19 خرداد در گذر تاريخ

*شورش مردم تبريز عليه خودكامگي «محمدعلي شاه قاجار» (1287 ش)
اشاره:
در نوزدهم خرداد 1287 ش برابر با 9 جمادي الاول 1326 ق، انجمن ايالتي تبريز، تلگرافي به انجمن‏هاي ولايتي و علماي نجف ارسال داشت كه مفاد آن يادآور سوء نيت شاه در ويران ساختن بنيان مشروطه و خيانت به ملت بود. دسيسه‏ها و نيرنگ‏هاي محمدعلي شاه، مردم تبريز را مطمئن ساخته بود كه شاه قاجار، هدفي جز سركوب آزادي خواهان ندارد. از اين روي، مردم اين شهر در قبال اقدامات شاه، واكنش شديدي از خود نشان دادند. قطع خطوط تلگراف از طرف دولت كه تنها راه برقراري تبريز به تهران بود، بدگماني مردم را افزود. همچنين تلگراف محمدعلي شاه نيز كه بار ديگر به دروغ او را پايبند مشروطه و هوادار مجلس معرفي مي‏كرد خشم مردم را بيشتر برانگيخت. از اين رو، شورش فراگير در شهر شكل گرفت كه به محاصره اين شهر و وقايع متعددي انجاميد.

*استيضاح دولت «مستوفي الممالك» از سوي آيت‏ اللَّه «سيدحسن مدرس» (1302ش)
اشاره:
مدتي پس از كودتاي رضاخان در سوم اسفند 1299 دوره چهارم مجلس شوراي ملي افتتاح شد و در اين دوره نيز، شهيد حسن مدرس به نمايندگي مجلس انتخاب گرديد. او براي جلوگيري از قدرت يافتن سردار سپه، قصد داشت تا با استيضاح و بركناري مستوفي الممالك، صدراعظم احمد شاه قاجار، فردي ديگر را براي صدراعظمي روي كار بياورد. آيت‏اللَّه مدرس علاوه بر استيضاح مستوفي‏الممالك درباره رويه سياست خارجي، اين نخست‏وزير را داراي قدرت كافي براي مقابله و مبارزه و جلوگيري در برابر تندروي‏هاي سردار سپه ندانست و او را به شمشير مرصّع و تزئيني تشبيه كرد كه تنها در مجالس بزم به كار مي‏رود در حالي كه براي ايستادگي در برابر رضاخان، شمشير برنده و تيز لازم است. پس از بركناري مستوفي الممالك، مردم كه به وي حُسن‏ظن داشتند از مدرس به خاطر استيضاح انتقاد كردند. بعدها معلوم شد مخالفت مدرس و اكثريت مجلس، به دليل حفظ منافع ملت و جلوگيري از قدرتِ خطرناك رضاخان بوده است.

*رحلت فقيه بزرگوار آيت ‏اللَّه «سيد محمدحسن الهي طباطبايي» (1347ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيد محمدحسن الهي طباطبايي برادر مفسر كبير قرآن، علامه سيد محمدحسين طباطبايي در سال 1287ش (1326ق)، در تبريز به دنيا آمد. وي در كودكي پدر و مادرش را از دست داد و به همراه برادرش تحت سرپرستي وصي پدر قرار گرفت. سيد محمد حسن در سنين كودكي مقدمات ادبيات فارسي و عربي و خوشنويسي را فرا گرفت و سپس سطوح عالي حوزوي را زيرنظر استادان خبره به كمال رساند. وي در 18 سالگي به همراه برادر راهي نجف اشرف شد و به مدت يازده سال از استادان بزرگي همچون حضرات آيات سيد علي قاضي طباطبايي، سيد حسن بادكوبه‏اي، محمدحسين غروي اصفهاني، ميرزاي ناييني و سيدابوالحسن اصفهاني، در علوم عرفان، فلسفه، رياضي، طب و فقه و اصول بهره جست. اين دو برادر در سال 1314ش به دليل مشكلات معيشتي به تبريز بازگشتند و سيدمحمد حسن در حوزه علميه شهر به تدريس فلسفه همت گماشت. وي دانشور پرهيزگاري بود كه به منظور تهذيب نفس، تزكيه دروني و تصفيه قلب كوشش‏هاي عميق و مستمري را از خود بروز داد و افرادي علاقمند، در پرتو مواعظ و نصايح او به كمالاتي نائل آمدند. ايشان در اواخر عمر ساكن قم گرديد ولي بر اثر بيماري قلبي به تبريز مراجعت نمود تا اينكه مرغ جان اين سالك الي‏اللَّه در شب بيستم خرداد 1347ش برابر با سيزدهم ربيع‏الاول 1388ق در شصت سالگي از قفس تن به درآمد و پس ازتشييعي با شكوه در قم به خاك سپرده شد.

