وزارت آموزش و پرورش از طراحي الگوي جديد آموزش زبان‌هاي خارجي بر اساس اهداف سند ملي خبر مي‌دهد
وعده حل مشكل زبان در مدارس
پاي آموزش زبان انگليسي در مدارس سال‌هاست مي‌لنگد؛ از كتاب‌هايي كه هيچ نكته كاربردي ندارد، معلماني كه تلفظ صحيح كلمات را نمي‌دانند تا دانش‌آموزاني كه در آزمون‌هاي كلاسي 20 مي‌گيرند و دست آخر از بيان ساده‌ترين جملات به زبان انگليسي ناتوانند، اما اين روزها آموزش و پرورش مدعي است كه بزودي با تحول نظام آموزش، نسخه ناتواني در آموزش زبان هم پيچيده مي‌شود.
آموزش زبان انگليسي در مدارس تراژدي تكراري است كه هراز چندگاهي در نظام آموزش مطرح و سرانجام به كلاس‌هاي آموزشگاه‌هاي خصوصي زبان ختم مي‌شود. سال‌هاست كه جور ناتواني آموزش زبان انگليسي در مدارس را معلمان و كلاس‌هاي خصوصي بر دوش مي‌كشند و از قِبَل اين ناتواني سود هنگفتي عايد آموزشگاه‌هايي مي‌شود كه كه گاهي از كمترين استانداردهاي آموزشي هم برخوردار نيستند.

اولياي دانش‌آموزان از اين وضعيت رضايت ندارند، مقابل در اصلي يكي از آموزشگاه‌هاي زبان باسابقه در منطقه 8 تهران، تعدادي از والدين منتظر تعطيلي كلاس‌ها هستند.

مرادي، پدر 2 دانش‌آموز پسر 14 و 11 ساله است كه بيش از 3 سال است فرزندانش را در اين كلاس‌ها ثبت‌نام كرده، اما مي‌گويد كه از پيشرفت مهارت زبان در فرزندانش چندان رضايتي ندارد و اضافه مي‌كند: متاسفانه كلاس‌هاي زبان مدارس كه بيشتر به تفريح شبيه است و مجبوريم هر 2 ماه يكبار حدود 295 هزار تومان براي آموزش زبان بچه‌ها به جيب موسسات خصوصي بريزيم.

برخي از والدين اين شرايط را حاصل ضعف عملكرد مدارس در آموزش زبان مي‌دانند، از جمله كوثري، كه فرزندش 7 سال است در كلاس خصوصي زبان مي‌خواند، مي‌گويد: بعضي از معلمان، بچه‌ها را تشويق مي‌كنند تا در كلاس خصوصي ثبت‌نام كنند و چون انگيزه كافي براي تدريس ندارند، از طرف ديگر ما انتظار داريم بعد از 6 سال آموزش زبان در مدارس، آنها حداقل بتوانند يك متن ابتدايي را بخوانند و ترجمه كنند يا دست‌كم آن را بفهمند اما بدون ثبت‌نام در كلاس‌هاي خارج از مدرسه برخي دانش‌آموزان حتي در قبولي امتحان آخر سال با مشكل روبه‌رو مي‌شوند.

مشكل از مدرسه نيست

سهيلا ايماني، كارشناس دوره متوسطه، با سابقه 15 ساله آموزش زبان در مورد چنين مشكلي مي‌گويد: تمام اين ضعف‌ها را قبول دارم، اما مقصر نه مدرسه است نه معلم. معلمان آنچه را كه در شرح درس آمده بي‌كم و كاست تدريس مي‌كنند و نمي‌توانند خارج از كتاب‌ آموزش بدهند.

به نظر او، كمي ساعات آموزش زبان، كاربردي نبودن محتواي كتاب‌هاي درسي، استفاده از معلمان كم‌تجربه بخصوص در برخي مدارس، نبود وسايل كمك آموزشي مثل ضبط‌صوت يا تلويزيون در مدارس، نبود لابراتوارهاي زبان، بي‌توجهي به مهارت‌هاي اصلي زبان‌آموزي مانند خواندن، شنيدن، صحبت كردن وگوش دادن از جمله مهم‌ترين ضعف‌هاي نظام آموزش زبان است كه مي‌توان گفت قرار است با سند تحول آموزش و پرورش اين نقيصه برطرف شود.

