9 بهمن در گذر تاریخ
* امضاء پيمان تحميلي سه جانبه
بين انگلستان، شوروي و ايران
در مجلس شوراي ملي (1320 ش)
اشاره:
پس از تجاوز نيروهاي شوروي و انگلستان به ايران در شهريور 1320 و نقض بي‏طرفي ايران در جنگ جهاني دوم، پيماني سه جانبه بين ايران، انگلستان و شوروي به امضاء رسيد. بر اساس اين پيمان تحميلي، دولت وقت ايران به نخست‏وزيري محمدعلي فروغي به ناچار پذيرفت كه راه‏ها و وسايل ارتباط زميني، هوائي و دريائي خود را در اختيار متفقين قرار دهد تا آنان با ارسال تجهيزات از طريق ايران،
جبهه شوروي را در برابر آلمان نازي تقويت كنند. در برابر، دولت‏هاي شوروي و انگلستان، تماميت ارضي ايران را به رسميت شناختند و متعهد شدند كه حداكثر شش ماه پس از پايان جنگ، خاك ايران را ترك كنند. انگلستان و شوروي با اشغال ايران، نه تنها خساراتي جبران‏ناپذير به كشور وارد كردند، بلكه پس از پايان جنگ نيز بر خلاف پيمان نهم بهمن 1320، ارتش شوروي حاضر به ترك ايران نبود. حتي اتحاد جماهير شوروي تلاش كرد با تأسيس دولتي دست نشانده در شمال غربي ايران، زمينه‏هاي تجزيه اين بخش از خاك ايران را فراهم كند. اما اين توطئه با مقاومت مردم مسلمان ايران، به ويژه مبارزان و آزادي‏خواهان آذربايجان شكست خورد و ارتش شوروي در نهايت، مجبور به ترك خاك ايران شد.
* رحلت استاد بزرگ اخلاق و عارف كبير
آيت اللَّه
«ميرزا علي‏آقا قاضي طباطبايي» (1325 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيد علي قاضي طباطبايي در سال 1248 ش
(13 ذيحجه 1285 ق) در تبريز و در خانواده‏اي اهل علم و ادب و تقوي زاده شد. وي در تبريز از برخي فضلا و نيز پدر، استفاده‏هاي علمي برد و در جواني براي ادامه تحصيلات راهي نجف اشرف گرديد. آيت اللَّه قاضي در نجف از محضر درس استادان نامداري همچون محمد فاضل شربياني، محمد حسن مامقاني، شيخ الشريعه اصفهاني، آخوند خراساني و ميرزا حسين خليلي تهراني بهره‏هاي فراوان برگرفت و در درس عارف كامل، سيد احمد كربلايي و نيز شيخ محمد بهاري شركت كرد. اين شخصيت والامقام پس از سالياني توقف در نجف، در فقه، اصول، حديث و تفسير متخصص و ماهر شد و از رجال اخلاق و عرفان گرديد. آيت‏اللَّه قاضي از آن پس علاوه بر تهذيب نفس به تربيت شاگردان همت گماشت كه حضرات آيات: علامه طباطبايي، سيد محمد حسن الهي (برادر علامه)، سيد رضا بهاءالديني، محمدتقي بهجت فومني و... از جمله دست پروردگان مكتب اخلاق و عرفان آيت اللَّه قاضي طباطبايي مي‏باشند. سرانجام اين عارف كامل در نهم بهمن 1325 ش برابر با 6 ربيع الاول 1366 ق در 77 سالگي به ديار قدس پر كشيد و در وادي‏السلام نجف اشرف نزديك مقام حضرت مهدي(عج) به خاك سپرده شد.
* افزايش اعتراضات مردم نسبت به بختيار (1357 ش)
اشاره:
روز نهم بهمن 1357، تهران يك بار ديگر، شاهد يك جنگ خونين شش ساعته بود و طي اين درگيري‏ها در نقاط مختلف شهر، صدها نفر شهيد و زخمي شدند. در اين حال، صداي رگبار مسلسل‏ها از بالاي بام ستاد ژاندارمري و ميادين تهران، ساعت‏ها به گوش مي‏رسيد و مردم در تهران و شهرستان‏ها، با همبستگي كم نظيري، دست به تشكيل گروه‏هاي امداد زده و خيابان‏ها را سنگربندي كرده بودند. همچنين در اين روز، آيت‏اللَّه سيد محمود طالقاني به جمع متحصّنين روحانيان مبارز و انقلابي در مسجد دانشگاه تهران پيوست و استادان و طلاب حوزه علميه قم نيز در مسجد اعظم اين شهر متحصّن شدند. طبق اظهارات مطبوعات روز، دو ميليون شهرستاني براي استقبال از حضرت امام خميني در تهران بست نشستند و از طرف اهالي تهران، در مساجد و خانه‏هاي شخصي مورد پذيرايي قرار گرفتند. در اين شرائط، خبرگزاري‏ها با تفسير و گزارش از تشكيلات عظيم روحانيان و چگونگي تشكيل اداره راهپيمائي‏ها و جنبش اسلامي مردم سخن مي‏گفتند و كميته برگزاري مراسم استقبال در مدرسه رفاه تهران با تعيين مقررات استقبال، مردم را براي نمايش قدرت بي‏سابقه ملي بسيج مي‏نمودند.