*استان شدن قم به صورت رسمي و قانوني (1375ش)
اشاره:
طرح استان شدن قم، براي اولين بار توسط حضرت آيت ‏اللَّه خامنه ‏اي رهبر معظم انقلاب و در سفر معظم له به اين شهر در پائيز 1374 عنوان گرديد. ايشان متذكر شدند كه اولين گام براي بهبود و پيشرفت اوضاع قم، استان شدن آن مي‏باشد. اين طرح سرانجام با پيگيري‏هاي مجلس شوراي اسلامي و وزارت كشور به انجام رسيد. استان قم تقريباً در مركز ايران قرار دارد و با مساحتي نزديك به يازده هزار كيلومتر مربع، در بين استان‏هاي كشور داراي مرتبه بيست و هشتم مي‏باشد. وجود حرم مطهر حضرت معصومه(س) و شكل‏گيري حوزه علميه قم در جوار ايشان، استان قم را جايگاهي ويژه بخشيده است. امروزه قم به عنوان مركز حوزه عظيم ديني و پايگاه نشر معارف اسلامي و شيعي در سراسر عالم تبديل گرديده است.

*درگذشت آیت الله شریعتمداری جهرمی (1390ش)
اشاره:
آیت الله حاج «سید عبدالرسول شریعتمداری جهرمی» فرزند حجةالاسلام و المسلمین میزرا سید محمّدعلی شریعتمداری (مشهور به حاج فاضل)، متولد 1308 شمسی (1348 قمری) جهرم. دارای تحصیلات عالی حوزوی در شهرهای جهرم، شیراز، قم و نجف اشرف تا درجه رفیع اجتهاد. از جمله اساتید ایشان در جهرم حجج اسلام شیخ عطاالله حقدان، سید ابوالقاسم مهدوی، شیخ محمّد نمازی، سید محمّد احمدی و بویژه آیت الله حق شناس و در شیراز آیت الله حدایق بوده اند. آیت الله حق شناس از جهاتی چون شاگرد مرحوم حاج فاضل بوده، برای ایشان و برادر دیگرشان حجت الاسلام والمسلمین مرحوم سید حسن شریعتمداری که هر دو شاگرد معظم له بوده اند، احترام بسیاری قائل می شده. و در شهر مقدس قم، از محضر آیات علامه مطهری، شیخ مرتضی حائری، سید محمّد محقق داماد، شهید صدوقی، علامه طباطبایی و آیات عظام بروجردی، گلپایگانی، امام خمینی و اراکی بهره مند شده و در نجف اشرف نیز، از محضر آیات عظام میزا هاشم عاملی، سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خوئی استفاده می کند. آیت الله شریعتمداری جهرمی با بهره گیری از استعداد و ذکاوتی ذاتی به مقام والای اجتهاد نائل آمده و از آیت الله میرزا هاشم آملی، مفتخر به دریافت اجازه ی اجتهاد شد و از آیات عظام خوئی و محقق داماد اجازاتی دریافت نمود. آیت الله شریعتمداری نوه ی دختری عالم بزرگ و مجاهد نستوه حضرت آیت العظمی سید عبدالحسین نجفی لاری جهرمی و داماد حجت الاسلام والمسلمین سید یحیی نجفی «روانبخش» هستند. ایشان در شهر مقدس قم سکونت داشتند. سالی چند ماه به زادگاه خویش می آمدند و مردم شهرستان جهرم از برکات وجودش بهره می گرفتند . آثار ایشان: 1- «نخبةالبیان فی تفصیل سیدهة النسوان»، الکلمات الغراء فی خصائص فاطمة الزهرا(س)، به عربی. 2- «الاجتهاد و الاخبار»، به عربی و به مناسبت کنگره جهانی هزارهی شیخ مفید. 3- «قاعدة الجب»، به عربی و به مناسبت کنگره بزرگداشت دویستمین سالگرد میلاد شیخ مرتضی انصاری. 4- حواشی بر کتاب المهذب فقه قاضی ابن البراج عبدالعزیز بن براج طرابلسی. 5- مقاله «الجهاد من المهد الی اللهد»، به عربی، در باره ی جدّ خود، آیت العظمی سید عبدالحسین نجفی لاری جهرمی در کتاب مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت آیت الله العظمی نجفی لاری. 6- مقاله «غیبت الامام مهدی(ع) بین النصوص و النقود» به عربی، درج در مجله علوم الحدیث. تقریرات: 1- تقریرات دروس خارج آیت الله بروجردی. 2- کتاب حج. 3- کشف البیان.

29 رجب در گذر تاريخ

*وفات همسر گرامي رسول‏خدا، «حضرت خديجه» به روايتي(سه‏سال قبل ازهجرت)
اشاره:
حضرت خديجه(س) پس از 25 سال زندگي مشترك با پيامبر اكرم(ص) در سن 65 سالگي، وفات يافت و در منطقه‏ي حَجون مكه دفن گرديد. وي در سن 40 سالگي با رسول خدا(ص) ازدواج نمود و ثمره‏ي ازدواج آن‏ها، دو پسر و چهار دختر به نام‏هاي قاسم، عبداللَّه، زينب، رقيه، ام‏كلثوم و حضرت فاطمه‏ي زهرا(س) بود. آن حضرت نخستين زني بود كه به دين اسلام گرويد و تمام اموال خود را در راه ترويج اسلام در اختيار پيامبر اكرم(ص) گذاشت. يكي از روزهايي كه در آن احتمال رحلت آن حضرت نقل شده، 29 رجب است.

