13 اسفنددر گذر تاریخ
* انعقاد «معاهده پاريس» بين ايران و انگلستان و جدا شدن افغانستان از ايران (1235 ش)
اشاره:
پس از تصرف هرات در افغانستان توسط قواي ناصرالدين شاه قاجار، دولت انگلستان كه از اين امر ناراضي بود، به ايران اعلان جنگ داد و جزيره خارك و بوشهر را به شغال خود درآورد. در اين حال درگيري‏هايي بين نيروهاي ايراني و انگليسي روي داد كه به شكست سربازان ايراني انجاميد. از اين رو مذاكراتي براي صلح آغاز شد كه به عقد معاهده پاريس در فرانسه بين ايران و انگليس انجاميد. به موجب اين معاهده ننگين، دولت ايران تعهد سپرد كه هرات و تمام خاك افغانستان را تخليه نمايد و از هر ادعايي نسبت به حكومت خود در هرات و تمامي افغانستان دست بردارد. انگليسي‏ها نيز پذيرفتند كه قواي خود را از ايران خارج كنند و اسراي جنگي ايران را آزاد سازند. اين معاهده، دست ايران را به كلي از دخالت در افغانستان كوتاه كرد و باعث نفوذ انگلستان در دربار ايران گرديد. بنابراين، هرات به كلي از ايران جدا شد و افغانستان نيز با عنوان استقلال يابي، از ايران استقلال يافت. عهدنامه پاريس، ضربه شديد ديگري بود كه بر پيكر استقلال سياسي و اقتصادي ايران وارد آمد و بر اثر آن، كه كمتر از معاهدات گلستان و تركمنچاي بين ايران و روسيه نبود،قلمرو حكومتي ايران به كمترين حد خود رسيد.
* رحلت فقيه بزرگ و استاد برجسته حوزه علميه قم، آيت ‏اللَّه «ميرزا محمد فيض قمي» (1329 ش)
اشاره:
ميرزا محمدفيض قمي از نوادگان ملا محسن فيض كاشاني، در سال 1254ش (1293ق) در بيت علم و تقوا در شهر قم به دنيا آمد. وي پس از فراگيري مقدمات و سطوح حوزه در قم و تهران، براي تكميل تحصيلات خود راهي تهران شد. فقه و اصول و حكمت و عرفان را از استاداني همچون آيت‏اللَّه ميرزا حسن آشتياني و ميرزا محمود قمي و شيخ علي رشتي فرا گرفت. وي در 24 سالگي براي ادامه تحصيل رهسپار عتبات عاليات گرديد و از محضر علامه سيد محمدكاظم يزدي طباطبايي، آخوندملا كاظم خراساني و شيخ اصفهاني بهره برد. آيت‏اللَّه ميرزا محمد فيض پس از اخذ اجازه اجتهاد از علماي نجف، براي درك افكار و تحقيقات علمي و فقهي آيت‏اللَّه ميرزا محمدتقي شيرازي به سامرا هجرت كرد و در درس آن بزرگوار شركت نمود. طولي نكشيد كه وي در رديف شاگردان بزرگ استاد قرار گرفت و به مقامات عالي علمي رسيد به طوري كه ميرزا شيرازي، در احتياطات خود، برخي از مقلدانش را به تقليد از فيض قمي ارجاع مي‏داد. آيت‏اللَّه فيض بعدها وارد قم شد و با همتي عالي، مدرسه فيضيه را به صورت مخروبه درآمده بود بازسازي احيا كرد. ميرزا محمدفيض قمي از جمله عالماني است كه در دعوت از آيت‏اللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي از اراك به قم و تاسيس حوزه علميه قم، نقش مهمي ايفا كرد و پس از تاسيس حوزه، در كنار آيت‏اللَّه حائري، قرار گرفت. ايشان پس از رحلت آيت‏اللَّه حائري و زعامت مراجع ثلاث و سپس ورود آيت‏اللَّه بروجردي، علي‏رغم داشتن صلاحيت علمي و فقهي، از آن بزرگواران تبعيت مي‏نمود و تحكيم آنان را، تحكيم و حفظ حوزه علميه و براي خدا مي‏دانست. كتاب الفيض، حاشيه بر عروة الوثقي، مناسك حج، حاشيه وسيلة النجاة، شرحي بر منظومه مرحوم سيدبحرالعلوم در فقه، ذخيرةالعباد و چند اثر ديگر از آن جمله‏اند.اين عالم رباني سرانجام در سيزدهم اسفند 1329ش برابر با بيست و پنجم جمادي‏الاول 1370ق در هفتاد و پنج سالگي در حين انجام فريضه نماز در حالت قنوت كه دعاي «الهي عامِلْنا بفضلك» مي‏خواند روحش به ملكوت اعلي پر گشود و در ايوان طلا در جوار حضرت معصومه(س) مدفون شد.
* برگزاري نخستين سمينار شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر (1374ش)
20 ربيع الثاني در گذرتاریخ
* تولد «حاج لطفعلي بيگ آذربيگدلي» شاعر و اديب(1134 ق)
اشاره:
لطفعلي بيگ آذربيگدلي از شاعران معروف ايران در قرن دوازدهم هجري است. وي با هاتف و مشتاق اصفهاني و استادان ديگري كه دوره‏ي بازگشت ادبي را آغاز كردند، معاصر بود. چندي در خراسان و اصفهان و شيراز گذراند و مدتي مداح جانشينان نادرشاه و سپس ستايش‏گر كريم خان زند بود تا اين كه در سال 1195 ق درگذشت. وي در قصيده، غزل و ترانه به روش شاعران قديم پارسي گوي مي‏سروده و در اين كار موفق بوده است. منظومه‏ي يوسف و زليخا و نيز تذكره‏ي آتشكده از آثار مهم اوست. هم‏چنين لطفعلي آذر در سخن سرايي، شعرشناسي و اطلاع بر احوال و اشعار شعرا تبحّري بسزا داشت.

