شهر آورد هفتاد و ششم در شرايط متفاوتي برگزار مي‌شود
داغ و حساس مثل هميشه
جام جم آنلاين: 44 سال پيش نخستين شهرآورد پايتخت ايران بين تيم‌هاي استقلال و پرسپوليس برگزار شد؛ مسابقه‌اي كه وقتي با نتيجه كسل‌كننده بدون گل به پايان رسيد كسي فكرش را هم نمي‌كرد كه به فاصله تنها چند سال، چنان حساسيت و التهابي بر تكرارهاي بعدي اين سريال حاكم باشد كه تب شهرآورد به پديده‌اي اجتماعي تبديل شود و بر بسياري از مسائل بزرگ، سايه بيفكند بويژه آن‌كه شهرآورد دوم هم مانند نخستين شهرآورد، سرد و بدون گل به پايان رسيده بود!
برترين شهرآورد آسيا
به فاصله 40 سال بعد از آن رويداد، در سال 87 ورلد ساكر به عنوان معتبرترين مجله جهان فوتبال، مسابقه استقلال ـ پرسپوليس تهران را بزرگ‌ترين شهرآورد پهناورترين قاره دنيا (آسيا) و در رده بيست و دوم دربي‌هاي بزرگ جهان فوتبال قرار داد.
تماشاگراني هميشه متعصب
بسياري از بازي‌هاي دربي تهران بويژه در چند سال گذشته، آنقدر خنثي و كم‌كيفيت برگزار شده‌اند كه اعتراض‌هاي فراوان هواداران دو تيم را در پي داشته است، با اين حال آنها دست از حمايت يكپارچه و پرشور خود از تيم‌هاي مورد علاقه‌شان بر نداشته‌اند و در بدترين شرايط جوي هم با استقبال و تشويق از تيم خود، ورزشگاه را مملو از جمعيت كرده‌اند، هر چند گاهي اين شور و احساس، آنقدر از محور اعتدال خارج شده كه ورزشگاه به محلي براي حركات و الفاظ زشت و غيراخلاقي شماري از هواداران دو آتشه هريك از دو تيم تبديل شده است.
مربياني از جنس دو تيم
به هر حال شهرآورد هفتاد و ششم پايتخت در هواي سرد اين روزهاي تهران در حالي برگزار مي‌شود كه هر دو تيم از مربيان كم‌وبيش جواني بهره مي‌برند كه از پوست و گوشت و استخوان پرسپوليس و استقلال هستند. آن دو مربي، طي سال‌ها زحمت و تلاش براي تيم‌هايشان (به عنوان بازيكن و سپس مربي)، شناخت كاملي از تار و پود تيم‌هاي خود پيدا كرده‌اند و با تعصبي ويژه، توانسته‌اند بر حاشيه‌هاي مختلف و فراوان پيراموني اين دو تيم فائق بيايند.
امير قلعه‌نويي كه سال‌ها رهبر ميانه ميدان استقلال بوده است اكنون به مربي باتجربه و جا افتاده‌اي تبديل شده كه سابقه افتخارات و قهرماني‌هايي را نيز با همين تيم در كارنامه دارد و مسلما امسال با جذب نفرات شاخص‌تر، به دنبال كسب نتايجي بهتر از سال‌هاي گذشته است. مجتبي جباري و فرهاد مجيدي دو عنصر پرتجربه و عصاهاي دست قلعه‌نويي در دربي 76 به شمار مي‌روند؛ بازيكناني كه طي سال‌ها بازي در اين تيم، هر يك چهار گل شهرآوردي به ثمر رسانده‌اند و از اين حيث، انگيزه زيادي به منظور افزايش تعداد گل‌هاي خود و ارتقاي نامشان در جدول برترين گلزنان تاريخ شهرآورد دارند.
در سمت ديگر، يحيي گل‌محمدي كه در نخستين تجربه مربيگري خود، صبا باتري سابق را به ليگ قهرمانان آسيا رساند و سپس با موفقيتي نسبي در تيم‌هاي تربيت يزد، نساجي مازندران و (دوباره) صبا، به پرسپوليس برگشت تا دستياري مانوئل ژوزه را بپذيرد، در نيم فصل دوم ليگ و از آغاز رقابت‌هاي جام حذفي، هدايت سرخپوشان را بر عهده گرفت تا با تحولي كاملا مشخص و ملموس، تيم كاملا تضعيف شده پرسپوليس را احيا كند. اميد يحيي نيز در شهرآورد 76 بيش از هر كسي به علي كريمي و مهدي مهدوي‌كيا، دو بازيكن بسيار پرتجربه خود بود كه البته هر دو اين روزها با مصدوميت‌هايي دست به گريبان شده اند.
