جام جم آنلاين: آخرين برآورد درجه حرارت آب اقيانوس‌ها حاكي از روند صعودي آن طي قرن گذشته است. پيوسته اطلاعات تازه‌اي در اين زمينه ارائه مي‌شود، اما دانشمندان درصدد هستند كه معماي گرم شدن آب اقيانوس‌ها را حل كنند.
اخيرا در يك تحقيق، مقايسه‌اي ميان ميزان درجه حرارت ثبت شده اقيانوس‌ها در دهه 1870 با درجه حرارت فعلي آب‌هاي آزاد صورت گرفته و نتايج بيانگر آن است كه حداقل طي 100 سال اخير روند گرم شدن آب اقيانوس‌ها در سطح جهان صعودي بوده است.

مديريت اين تحقيق برعهده ديان روميچ، اقيانوس‌شناس و محقق موسسه اسكريپز است. موسسه اقيانوس‌شناسي يوسي سنت ديه‌گو اسكريپز بزرگ‌ترين، قديمي‌ترين و مهم‌ترين مركز مطالعاتي تحقيقاتي علوم دريايي در جهان است.

يافته‌هاي ديان روميچ و همكارانش حاكي از آن است كه در فاصله ميان سطح آب اقيانوس و عمق 700 متري متوسط افزايش درجه حرارت رقمي برابر 0.33 درجه سلسيوس است.

مقايسه‌اي مشابه ميان سطح آب اقيانوس و عمق 900 متري صورت گرفته و نتيجه آن افزايش بيشتري در حد 0.59 درجه سلسيوس را نشان مي‌دهد.

اين گزارش را بايد نخستين مقايسه تاريخي درجه حرارت در سطح جهان دانست. كشتي تحقيقاتي اچ.ام.اس چلنجر طي سفر تاريخي خود در فاصله سال‌هاي 1872 تا 1876 داده‌هاي ارزنده‌اي در زمينه اقيانوس‌ها جمع‌آوري كرد. در تحقيق اخير مقايسه‌اي ميان يافته‌هاي اين كشتي تحقيقاتي و داده‌هاي حاصل از روبات‌هاي جديد اقيانوس‌پيما انجام گرفته است.

روبات‌هاي جديد تحت زيرمجموعه پروژه‌اي به نام آرگو دائما درجه حرارت را در نقاط مختلف جهان ثبت مي‌كنند.

پيش از اين نيز دانشمندان به اين نتيجه رسيده بودند كه از دهه 1960 به بعد تقريبا 90درصد از مازاد گرمايي كه وارد سيستم جوي زمين شده در نهايت راه اقيانوس‌ها را در پيش گرفته و در آنجا ذخيره شده است.

نتايج تحقيق حاضر براي نخستين بار در اول آوريل 2012 و در سايت رسمي تغييرات جوي چاپ شد.

نگارش اين مقاله به عهده جان گولد از مركز ملي اقيانوس‌شناسي بريتانيا و جان گيلسون از موسسه اقيانوس‌شناسي اسكريپز بوده است.

جان گيلسون تاكيد دارد بر اين كه روند گرمايش اقيانوس‌ها حتي به زماني پيش از آنچه كه در تحقيق به آن اشاره شده، برمي‌گردد.

روميچ، سرپرست تيم تحقيقاتي بين‌المللي آرگو استرينگ مي‌گويد: «اهميت اين تحقيق در اين نيست كه ما شاهد اختلاف درجه حرارت بوده‌ايم. اختلاف درجه حرارت در جاي خود به معناي گرم شدن آب درياها و اقيانوس‌ها در سطح جهان است، اما آنچه كه اين تغيير درجه حرارت را مهم جلوه مي‌دهد، آن است كه از سال 1870 تاكنون اين اختلاف دو برابر شده و شاهد آن هستيم كه اين تغيير در مدت زماني بيشتر از 50 سال رخ داده و اين مساله هم دلالت دارد بر اين كه از نظر مقياس زماني مساله گرمايش اقيانوس‌ها تنها به 50 سال اخير محدود نمي‌شود بلكه حداقل برمي گردد به 100 سال پيش».

به‌‌رغم اين كه داده‌هاي كشتي تحقيقاتي چلنجر تنها درجه حرارت 300 نقطه از سراسر جهان را ثبت كرده و اين كه حتي براي اندازه‌گيري از روش نسبتا قديمي انعكاس امواج صوتي و محاسبه زمان بازگشت آنها به سطح استفاده كرده، اما بايد يادآور شد كه اين اطلاعات در جاي خود زيربناي ثبت تغييرات درجه حرارت در سطح جهان بوده است و اين مساله اهميت بسزايي دارد.

در حال حاضر روبات‌هاي تحت پوشش پروژه آرگو به شكل بي‌سابقه‌اي درياها و اقيانوس‌ها را پوشش داده‌اند و دائما داده‌هاي مختلفي از سراسر جهان جمع‌آوري و آناليز مي‌شود.

نزديك به 3500 شناور توسط اين مجموعه تحقيقاتي هدايت مي‌شود و هر 10 روز يك بار هم داده‌هاي جديدي جمع‌آوري مي‌شود.

سرپرست اين تيم تحقيقاتي معتقد است كه يافته‌هاي اخير تنها يك تكه از اين پازل بسيار بزرگ است و بشر هنوز تا درك كامل وضعيت جوي زمين راه درازي در پيش دارد.

به هر حال اين نتايج به دانشمندان كمك مي‌كند كه درك بهتري از افزايش سطح آب درياها در درازمدت داشته باشند؛ چراكه گرم شدن آب قطعا تاثير آشكاري هم بر افزايش سطح آب درياها دارد. علاوه بر اين مساله گرم شدن آب اقيانوس‌ها در يك بازه زماني 100 ساله، نشان مي‌دهد كه سيستم جوي زمين عملا به صورت يك مجموعه به هم پيوسته عمل كرده است.

پروژه آرگو از سال 2000 آغاز به كار كرده و ظرف اين مدت بيشتر از 100 هزار نمونه از آب‌هاي سراسر جهان تهيه كرده است. داده‌هايي كه در آنها اطلاعات دقيقي از وضعيت درجه حرارت، شوري و... به ثبت رسيده.

اهميت اين مساله اينجاست كه تا امروز بيشتر از 1000 پروژه تحقيقاتي چاپ شده كه هريك از آنها به نوعي از اطلاعات اين پروژه عظيم استفاده كرده است.