* ازگشايي فرودگاه‏هاي كشور
به دستور بختيار در نتيجه فشار مردم انقلابي (1357 ش)
اشاره:
با گسترده‏تر شدن مخالفت‏ها و اعتراضات مردمي و پس از تحصن روحانيون در مسجد دانشگاه تهران، فرهنگيان و ديگر اقشار جامعه نيز با اعلام همبستگي، به جمع آنان پيوستند.
در حالي كه تعداد متحصنين هر لحظه بيشتر مي‏شد و فشار افكار عمومي در اعتراض به بسته بودن فرودگاه‏ها جهت جلوگيري از ورود حضرت امام به كشور شدت مي‏گرفت، دولت به ناچار در نهم بهمن 57، دستور بازگشائي فرودگاه‏ها را صادر كرد و اعلام شد كه به مناسبت فرود هواپيماي حامل حضرت امام خميني(ره)، فرودگاه براي ساير پروازها بسته است. پس از آن، كميته استقبال از امام، اعلام كرد كه معظم‏له، ساعت 9 صبح روز دوازدهم بهمن ماه، وارد تهران خواهند شد. اين كميته همچنين از مردم خواست تا در مسير حركت امام خميني براي استقبال از ايشان آماده باشند. از طرف ديگر، با باز شدن فرودگاه مهرآباد تهران، هواپيماهاي نظامي آمريكا، شروع به خارج كردن آمريكايي‏ها از ايران كردند.
* درگذشت سالک الي الله
«حاج اسماعيل دولابي» (1381ش)
اشاره:
محمد اسماعیل دولابی در روستای دولاب از توابع تهران زاده شد. در جوانی به شغل کشاورزی اشتغال داشت و در عین حال به صورت آزاد به دانش‌آموزی در جلسات علمای دینی معاصر مانند
آیت‌الله سید محمد شریف شیرازی، آیت‌الله شاه‌آبادی، آیت‌الله تقی بافقی، شیخ غلامعلی قمی و شیخ محمدجواد انصاری پرداخت.
اسماعیل دولابی در محافل پیرامون خود نماینده درک متفاوت و فراگیری از دین با تکیه بر مفاهیم محبت و زیبایی بود و این بیان جدید باعث جذب جوانان و قشر تحصیل‌کرده در جلسات هفتگی وعظ او بود. وی در آرامگاه فاطمه معصومه در قم به خاک سپرده شد.

16 ربيع الاول در گذر تاریخ
* اقامه‏ ي نخستين نماز جمعه‏ ي
تاريخ اسلام توسط پيامبر اكرم(ص) (1 ق)
اشاره:
بنابر برخي روايات، نخستين نماز جمعه، توسط پيامبر گرامي اسلام(ص)، پس از هجرت ايشان از مكه اقامه گرديد. حضرت محمد(ص) هنگام ظهر جمعه وقتي كه به نزديكي مدينه رسيد، در محل قبيله‏ي بني‏سالم بن عوف كه قُبا نام داشت، خطبه خواند و نماز جمعه را برپا كرد. به نقل راويان تاريخ، اين نخستين نماز جمعه‏اي بود كه در تاريخ اسلام خوانده شد. اين موضوع حاكي از اهميت فريضه‏ي سياسي - عبادي نماز جمعه است كه پيامبر اسلام در اولين فرصت، آن را برگزار كرد. بعدها در محل برپايي اولين نماز جمعه‏ي پيامبر، مسجدي ساخته شد كه هم اكنون نيز موجود است.
* درگذشت «ابن‏ مرزبان» اديب، مورخ،
متكلم و محدّث مسلمان (309 ق)
اشاره:
ابوالعباس محمد بن مرزبان‏دميري، معروف به ابن مرزبان، اديب، مورّخ، لغت شناس، و استاد بلاغت بود. او از جمله‏ي مشاهير مترجمين مي‏باشد كه بيشتر از پنجاه كتاب فارسي را به عربي ترجمه كرده است. الحاوي في العلومِ القُرآني و الحَماسَه، از مُصَنِّفات ابن مرزبان مي‏باشند.