بررسي خط به خط دو تيم
1 ـ دروازه‌بان‌ها
در مقايسه دروازه‌بان‌هاي دو تيم، تفاوت خيلي زيادي ديده نمي‌شود. سيدمهدي رحمتي با آن همه بازي ملي خود مشخصا در خروج از دروازه روي توپ‌هاي هوايي ضعف كاملا بارزي دارد. درست مثل نيلسون، دروازه‌بان برزيلي پرسپوليس كه به سبب بلند قامت نبودن خود، ترجيح مي‌دهد روي خط دروازه جابه‌جا شود. با وجود اين نقاط ضعف، نيلسون و بويژه رحمتي كه بعضا واكنش‌هاي خارق‌العاده‌اي از خود نشان مي‌دهند دروازه‌بان‌هاي با تجربه و تقريبا مطمئني هستند، طوري كه اگر اين دو مانند ساير بازي‌هاي اين فصل دو تيم، درون دروازه بايستند، دروازه‌ها چندان ناامن نخواهند بود.
2 ـ مدافعان
در خط دفاعي نيز دو تيم از مهره‌هاي مطرحي بهره مي‌برند كه البته بي نقص هم نيستند. براي استقلال، از راست به چپ معمولا علي حمودي، پژمان منتظري، امير حسين صادقي و حسن اشجاري توپ مي‌زنند كه به هماهنگي نسبي خوبي بين خود و بازيكنان خط مياني و دروازه‌بان استقلال دست پيدا كرده‌اند. ضمن اين‌كه راهبرد محتاطانه اين فصل استقلال و حضور بازيكناني جنگنده در خطوط مياني و تهاجمي اين تيم، موجب ايمني بيشتر خط دفاعي استقلال و تبديل آن به بهترين خط دفاعي ليگ شده است.
براي پرسپوليس هم از راست به چپ، حسين ماهيني، سيدجلال حسيني، رضا نورمحمدي و مهرداد پولادي مدافعان اصلي پرسپوليس را تشكيل مي‌دهند و در بازي‌هاي اخير اين تيم، محسن بنگر مدافع هميشه ثابت سال‌هاي اخير سپاهان و پرسپوليس، مدتي است از تركيب اصلي كنار رفته است. البته گل‌محمدي كه خود سال‌ها رهبر خط دفاعي تيم ملي بوده است در بازي‌هاي گذشته، هر از گاهي تغييراتي را در آرايش دفاعي پرسپوليس به وجود آورده كه نشان از تكامل‌طلبي اين مربي در آرايش‌هاي دفاعي دارد.
پرسپوليس از زمان ورود گل‌محمدي به كادر فني (به عنوان دستيار ژوزه) با پذيرش كمترين گل خورده، قوي‌ترين خط دفاعي را از خود نشان داده است.
3 ـ ميانه ميدان، حساس‌ترين نقطه دربي
جنگ ميانه ميدان همواره مهم‌ترين بخش شهرآوردهاي تهران محسوب مي‌شود، طوري كه سال‌هاست مربيان دو تيم، راه برتري در اين ديدار حساس را در پيروزي دوئل‌هاي ميانه زمين و ايجاد بازي تخريبي دنبال مي‌كنند. به همين دليل و همين‌طور رعايت اصل اجازه ندادن بازيسازي به تيم حريف و پرس در تمام نقاط ميدان، تصوير نه‌چندان دلپذيري از شهرآوردهاي قبلي در اذهان باقي مانده است. در حقيقت طرفداران هر يك از دو تيم، بيش از اين‌كه صحنه‌هاي ناب و جذابي از دربي‌هاي قبلي در ذهن داشته باشند دلخوش به ديدارهايي هستند كه تيم محبوبشان نتايج خوبي در آنها رقم زده است. به عنوان نمونه، طرفداران پرسپوليس هنوز از پيروزي 6 بر صفر سال 1352 خود ياد مي‌كنند و طرفداران استقلال، از لفظ «چوبله» كه اشاره به 4 پيروزي پياپي دارد بهره مي‌برند. با اين اوصاف، در دربي 76، قلعه‌نويي بيش از همه دل به ستاره‌هاي خط مياني خود نظير جواد نكونام، مجتبي جباري، خسرو حيدري، ساموئل و حتي بازيكناني نظير سياوش اكبرپور و هاشم بيك‌زاده بسته است كه مطرح‌ترين خط مياني ليگ را تشكيل داده‌اند. البته بازيكناني نظير فرهاد مجيدي و فرزاد حاتمي هم هافبك‌هايي هستند كه در خط حمله (به عنوان مهاجم) بازي مي‌كنند و مي‌توانند در روز دربي كمك شاياني به خط مياني آبي‌ها كنند.