* درگذشت آيت‏اللَّه «شيخ هاشم قزويني» مدرس برجسته‏ي حوزه‏ي علميه‏ي مشهد(1381ق)

اشاره:
آيت‏اللَّه شيخ هاشم قزويني، عالمي رباني و متفكري عميق و زاهدي وارسته بود. مقدمات را در قزوين فرا گرفت و براي تكميل تحصيلات به اصفهان رفت و در سي سالگي در مشهد از محضر اساتيدي چون آقا حسين قمي و حاج ميرزا محمد آقازاده‏ي خراساني استفاده كرد. ايشان با مقام علمي بالا همه ساله ايام ماه مبارك رمضان به تربيت و تعليم ديني روستاييان مي‏پرداخت. آيت اللَّه قزويني كه از مدرسان برجسته‏ي حوزه‏ي علميه‏ي مشهد به شمار مي‏رفت، از عالماني است كه به قيام مسلحانه عليه رژيم پهلوي معتقد بود و در قيام مسجد گوهرشاد مشهد شركت داشت.

3 مارس 2013 در گذر تاریخ
* تولد «فرانسوا لاروش‏ فوكو» نويسنده و فيلسوف فرانسوي (1613م)
* درگذشت «رابرت هوك» دانشمند انگليسي و بنيان‏گذار علم هواشناسي (1703م)
* تولد «الكساندر گراهام بل» دانشمند انگليسي و مخترع تلفن (1847م)
* آغاز انقلاب مجارستان عليه سلطه اتريش (1848م)
* امضاء معاهده «سان استِفانو» بين روسيه و عثماني (1878م)
* درگذشت «گوتليپ دايْمْلِر» مهندس آلماني و مخترع موتور سيكلت (1900م)
* روز ملي «مراكش» (مغرب)
* مضاي قرارداد صلح بين آلمان و شوروي در جريان جنگ جهاني اول (1918م)
* آغاز انتفاضه مردم مسلمان عراق عليه رژيم ديكتاتوري صدام حسين (1991م)