هواپيماهاي فراموش شده
ايكس ـ 6 كان‌وير
جام جم آنلاين: اگر به سال‌هاي پس از جنگ جهاني دوم، دهه 50 ميلادي نگاهي بيندازيم، شاهد خواهيم بود كه جهان هنوز در شوك اين جنگ بزرگ بود و دو ابرقدرت تازه پا گرفته آن زمان از نگراني بروز جنگي ديگر همچنان در تدارك جنگ‌افزارهاي غول‌آسا بودند.
در اين دوران انرژي حاصل از شكافت هسته‌اي تازه كشف شده بود و بشر به اين منبع عظيم دسترسي پيدا كرده بود.
كشف اين منبع جديد انرژي، منجر به افزايش دايره جاه‌طلبي‌هاي عده‌اي از قدرتمندان هم شد؛ همان‌ها كه از طرح هواپيمايي با سوخت هسته‌اي كه مي‌توانست به طور نامحدود در هوا پرواز كند، حمايت كردند. اين تفكر منجر به طراحي هواپيماي ايكس ـ6 شد.
قرار بود ايكس ـ6 با بهره‌گيري از رآكتور هسته‌اي خود، انرژي مورد نياز چهار موتور اين پرنده را در هوا تأمين كند تا نياز به سوخت‌رساني متعارف حذف شود و برد پروازي تقريبا نامحدودي براي اين بمب‌افكن ايجاد شود، اما تشعشعات مواد راديواكتيو، طراحان را مجبور به استفاده از ديواره‌هاي سنگين سربي در اطراف رآكتور مي‌كرد كه اين امر به سنگيني بيش از اندازه ايكس ـ6 منجر شده بود.
به علاوه اين‌كه همواره اين خطر وجود داشت كه هواپيما در حين مأموريت دچار سانحه شود و سقوط كند. سقوط يك رآكتور هسته‌اي پرنده هم چيزي نيست كه هيچ دولتي بتواند زير بار مسئوليت آن برود. به اين ترتيب، ايده‌اي كه در ابتدا قدرت‌طلبان را بسيار مسحور خود كرده بود، به زودي با چالش‌هاي اساسي مواجه شد و اين پروژه كه كار طراحي آن به پايان رسيده بود و كم‌كم وارد مرحله ساخت مي‌شد، لغو گرديد.
اما آزمايش‌هاي مربوط به هواپيماي اتمي همچنان تا مدتي بعد ادامه پيدا كرد و حتي مهندسان، يك رآكتور كوچك در هواپيماي بي ـ 36 قرار دادند تا ميزان تشعشعات آن را اندازه‌گيري كنند. اين هواپيما با توجه به پوشش سربي اطراف رآكتور حدود يازده تن وزن داشت.
البته بايد به اين موضوع هم توجه داشت كه عامل اصلي كه به لغو پروژه ايكس ـ6 منجر شد، توسعه همزمان زيردريايي‌هاي حامل موشك‌هاي بالستيك بود كه به نوعي بخشي از فلسفه وجودي ايكس ـ6 را زير سوال مي‌برد.
اين زيردريايي‌ها كه امكان شناخته‌شدنشان هم كم بود و مي‌توانستند خود را از ديد دشمن پنهان نگاه دارند، موازنه قدرت بين شرق و غرب را حفظ مي‌كردند.
جي ميلر، روزنامه‌نگار هوانوردي معتقد است ايكس ـ6 پروژه‌اي سنجيده با پتانسيل‌هاي فوق‌العاده بود.
او مي‌افزايد: «اين پروژه به طور يقين مي‌توانست موفقيت‌آميز باشد و شايعه پيرامون انتشار مواد راديواكتيو به هنگام پرواز كاملا بي‌معني بود.» در هر صورت نبايد فراموش كرد كه توقف پروژه ايكس ـ6 بيش از مسائل فني به دلايل سياسي و توسعه زيردريايي‌هاي استراتژيك هسته‌اي بود.
امير توكلي كاشي - جامجم