* درگذشت
«ملاعبداللَّه بن محمد توني بشروي»
معروف به «فاضل توني» (1071 ق)
اشاره:
ملاعبداللَّه بن محمدبن توني بُشرَوي معروف به فاضل توني، فقيهي اصولي و عابد و زاهد و پيروِ مقدس اردبيلي بوده است. وي در ابتدا در اصفهان و مشهد ساكن بود و سپس راهي عتبات عاليات شد و در اين مسير در سال 1071 ق در كرمانشاه جان به جان آفرين تسليم كرد. آثار وي عبارتند از: حاشيه‏ي مدارك، حاشيه‏ي معالم، شرح ارشاد علامه، فهرست و تهذيب شيخ طوسي و وافِيه.
* تشكيل دولت رضاخان ميرپنج (1342 ق)
اشاره:
مشيرالدوله صدراعظم احمدشاه در روز 14 ربيع الاول سال 1342 ق استعفاء خود را به احمد شاه قاجار تقديم كرد و مجلس پنجم با اكثريتي كه هواخواه زمامداري سردار سپه بود تشكيل گرديد.
احمد شاه قاجار كه تحت تأثير القائات اطرافيان و تزوير رضا ميرپنج بود، سرانجام به صدارت او رضايت داد و او را مأمور تشكيل كابينه نمود. بدين ترتيب رضاخان ميرپنج(سردار سپه) اولين دولت خود را تشكيل داد و اعضاء كابينه را به حضور احمد شاه معرفي كرد.
* رحلت آيت ‏اللَّه
«ميرزا احمد مدرس يزدي» مدرس برجسته‏ ي
حوزه‏ ي علميّه‏ ي مشهد (1319 ق)
اشاره:
آيت الله حاج ميرزا احمد مدرس يزدي از علماي اعلام و مدرسين بلند پايه و پارساي حوزه علميه مشهد بود. در سال 1306 ه.ق
در يزد متولد شد و پس از پشت سرگذاشتن آموزش مقدمات و سطح عازم مشهد شد و درس خارج آيات سيد عباس شاهرودي،
ميرزا محمد‌‌آقازاده و حاج آقا حسين قمي شركت نمود و از معارف بلند آنها برخوردار گرديد و خود سالها به تدريس شرح لمعه، قوانين، مكاسب و كفايه اشتغال يافت. نظم و ترتيب درسي، بي آلايشي و تواضع استاد موجب شد كه صدها فاضل در پاي درس او شركت كنند و از محضر پرفيضش بهره ببرند. ايشان ضمن تدريس در مسجد ملاهاشم اقامه جامعت مي نمود و زندگي خود را از محل درآمد مزرعه اي كه از همسر اولش در اختيار داشت، اداره مي كرد و در طول شصت سال اشتغال به تدريس، هرگز از وجوه شرعي استفاده ننمود، تنها يكي دو سال آخر عمر كه توان خويش را به كلي از دست دادهبود، از روي اجبار به قدر كفاف از اين وجوه براي تأمين معيشت خود بهره گرفت. داماد ایشان مرحوم حجت الاسلام استاد شانه چی در شرح حال مرحوم مدرس می نویسند :
نظم حضور استاد در درس چنان بود که حتی فوت فرزند سه ساله ایشان سبب تعطیل درس این بزرگوار نگردید ، زیرا کار تدفین نور دیده را به فرزندان واگذار کردند و خود راهی مسجد و درس و بحث شدند . مرحوم مدرس به تقاضای طلاب ، درس تفسیر ، هیئت و حساب را در صبح و شب افاده می فرمود که دو درس اخیر مقدمه آموزش مبحث وقت و قبله و مبحث ارث که به محاسبات نیاز داشت به شمار می رفت . وي سحرگاه شب 17 ربيع الاول سال 1391 ه.ق / 24 ارديبهشت 1350 ه.ش دارفاني را وداع گفت و روز بعد پيكرش در محل دارالسياده حرم دفن شد .
28 ژانويه در گذر تاریخ
* مرگ «پِطْر كبير» پادشاه بزرگ روسيه (1725م)
* مرگ «شارلماني»
از امپراتوران مقتدر اروپا (814م)
* تولد «رومن رولان»
نويسنده معروف فرانسوی (1866م)
* تولد «مادام فرانسْ كولْتْ»
يكي از بزرگ‏ترين زنان نويسنده جهان (1873م) (ر.ك: 3 اوت)
* درگذشت
«تئودور داستايوسكي»
داستان‏سراي شهير روسي (1881م)
* درگذشت «ويليام ييتْزْ»
شاعر و اديب بزرگ ايرلندي (1939م)
* روز جهاني كمك به جذاميان