ما را با ساير كشورها مقايسه نكنيد

كساني كه تجربه سفر به كشورهاي در حال توسعه‌اي مانند پاكستان، هند، قطر و...را دارند، همواره مدعي‌اند كه در اين كشورها، مردم كوچه و خيابان و حتي كودكان آنان قادرند با گردشگران بين‌المللي به ساير زبان‌ها صحبت كنند و در حد بيرون كشيدن گليم به زبان انگليسي آشنايي دارند.

وقتي از محمدمهدي نويدادهم، دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش، درباره ناتواني دانش‌آموزان ايراني در گفت‌وگو به زبان انگليسي مي‌پرسيم، تاكيد مي‌كند كه دانش‌آموزان ايراني را با دانش‌آموزان ساير كشورها مقايسه نكنيد، چرا كه شرايط زندگي آنان به گونه‌اي است كه در خارج كلاس، با افراد خارجي ارتباط دارند و اين توانايي را تقويت مي‌كنند و با آنان همكلام مي‌شوند.

وي همچنين از اجراي مصوبه‌اي مبني بر آموزش 6 زبان خارجي در مدارس خبر مي‌دهد و مي‌گويد: اين زبان‌ها طبق تشخيص آموزش و پرورش در مدارس مورد نظر، آموزش داده مي‌شود. نويدادهم در گفت‌وگو با مهر اضافه مي‌كند: طبق مصوبه شوراي عالي آموزش و پرورش زبان‌هاي آلماني، ايتاليايي، اسپانيايي، روسي و فرانسوي در مدارس مورد نياز آموزش و پرورش و بر اساس نياز و تقاضا آموزش داده مي‌شود.

به گفته اين مسوول، توليد متون و مواد درسي اين زبان‌ها به سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي واگذارشده و اجراي آن نيز به عهده آموزش و پرورش است كه آنها مي‌توانند در مناطقي كه نياز و تقاضا در اين زمينه وجود دارد، آموزش‌هاي خود را در هر يك از زبان‌هاي مطرح شده آغاز كنند.

نويدادهم هدف از اين مصوبه را خروج از انحصار زبان انگليسي دانسته و مي‌افزايد: تدريس اين زبان‌ها مانند زبان انگليسي از پايه اول راهنمايي آغاز و تا دوره پيش‌دانشگاهي ادامه دارد.

معاون پژوهشي وزارت آموزش پرورش نيز از طراحي الگوي جديد آموزش زبان‌هاي خارجي بر اساس اهداف سند ملي آموزش و پرورش خبر مي‌دهد.

محي‌الدين بهرام محمديان در اين باره،تغيير ساختار نظام آموزشي «3ـ3ـ6» را فرصتي مناسب براي گروه‌هاي زبان خارجي، براي دستيابي به يك روش و الگوي آموزشي جديد با نگاهي جديد مي‌داند و توضيح مي‌دهد: شناسايي نيازهاي دانش‌آموزان در عصر حاضر از ضروريات نظام آموزشي است.

وي با اشاره به طراحي الگوي جديد آموزشي زبان‌هاي خارجي بر اساس اهداف سند ملي آموزش و پرورش اضافه مي‌كند: براساس مصوبات شوراي عالي آموزش و پرورش، زبان‌هاي خارجي شامل زبان‌هاي فرانسوي، آلماني و اسپانيايي است و به دليل كثرت مخاطبان، بر زبان انگليسي تمركز و تأكيد ويژه‌اي شده است.

محمديان يكي از تكاليف مهم سند ملي آموزش و پرورش را توليد بسته آموزشي دانست و ادامه مي‌دهد: بسته آموزشي شامل راهنماي معلم، كتاب درسي، نشريات آموزشي و كمك آموزشي، محتواي الكترونيكي، لوح فشرده و فيلم‌هاي آموزشي است كه لازم است همزمان با توليد راهنماي برنامه درسي، تدوين شود.

هرچند هنوز جزئيات تحول در آموزش زبان انگليسي در مدارس مشخص نيست و راهكارهاي اجرايي آن براي ابلاغ به مدارس در دست تدوين است، اما مسوولان نظام آموزش قرار است با تحول كتاب‌ها و آموزش معلمان و سرمايه‌گذاري بيشتر براي اين درس، در سال‌هاي تحصيلي آينده مهارت‌هاي كاربردي دانش‌آموزان را در درس زبان و حتي در ساير زبان‌ها اصلاح و تقويت كنند.