آنها غذاهايي (از قبيل مايونز در سالاد سيب زميني) براي مدت درازي خارج از يخچال باقي گذاشته مي‌شود.
چطور از مسموميت غذايي دوري كنم؟
مي‌توانيد قدمهاي ساده‌اي براي دوري از مسموميت غذايي برداريد:
• ميوه‌ها وسبزيجات را حسابي بشوييد
• ميز محل درست كردن غذا، تخته هاي برش، چاقو و وسايل آشپزخانه را پاك كنيد.
• بكرات دستهايتان و و سائل مورد استفاده‌تان را بشوييد
• گوشتهاي خام و نپخته را كنار هم در يك بشقاب قرار ندهيد
• چنانچه از چاقو براي تكه تكه كردن جوجه مرغ نپخته استفاده مي كنيد ، براي تكه‌تكه كردن ساير مواد غذايي كه خام مصرف مي‌شوند، از آين چاقو استفاده نكنيد.
• گوشت را به طور كامل بپزيد. درصورت نياز از حرارت سنج گوشت استفاده كنيد. و اطمينان حاصل كنيد كه گوشت گاو تا 71 درجه حرارت ديده است، در مورد گوشت مرغ و ساير ماكيان 82 درجه سانتي‌گراد و در مورد گوشت ماهي 60 درجه سانتي‌گراد حرارت لازم است.
• از غذاهاي بسته بندي شده كه تاريخ مصرف‌شان منقضي شده است، استفاده نكنيد.
• غذايي كه در قوطي هاي كنسرو شده پف كرده و صدمه ديده را دوربياندازيد
• ته مانده ي غذ راا چنانچه تا 4 ساعت آن را مصرف نمي كنيد، در داخل يخچال بگذاريد
• قارچهاي جنگلي را نخوريد
• پنيرهاي تازه و نرم را نخوريد (مخصوصا وارداتي) اگر باردار هستيد يا ضعف سيستم ايمني داريد
• زمانيكه به سفر سخت و طولاني مي رويد، ميوههاي خام يا سبزيجاتي كه با آب ضدعفوني و ميكروب زدائي نشده‌اند مصرف نكنيد و از آبي كه فيلتر نشده(نجوشيده) شير آب بپرهيزيد.
• زماني كه در رستوران‌ها يا مجامع عمومي هستيد از خوردن غذاهايي كه مدت زمان زيادي خارج از يخچال قرار دارند، بپرهيزيد.