*درگذشت «ابن قُتَيبه» محدث و اديب(276 ق)
اشاره:
عبداللَّه بن مسلم دينوري معروف به ابن قُتَيبه، قرآن پژوه، محدث، شاعر و اديب مسلمان در سال 213 ق در كوفه به دنيا آمد. پس از تحصيل به قضاوت در دينور(در غرب ايران) پرداخت و سپس در بغداد، نوزده سال به تدريس، تاليف و تكميل آثار علمي خود همت گماشت. ابن قُتيبه به يُمن كتاب‏هايش مورد توجه عالمان و دانش پژوهان قرار گرفت، هرچند وي از جنجال‏هاي زمان دوري گزيد و در كارهاي سياسي دخالت نمي‏كرد. تاويلُ مشكلِ القرآن، تفسير غَريبِ القُرآن، و معاني الشِّعر از جمله تأليفات اوست.

*رحلت آيت‏اللَّه «سيدمحمد هادي ميلاني» فقيه بزرگ و مرجع عالي مقام شيعه
(1395 ق)
اشاره:
حضرت آيت اللَّه سيد محمد هادي ميلاني در محرم سال 1313 ق در نجف، در خانواده‏اي اهلِ علم و معنويت به دنيا آمد. اجداد او همه از ساداتِ حسينيِ شهر مدينه‏ي منوره و از فرزندانِ امام چهارم حضرت علي بن الحسين(ع) بودند. پس از اتمام دروس مقدماتي، به درس حضرات آيات: ابوالحسن اصفهاني، ميرزاي ناييني و آقاضياءالدين عراقي حاضر شد و در طول 23 سال حضور در دروس و محافل علمي اين بزرگان، توانسته بود بر آراء و نظرات قوي‏ترين اساتيد مسلط شود. آيت اللَّه ميلاني علاوه بر مهارت در فقه، در علومي همچون فلسفه، تفسير و علوم قرآني نيز تبحّر داشت و اين دروس را تدريس مي‏نمود. جلسات درس ايشان در حوزه‏ي بزرگ نجف بسيار با شكوه بود و شاگردان فراواني از جمله آيات عظام: حسين وحيد خراساني، سيد عباس صدر، محمدتقي جعفري، سيدمحمدباقر طباطبايى و... در محضر درس او به مدارج بالاي علمي دست يافتند. هم چنين آثار فراوان علمي آيت اللَّه ميلاني در كتب گوناگون معظمٌ له متبلور شده است. محاضراتٌ في الفِقهِ الاماميَّه در ده جلد، قادَتُنا كيفَ نَعرِفهُم در نُه جلد و... از جمله تأليفات اين مرجع بزرگ تقليد به شمار مي‏روند. اين عالم بزرگ در سال 1373 ق وارد شهر مشهد شده و با حضور خود، حوزه‏ي علميه‏ي مشهد را رونقي دوباره بخشيد. سرانجام اين عالم رباني كه در اواخر عمرِ خود، از همراهي با نهضت اسلامي مردم عليه رژيم پهلوي غافل نبود در سال 1395 ق برابر با 1354 شمسي در 82 سالگي دار فاني را وداع گفت و پس از تشييعي با شكوه، در جوار مرقد مطهر امام رضا(ع) به خاك سپرده شد. گفته مي‏شود كه تاييد شرعي براي اعدام حسنعلي منصور، نخست‏وزير خائن رژيم منحوس پهلوي، از جانب آيت‏اللَّه ميلاني به اعضاي هيئت مؤتلفه‏ي اسلامي، صادر شده بود.

* رحلت آيت‏اللَّه «ميرزا جواد سلطان القراء» (1418 ق)

9 ژوئن در گذر تاريخ

*تولد «پتر كبير» نامورترين امپراتور روسيه (1672م)

* اشغال سرزمين پاراگوئه در امريكاي جنوبي توسط ارتش اسپانيا (1535م)

*تولد «آمدو آووگادْرو» فيزيك‏دان معروف ايتاليايي (1776م)

* پايان كار كنگره تاريخي ويِن پس از سقوط ناپلئون بُناپارت (1815م)

* لغو قانون برده‏داري در امريكا توسط «آبراهام لينكُلْن» (1862م)

* درگذشت «چارلْزْ ديكنز» نويسنده و رمان نويس شهير انگليسي (1870م)

*اختراع آنتن امواج صوتي توسط «گوليلمو ماركوني» (1896م)

* آتش‏سوزي بزرگ دانشگاه الجزيره و نابودي 500 هزار جلد كتاب نفيس (1962م)