پرسپوليس هم كه در نيم فصل نخست، دغدغه زيادي براي جذب هافبك داشت بعد از جذب حقيقي و ماركو پروچيچ و همين‌طور بازگشت علي كريمي، در كنار حضور مهدوي‌كيا و محمد نوري، در شرايط خوبي قرار گرفت، هر چند مصدوميت‌هاي اخير مهدوي‌كيا و كريمي، حضور كامل اين دو بازيكن در شهرآورد را در هاله‌اي از ابهام قرار داده است. خط مياني پرسپوليس در هفته‌اي اخير با ايجاد سرعتي چند برابر در انتقال شرايط بازي از دفاع به حمله، نقش خيره‌كننده‌اي در افزايش ايجاد موقعيت‌هاي گل ايفا كرده است، ضمن اين‌كه استقرار مناسب‌تر نفرات آن، كمك زيادي به استحكام بهتر دفاع سرخ‌ها كرده است.
4ـ مهاجمان
نارضايتي نسبي كادر فني استقلال از عملكرد نيم‌فصل نخست مهاجمان خود، آنها را بر آن داشت تا پس از فرستادن امين منوچهري به تيم نفت تهران، فرزاد حاتمي را از تراكتورسازي و سيدامين موسوي را از نفت تهران به خدمت بگيرند، ضمن اين‌كه فرهاد مجيدي هم بعد از ماه‌ها بحث و حاشيه، به استقلال اضافه شد تا آرش برهاني به خود بيايد و او نيز آمادگي خوبي از خود نشان دهد. در حقيقت، در استقلال كنوني كه آمار گلزني چندان بالايي ندارد، رقابت بسيار خوبي بين مهاجمان آماده تيم شكل گرفته است، طوري كه اغلب گل‌ها نه توسط مدافعان و هافبك‌ها، بلكه به وسيله مهاجمان استقلال به ثمر مي‌رسد.
در طرف ديگر هم، پرسپوليس بعد از آن‌كه انصاري فرد را بعد از مدت‌ها دوباره در روند گلزني مشاهده و دو هت تريك از او ديد اميدواري‌هاي زيادي پيدا كرد، ولي اين مهاجم ملي‌پوش نشان داده نوسان زيادي در گلزني دارد. ضمن اين‌كه محمد قاضي ديگر مهاجم ملي پوش پرسپوليس هم به دليل مصدوميتي طولاني، مدت‌ها از ميدان به دور بوده و شايد نتوان روي حضور كامل او در دربي، حسابي باز كرد. غلامرضا رضايي هم كه در نيم‌فصل دوم ليگ، حضور پررنگ‌تري در تركيب پيدا كرده است هنوز فاصله زيادي با روزهاي اوج خود دارد. هادي نوروزي هم ديگر مهاجم سرخپوشان تهران است كه هيچ‌گاه حساب ويژه‌اي روي او به عمل نيامده است.
استقلال محكم و پر حوصله در برابر پرسپوليس جذاب و برق‌آسا
در مجموع، شهرآورد دوم امسال در حالي برگزار مي‌شود كه احتمال زيادي به رودررويي مجدد پرسپوليس و استقلال در فينال جام حذفي هم وجود دارد كه اگر چنين اتفاقي بيفتد آن مسابقه براي هر دو تيم از جمله پرسپوليس، از حساسيتي بسيار زياد برخوردار مي‌شود. در حالي كه شهرآورد هفتاد و ششم به دليل موقعيت فعلي دو قطب پايتخت در جدول رده‌بندي ليگ، از حساسيت چندان بازدارنده و مختل‌كننده‌اي برخوردار نيست و دو تيم مي‌توانند با ارائه فوتبالي محكم، جذاب و حساب شده، جداي از هر نتيجه‌اي علاقه‌مندان فوتبال را از تماشاي ديداري جذاب، سيراب كنند.
بايد تا روز جمعه منتظر ماند و به نظاره نشست كه استقلال قلعه‌نويي با فوتبال محكم، آرام و پرصبر و حوصله‌اش كه اين تيم را مدت‌ها در صدر جدول ليگ حفظ كرده است موفق‌تر خواهد بود يا پرسپوليس گل‌محمدي كه با هجوم‌هاي برق‌آساي خود ـ با وجود تمام ضعف‌ها در تمام‌كنندگي ـ زيباترين نمايش‌هاي باشگاهي فوتبال ايران را ارائه مي‌دهد؟ يا به روال اكثر شهرآوردهاي قبلي، تساوي ديگري تكرار مي‌شود و سي و چهارمين تساوي بين دو تيم نيز به ثبت خواهد رسيد؟
مجيد عباسقلي / گروه ورزش