11 دي در گذر تاریخ

*تجاوز سپاه عثماني به خاك ايران (1293 ش)
اشاره:
پس از شروع جنگ جهاني اول، دولت ايران براي بر كنار ماندن از آسيب‏هاي جنگ، اعلام بي‏طرفي كرد، اما اين اقدام ايران از طرف متخاصمين رعايت نگرديد و هر كدام به نحوي به خاك ايران يورش آوردند. سپاه عثماني با كمك كُردها شروع به تجاوز به خاك ايران نمود و شهرهاي بي‏دفاع تبريز و اروميه را به تصرف خود درآورده، به سمت شمال كشور پيشروي كرد. پس از تجاوز عثماني، دولت روسيه نيز قواي خود را وارد ايران نمود و بر سر تصرف آذربايجان، جنگ شديدي بين نيروهاي روسيه و عثماني درگرفت. در اين نبرد سهمگين، عده زيادي از مردم آذربايجان مقتول و مجروح شده، اموال آنان به غارت رفت و سرانجام قواي روس بر سپاه عثماني پيروز گشت. در نهايت عثماني‏ها عقب‏نشيني كردند و روس‏ها منطقه آذربايجان را به تصرف درآوردند. در اين حال، با ورود انگليسي‏ها به خاك ايران،
خاك اين مرز و بوم عملاً به يكي از جبهه‏هاي جنگ جهاني تبديل شد كه حاصلي جز قحطي و قتل و غارت مردم ايران در پي نداشت.
*درگذشت اديب و نويسنده برجسته
"يوسف اعتصامي" پدر پروين اعتصامي (1316 ش)
اشاره:
يوسف اعتصامي آشتياني ملقب به اعتصام الملک سال 1291 قمري (1253 شمسي) به دنيا آمد.او از نويسندگان و مترجمان برجسته ايران معاصر و سالها رئيس کتابخانه مجلس شوراي ملي بود. از آثار وي مي توان مجله هاي بهار و گنجينه فنون را نام برد. اعتصامي
2 دوره مجله بهار را منتشر کرد که بيشتر مقالات آن ، انشاء يا ترجمه خود اوست . همچنين جلد نخست «تيره بختان» يا «بينوايان» اثر ويکتور هوگو را نيز ترجمه و منتشر کرد که معروف است .
اعتصام الملک پدر پروين اعتصامي (1285 - 1320 شمسي) شاعره نامدار ايران نيز هست که در حقيقت بايد پرورش اين شاعر برجسته را بهترين اثر او دانست . مرحوم يوسف اعتصامي در 11 دي 1316 (1356 قمري) دارفاني را وداع گفت و فرزند فرزانه اش را تنها گذاشت .
*رحلت عالم مجاهد و فقيه نستوه آيت ‏اللَّه "عبدالرحمن حيدري ايلامي" (1365 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه حاج شيخ عبدالرحمن حيدري ايلامي در سال 1304ش (1344ق) در شهر ايلام ديده به جهان گشود. وي پس از پشت سر گذاشتن تحصيلات، به معلمي روي آورد، اما پس از رؤيايي صادق، به فراگيري علوم اهل بيت(ع) روي آورد و به عتبات عاليات هجرت كرد. آيت‏اللَّه حيدري، سالياني در كربلا، سامرا و سپس نجف اشرف مدارج علمي را پيمود و سرانجام با حضور در درس خارج فقه و اصول حضرات آيات: سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم خويي،
حاج محمود شاهرودي و شيخ حسين حلّي به درجه اجتهاد دست يافت. با تبعيد حضرت امام خميني(ره) به نجف اشرف، آيت‏اللَّه حيدري ضمن شركت در درس خارج اصول و فقه آن بزرگوار، در بحث ولايتِ فقيه امام نيز حاضر شد. اين عالم مجاهد از سال 1350 ش براي ارشاد و تبليغ راهي بغداد گرديد كه فعاليت ديني او بر دستگاه امنيتي عراق گران آمد و او را از كشور اخراج نمودند. ايشان پس از دو سال اقامت در قم، در سال 1354 به شهر ايلام وارد شد و روحانيت مبارز ايلام را متشكل ساخت. خنثي كردن تبليغات بهائيت در استان، تأسيس مدارس علميه، تأسيس بيش از هشتاد حسينيه و مسجد در سطح استان و ارشاد مردم و تبليغ دين، برخي از فعاليت‏هاي اين عالم بزرگوار در اين دوران بود. آيت‏اللَّه حيدري پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز با رأي قاطع مردم ايلام، به نمايندگي مجلس خبرگان راه يافت و در تصويب و تثبيت اصل ولايت مطلقه فقيه تلاش وافري از خود نشان داد. ايشان پس از آغاز جنگ، بارها در جمع رزمندگان حضور يافت و باعث روحيه بخشي بيشتري به دلاورمردان اسلام مي‏گرديد. سرانجام اين عالم مبارز و نستوه در يازدهم دي ماه 1365 ش برابر با|
بيست و نهم ربيع‏الثاني 1407ق در 61 سالي دارفاني را وداع گفت و پس از تشييعي باشكوه، در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.
*درگذشت "عبدالجواد فلاطوري" انديشمند مسلمان و مؤسس دانشكده علوم اسلامي هامبورگ (1375ش)
اشاره:
پروفسور عبدالجواد فلاطوري در سال 1304ش در اصفهان ديده به جهان گشود و تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در اين شهر به پايان رسانيد. وي سپس براي تحصيل علوم ديني، راهي حوزه علميه مشهد شد و از محضر: ميرزا هاشم قزويني و ميرزا محمدتقي اديب نيشابوري و... بهره برد. عبدالجواد فلاطوري پس از آن به تهران آمد و به ادامه تحصيل علوم ديني نزد استادان نام‏آوري همچون: علامه محمد تقي آملي، ميرزا مهدي آشتياني، محمد علي شاه‏آبادي و سيد احمد خوانساري پرداخت. دكتر فلاطوري در همان زمان در رشته فلسفه اسلامي از دانشگاه فارغ‏التحصيل شد و از آيت‏اللَّه شيخ محمدرضا كلباسي به اخذ اجازه اجتهاد نائل آمد. وي در سال 1333 براي آگاهي از علوم انساني و فلسفه غرب عازم آلمان گرديد و در رشته فلسفه و دين‏شناسي تطبيقي و روانشناسي تحصيل نمود. ايشان در سال 1341 موفق به اخذ درجه دكتري در فلسفه شد و در دانشگاه كُلنِ آلمان تدريس در كرسي‏هاي فلسفه تطبيقي، حقوق، تاريخ ايران، اسلام معاصر، كلام و علوم اسلامي را بر عهده گرفت و دمي از تدريس، تحقيق و تأليف باز نايستاد. دكتر فلاطوري در راه بسط و توسعه تفكر اسلامي در اروپا، فعاليت‏هاي چشمگيري داشت و براي نيل به اين هدف دانشكده علوم اسلامي هامبورگ آلمان را تاسيس كرد. اين انديشمند مسلمان، در آلمان به عنوان يك مرجع اسلامي و دانشمند فلسفه و علوم اسلامي مطرح بود. هر زمان كه محافل علمي اروپا در تجزيه و تحليل و بيان مسائل اسلامي و تفاهم و همفكري و گفت‏وگوي بين پيروان اديان اسلام و مسيحيت و يهوديت، دچار مشكل مي‏شدند، به وي مراجعه مي‏كردند. وي در طول بيش از چهل سال اقامت در آلمان، مقالات متعدد در نشريات معتبر آلماني در جهت دفاع از اسلام نگاشت. استاد فلاطوري براي ايجاد مباحثه، هم‏فكري و همكاري بين پيروان اديان مختلف تلاش مي‏كرد. از جمله آثار وي ترجمه تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامي، تأليف اخلاق عملي كانت و دگرگوني بنيادي فلسفه يوناني در اثر طرز انديشه اسلامي، مي‏باشد. دكتر فلاطوري سرانجام در 11 دي 1375ش بر اثر سكته قلبي در 71 سالگي درگذشت و به سراي باقي شتافت.

