جام جم آنلاين: گياهان از طريق فرآيند فتوسنتز، انرژي نور خورشيد را جذب مي‌كنند تا به كمك اين انرژي، دي‌اكسيدكربن و آب را كه به عنوان دو ماده شيميايي از محيط جذب كرده‌اند، به قندهاي ساده تبديل كنند.
مولكول‌هاي قند به عنوان واحد‌هاي ساختماني اوليه براي حفظ سلامت و رشد گياهان مورد استفاده قرار مي‌گيرد و منبع اصلي غذاي گياهان است كه نه‌تنها سلامت گياه، بلكه رشد آن را نيز تضمين مي‌كند. البته عوامل متعددي وجود دارد كه مي‌تواند رشد يك گياه را تحت تاثير قرار دهد.

دماي هوا، نور خورشيد و همچنين آب و مواد غذايي موجود در خاك، از مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بر رشد گياهان است.

موجودات زنده يا به عبارتي عناصر زيستي مي‌توانند بر رشد گياه اثرگذار باشند. براي مثال، گياهاني كه نزديك هم كاشته شده‌اند، بايد براي جذب مواد غذايي، آب و نور خورشيد با هم رقابت كنند.

به همين علت، گياهاني كه در فاصله كمي نسبت به همديگر كاشته مي‌شوند، معمولا دچار بدشكلي مي‌شوند و در فرآيند رشدشان اختلال ايجاد مي‌شود. يكي ديگر از عوامل مهم تاثيرگذار بر رشد گياهان، ميزان حاصلخيزي خاك است.

در زمين‌هاي رسي يا زمين‌هايي كه لايه‌هاي سطحي خاكشان سفت و محكم است، تشكيل و رشد ريشه در اعماق خاك با موانعي مواجه مي‌شود كه حيات گياه را در معرض خطر قرار مي‌دهد.

علاوه بر اين قارچ‌ها، ويروس‌ها، باكتري و حشرات بيماري‌زا نيز در فرآيند رشد گياهان نقش بسزايي دارند. با انجام اين آزمايش ساده، اهميت نور خورشيد در فرآيند رشد گياهان را مورد بررسي قرار مي‌دهيم.

براي انجام اين آزمايش به دو گلدان پلاستيكي كوچك، دو زيرگلداني، دو بذر جوانه‌زده و مقداري آب و خاك نياز داريد. زير هر يك از گلدان‌ها چند سوراخ ايجاد كنيد تا آب از طريق اين منافذ، وارد خاك داخل گلدان‌ها شود. هر يك از گلدان‌ها را با مقداري خاك پر كنيد.

هر يك از جوانه‌ها را داخل يك گلدان بكاريد. هر يك از گلدان‌ها را روي يك زيرگلداني قرار داده و به گلدان‌ها مقدار كافي آب بدهيد.

يكي از گلدان‌ها را در مجاورت نور خورشيد بگذاريد تا گياه نور كافي جذب كند. گلدان ديگر را در مكاني تاريك و دور از تابش نور خورشيد قرار دهيد.

پس از گذشت چند روز، هر دو گلدان را كنار هم قرار دهيد و آنچه را در اين چند روز براي هر يك از جوانه‌ها اتفاق افتاده است، بدقت بررسي و مقايسه كنيد.

براي هر يك از گلدان‌ها چه اتفاقي افتاده است؟ به نظر شما اگر هر دو گلدان را در مجاورت نور خورشيد قرار داده بوديد، باز هم هر يك از آنها در شرايط متفاوتي رشد مي‌كرد؟ اگر هر دو گلدان را در تاريكي گذاشته بوديد، شرايط مشابهي داشتند؟

حفظ و بقاي گياهان، مستلزم تابش نور خورشيد است. گياهي كه در معرض تابش نور خورشيد رشد مي‌كند، گياهي سالم است و مي‌تواند بدون هرگونه مشكلي به رشدش ادامه دهد؛ چرا كه نور خورشيد به گياه كمك مي‌كند تا غذا توليد كند و سالم بماند.

گياهي كه در تاريكي قرار مي‌گيرد، گياه سالمي نيست و نمي‌تواند بخوبي رشد كند. حتي ممكن است پس از گذشت چند روز، به‌علت ناتواني در توليد غذاي كافي، حيات خود را از دست بدهد و ديگر زنده نماند. (جام جم - ضميمه سيب)

مترجم: جواد ابويي
منبع: Sciencefairadventure