جام جم آنلاين: تصويري از يك ماهي پرنده يكي از صدها تصويري است كه در حال حاضر و به لطف آكادمي ملي علوم سلطنتي انگلستان به صورت آنلاين قابل جستجو است. اين تصوير حكاكي شده روي چوب در كتاب تاريخچه ماهي‌ها كه در سال 1686 توسط جان راي و فرانسيس ويلوگبي در انجمن سلطنتي انگلستان تاليف شده ديده مي‌شود.

هم‌اكنون بسياري اين كتاب را به فراموشي سپرده‌اند اما بايد گفت اين كتاب در زمان خود، پيشگام و بسيار جديد و جالب بود.

متاسفانه چاپ اين كتاب مانع از انتشار ديگر كتاب‌هاي مهم نيوتن مانند اصول رياضي فلسفه طبيعي شد. وجود حكاكي‌هاي فراوان داخل كتاب و قيمت بسيار بالاي تدوين آن باعث ورشكسته شدن رييس انجمن سلطنتي جوان شد كه در آن زمان تنها 26 سال سن داشت. كمبود بودجه و پول نقد موجب لغو تعهدات انجمن سلطنتي به نيوتن در خصوص پرداخت هزينه انتشار شاهكارش شد.

خوشبختانه نيوتن و علم، مغلوب اين ناملايمتي روزگار نشدند و كتاب نيوتن، نظر ادموند هالِي اخترشناس را به خود جلب كرد.

در آن زمان، هالي منشي انجمن سلطنتي بود و عمدتا نام هالِي به دليل محاسبه مدار ستاره دنباله‌دار كه متضمن نام او بود، بيشتر در ذهن‌ها مانده است.

هالي با اين پروژه به شكل شخصي برخورد كرد و با هزينه خودش اجازه انتشار اين كتاب را در سال 1687 داد. كتاب نيوتن شامل سه قانون مربوط به حركت بود كه به همراه قانون جاذبه عمومي قادر به تشريح مدار سيارات است.

در واقع كتاب نيوتن هنوز هم به عنوان يكي از مهم‌ترين آثار علمي تمام دوره‌هاست كه علم رياضيات و فيزيك را پوشش مي‌دهد.

به نظر جاناتان اشمور، بسيار عجيب است كه با توجه به جوان بودن انقلاب علمي در آن زمان، انجمن سلطنتي به دليل انتشار كتابي در مورد ماهي‌ها از انتشار كتاب مهم نيوتن صرف‌نظر كرده است.

اگرچه در نهايت كتاب نيوتن به شهرت و شكوهي ماندگار رسيد، اما اشمور معتقد است شايد براي بازديدكنندگان منابع آنلاين تصويري كالج سلطنتي، اقدام تصميم‌گيران آن زمان انجمن سلطنتي و اين‌كه چرا تحت تاثير تصاوير خيره‌كننده ويلوگبي از تاريخ طبيعي ماهي‌واره‌ها اقدام به چنين كاري كرده‌اند، بيشتر قابل درك باشد.

براي نخستين بار است كه انجمن سلطنتي است به انتشار كتابخانه تصويري آنلاين از منابع خود زده است. اين كتابخانه تصويري همچنين شامل نقوشي از موجودات ميكروسكوپيك است كه توسط روبرت هوك در قرن 17 حكاكي شده است.

يعضي از اين تصاوير به طور مستقيم و حين نگاه كردن از روي ميكروسكوپ حك شده‌اند. در اين مجموعه، تصاوير زيادي از سفرهاي دريايي كاپيتان جيمز كوك به تاهيتي (بزرگ‌ترين جزيره در مجمع الجزاير پولينزي فرانسه)، پرتره دانشمندان مختلف انجمن سلطنتي و حتي كاريكاتور‌هاي سياسي ـ تاريخي چهره‌هاي علمي وجود دارد.

سايت livescience - مترجم: آتنا حسن‌آبادي