17 صفر در گذر تاریخ
*تولد "ابوالسعود" فقيه و مفسر مسلمان (896 ق)
اشاره:
محمد مصطفي عمادي مشهور به ابوالسعود، فقيه و مفسّر مسلمان در روستاي مدرس واقع در نزديكي استامبول در تركيه متولد شد. ابوالسعود پس از پايان تحصيلات به تدريس مشغول گرديد. همزمان با تدريس، منصب قضاوت در استامبول را نيز به عهده گرفت و تا پايان عمر در اين مقام باقي ماند. او به مسايل اجتماعي و عرفي جامعه‏ي خود توجه داشت و تلاش مي‏كرد قوانين اداري عثماني را بر اساس شريعت اسلامي تنظيم و اصول ديواني را اصلاح كند. ابوالسعود علاوه بر زبان تركي به زبان‏هاي فارسي و عربي، تسلط كامل داشت و به اين دو زبان، شعر نيز مي‏سرود. ارشاد العقل السليم، دعا نامه و قانون نامه از جمله آثار اوست.
*تولد "سلطان القُرّاء تبريزي" قاري شهير قرآن و دانشمند علم قرائت (1255 ق)
اشاره:
شيخ عبدالرحيم بن ابوالقاسم تبريزي معروف به سلطان القُرّا يا شاه قرآن خوانان در 1255 ق در تبريز به دنيا آمد. وي در علم تجويد در عصر خود استاد بود و شاگردان فاضلي در اين زمينه تربيت نمود. از تاليفات وي رساله‏اي است در علم تجويد به نام "دُرُّ المنثور" و رسايل ديگر. سلطان القرّاء پس از فراگيري اين علم نزد پدر، با شيخ شاميل داغستاني آشنا شد و هنگامي كه شيخ شاميل ارتشي فراهم آورده بود تا عليه روس‏ها قيام كند، وي براي همراهي با اين نهضت با شيخ شاميل به سوي داغستان عزيمت كرد. سپس به تبريز بازگشت و حوزه‏ي درسي جهت قرائت قرآن تشكيل داد و از آن زمان به برترين قاري قرآن كريم لقب يافت. سلطان القراء در
سال 1336 ق در 81 سالگي درگذشت.

31 دسامبر در گذر تاریخ
* اختراع کبریت (1827م)
* تولد "آندره وِزالْيوس" پزشك و جراح بلژيكي (1514م)
* تولد "گوتفريد بورْگر" شاعر و اديب برجسته آلماني (1747م)
* تولد "هانري ماتيس" نقاش معروف فرانسوي (1869م)
* تولد "آرتور كريستين سن" شرق‏شناس برجسته دانماركي (1875م)
* قتل "گريگوري راسپوتين" شخصيت مرموز دربار تزاري روس (1916م)
* استعفاي "بوريس يلتسين" از رياست جمهوري روسيه (1999م)